Ханафи мәзхабы мұсылман әлемінде кеңінен таралған әрі үмметтің басым көпшілігі ұстанған шариғи құқықтық мектеп болып табылады. Бұл мәзхабтың аясында, исламдағы белгілі ғалымдар мен фақиһтер жетіліп өсіп шықты. Өкінішке орай, соңғы уақытта мұсылмандардың арасында білімнің аздығы мен ықыластың төмендеуінің нәтижесінде ханафи мәзхабы жөінде теріс түсініктер қалыптасуда. Көптеген ханафиттер өз мәзхабы ғалымдарын танып білмейді, тіпті біразынан бейхабар. Сол үшін де, бұл олқылықтардың орнын толтыру үшін, сіздерге осы хронологияны ұсынып отырмыз.

Төмендегі кесте, мәзһабымыздың Имамынан бастап, осы ғасырға дейінгі негізгі Ханафи фақиһтерінің аттары, туылған/өлген жылдары мен еңбектерін қамтиды. Осы кестеде біз салыстырмалы түрде атақты, үздік деген ғалымдарды таңдадық, олай жасамағанда тізбегіміздің шегі мен шеті болмаушы еді. Фиқһтан басқа салада жетік және үздік болғандықтан, көптеген Ханафи ғалымдары бұл тізбекке кірмеді. Мүмкін болған жағдайдың бәрінде дүниеге келген және өлген жылдары көрсетілді. Басқа жағдайда, тек дүниеден өткен жылдары “өл.” аббревиатурасымен беріледі. Шамамен айтылған жылдар «шм.» (шамамен) деп көрсетіледі, «к» аббревиатурасы «кейін» дегенді білдіреді.

Бұдан бөлек ханафи ғалымдары биографиясымен терең танысам деушілерге әл-Хатиб әл-Бағдадидің “Тарих Бағдад”, әл-Қурайшидің “әл-Джәуәнир әл-Мудийя”, Қасим ибн Қутлубуғаның “Тадж әл-Тараджим”, әл-Лакхнауидің “әл-Фәуә’ид әл-Бәхийя”, әл-Зириклидің “әл-Ә’ләм” секілді және т.б. кітаптарды басшылыққа алуға болады.

Егер хронологияда қандай да бір қателіктер орын алса немесе назардан тыс қалған болмаса біз ұмыт қалдырған ірі ғалымдар есімі болса, бізге ескертулеріңізді өтінеміз.

Мақала ағылшын тілінен аударылып, өңделді.

Дереккөз: ahadithnotes.wordpress.com

Ханафи мәзхабы мұсылман әлемінде кеңінен таралған әрі үмметтің басым көпшілігі ұстанған шариғи құқықтық мектеп болып табылады. Бұл мәзхабтың аясында, исламдағы белгілі ғалымдар мен фақиһтер жетіліп өсіп шықты. Өкінішке орай, соңғы уақытта мұсылмандардың арасында білімнің аздығы мен ықыластың төмендеуінің нәтижесінде ханафи мәзхабы жөінде теріс түсініктер қалыптасуда. Көптеген ханафиттер өз мәзхабы ғалымдарын танып білмейді, тіпті біразынан бейхабар. Сол үшін де, бұл олқылықтардың орнын толтыру үшін, сіздерге осы хронологияны ұсынып отырмыз.

Төмендегі кесте, мәзһабымыздың Имамынан бастап, осы ғасырға дейінгі негізгі Ханафи фақиһтерінің аттары, туылған/өлген жылдары мен еңбектерін қамтиды. Осы кестеде біз салыстырмалы түрде атақты, үздік деген ғалымдарды таңдадық, олай жасамағанда тізбегіміздің шегі мен шеті болмаушы еді. Фиқһтан басқа салада жетік және үздік болғандықтан, көптеген Ханафи ғалымдары бұл тізбекке кірмеді. Мүмкін болған жағдайдың бәрінде дүниеге келген және өлген жылдары көрсетілді. Басқа жағдайда, тек дүниеден өткен жылдары “өл.” аббревиатурасымен беріледі. Шамамен айтылған жылдар «шм.» (шамамен) деп көрсетіледі, «к» аббревиатурасы «кейін» дегенді білдіреді.

Бұдан бөлек ханафи ғалымдары биографиясымен терең танысам деушілерге әл-Хатиб әл-Бағдадидің “Тарих Бағдад”, әл-Қурайшидің “әл-Джәуәнир әл-Мудийя”, Қасим ибн Қутлубуғаның “Тадж әл-Тараджим”, әл-Лакхнауидің “әл-Фәуә’ид әл-Бәхийя”, әл-Зириклидің “әл-Ә’ләм” секілді және т.б. кітаптарды басшылыққа алуға болады.

Егер хронологияда қандай да бір қателіктер орын алса немесе назардан тыс қалған болмаса біз ұмыт қалдырған ірі ғалымдар есімі болса, бізге ескертулеріңізді өтінеміз.

Мақала ағылшын тілінен аударылып, өңделді.

Дереккөз: ahadithnotes.wordpress.com

Бүкіл мақтау Әлемдердің Раббысы болған Қиямет күнінің иесі Аллаһ Тағалаға тән. Сондай-ақ, Оның Елшісі Мұхаммедке, оның жанұясы мен артынан еруші ізгі мұсылмандарға Алланың игілігі мен сәлемі болсын!

Содан соң,

Біздердің білуімізше, «Уахабилердің/сәләфилердің» шейхтары — біздер ғана «сәләфус-салихиндердің ақидасындамыз» деп бәрінен де қаттырақ дауыс көтеріп айтады және өздерімен бір ұстанымда болмаған мұсылмандарды адасуға шығарады. Расында да, олар айтып жатырған сөздер солар айтқандай ма екендігін, сондай-ақ, сәләфтар мен сәләфтардың сөзін жеткізуші халаф ғалымдарының сөздері уахабилердің шейхтарының сөздерімен қаншалықты сәйкес келетінін қарастырып көрсек.

Үмметіміздің ең беделді муффасиры, имам-сәләф Ибн Джәрир әт-Табари(рахимахуллаһ) (224-310х/839-923 м) Аллаһ Тағаланың «Сонан кейін аспанға истиуа етті…» — деген аятын пікірталас ретінде келтіреді, қарсы пікір білдіруші «истиуа» сөзін «ғулу/жоғарылық,биік» деген мағынадан теріске шығарып, «бірінші Аллаһ Тағала төменде болды, кейін көтерілді» деп пікір білдіреді. Өйткені қарсыласы«ғулуу/жоғарылық,биік» деген сөзді тікелей мағынада және ол қозғалыста деп түсінген.

Бұған жауап ретінде, имам ат-Табари былай дейді:

«Оған қарсы пікір білдірушіге былай деп айтылады: Сол кезде оған айтылады: онда сен де айт: ол көтерілді (жоғары болды) бірақ көтерілуі бір мекенен екінші мекенге өту, ауысу емес, дәрежесімен және билігімен жоғары болу.»

[«Джами’әл-байан фи тафсир әл-Қуран», 1/428-430]

Ал, уахабилердің шейхы Абдуллаһ ал-Ғунайман имам ат-Табаридіңсөзіне былай деп пікір айтады:

«Имам әт-Табаридің сөзі: «айт: ол көтерілді (жоғары болды) бірақ көтерілуі бір мекенен екінші мекенге өту, ауысу емес, дәрежесімен және билігімен жоғары болу» — бұл Кәләмшылардың жақтастары әрі Бидғат иелерінің жолын қууышылардың сөздері, бұлай жасауға болмайды, өйткені мәтіннің ашық мағынасына қарсы келеді, керісінше бұл жалған тәуил (бұрыс түсіндірме).»

[«Шарх китаб ат-Таухид мин Сахих әл-Бұхари»,http://shamela.ws/browse.php/book-9610#page-352]

Хафиз Әбу Бәкір әл-Байһақи(384-458х/994-1066м) «Сунан әл-Кубра» атты кітабында имам, хафиз Әбу Мухаммад Ахмад әл-Музаниден(270-356жж.х.) былай деп жеткізеді:

«Біздерге Әбу Абдуллах әл-Хафиз(әл-Хаким) былай деді: Мен естідім,Әбу Мухаммад Ахмад ибн Абдулла әл-Музани айтты: ««Нузул» (төменге түсу) жайындағы хадистер Пайғамбарымыздан(сәлаллаһу әлейһим уассәләм) біздерге сенімді риуаяттармен жетті. Бұл «нузул» жайында, Аллаһ Тағаланың мына сөздері растайды «Раббың және періштелер сап-сап болып келеді». «Төменге түсу» мен «келу» бұл екі сөз Аллаһ Субхану Тағалаға бір жерден екіші жерге қозғалу мен өту сияқты сипат ретінде лайықты емес. Керісінше, бұл екі сипат Аллаһтың бір нәрсеге ұқсаудан пәк (ташбих) сипаттары болып табылады.Ал,«муаттылдер»және «мушабихтер» айтып жүрген сипаттардан, Аллаһ Тағала әлде қайда пәк.»

[Әбу Бәкір әл-Байһақи, «Сунан әл-Кубра», 3/3]

Ал, енді уахабилердің муфтиі болған Ибн Бааздың, ғалым, сәләфус-салихин Ахмад әл-Музанидің сөзіне қалай пікір бергеніне назар аударсақ:

Уахабилердің шейхы, Сауд Арабиясының бұрыңғы муфтийі Абдулазиз ибн Бааз бұл сөздер жайлы имам Әбу Мұхаммад әл-Музанидің (Исмаил әл-Музанимен шатастырмаңыздар):«төменге түсу» мен «келу» бұл екі сөз Аллаһ Субхану Тағалаға бір жерден екіші жерге қозғалу мен өту сияқты сипат ретінде лайықты емес» деген сөзі жайлы:

«Бұл сөздер мағынасыз,мәнсіздік (батил), әрі әһлу сүннетте болған түсінікке қарама-қайшы екеніне күмән жоқ».

[ «Маджмуғ фатауа уа мақалят мутанаууия ли шейх ибн Бааз»,http://www.binbaz.org.sa/book/m005.pdf]

Шафиғи мазһабының ғалымы, хафиз Ибн Хаджар әл-Әсқалани (773-852х/1372-1449м) «нузул» туралы хадистерді келтіре отырып, сәләф және халафтардың сенімі туралы былай дейді:

«Сәләф имамдары мен әһлу сунна ғалымдарынан болған халафтардың сенімі Аллаһ Тағала қандайда бір қозғалыстан, ауыспалықтан және қосылудан пәк».

[Ибн Хаджар: ФатхулБәри: 8/505; Рияд: Дару Тайба 1426/2005]

Ал, енді хафиз әл-Әсқаланидің бұл сөзіне Абдурахман әл-Баррақ қалай пікір айтқанын көрейік.

Уахабилердің шейхы,Саудиялық ғалым Абдурахман ибн Насырәл-Баррақ өзінің «ФатхулБариге»жасаған түсіндірмесінде, ИбнХаджарәл-Асқаланидің сөзін былай деп пікірлейді:

« «Қозғалу» деп келген сипаттарды — келу кету, түсу, жақындау және орнығу деген мағынада бекіту керек екенін Әһлу сунна бірауыздан мақұлдайды. Себебі, бұл сөздер Құран мен Сүннеттен келді».

[«Фатхул Бари би шарх Сахих әл-Бұхари» Абдуррахман әл-Баррактың ескертуімен, http://www.dorar.net/enc/aqadia/834; «Таалиқат шейх әл-Баррак әля мухалифат әл-акыдати фи Фатхул Бари»]

Және Мухаммад ибн Салиха әл-Усайминің сөзін бөлек келтіре кетейік.

Ең беделді уахабилердің шейхы Ибн Усеймин былай деп айтты:

«Егер «келу, истауа, нузул» сияқты анық мәтіндерді қабылдаудан Аллаһ Тағалаға қатысты қимыл, қозғалыс туындайтын болса, онда ол да осы анық мәтіндер сияқты ақиқат болады.»

[«Изаляту саттар ан джаваби әл-мухтар ли хидаяти әл-мухтар», сілтеме:http://ia600400.us.archive.org/35/items/ekmkekmk/esgmhm.pdf;

«Маджму Фатауа уа расаил Ибн Усеймин»,http://islamport.com/w/ftw/Web/3460/600.htm]

Ары қарай, әһлу суннаның сәләф және халафтардан болған ғұламаларының Аллаһ Тағаланың қозғалу сипаты жайында қандай пікір айтқанына жеке тоқталамыз.

Атақты мухаддис, ғалым, сәләфтардан болған Абу Хатим Ибн Хиббан(270-354х / 883-965м) Аллаһ Тағаланың «нузул» сиапты ешқандай қозғалыссыз, орын өзгерту емес екендігі жайлы айтады:

«Бір нәрсе (көмегі) арқылы емес, ешқандай қозғалыс және бір жерден екінші жерге өтусіз түседі».

[Ибн Хиббан: Сахих Ибни Хиббан 3/201; Бейрут, Муассасатур Рисаля: 1414/1993]

Әһлу Сунна имамы Әбул Хасан Әл-Ашғари (260-324х / 874-936м) (рахимахуллаһ), өзінің «Рисаләтун илә әҺли сағир» кітабында былай деп жазған:

«Сәләфус-салихиндердің пікірлері бір жерден шықты, Өзі айтқанындай , Аллаһ Азза уа Джаллә адамдардан есеп алу үшін Қиямет күні келеді және періштелер де сап-сап болып келеді, оларға жазасын болмаса сыйын(сауабын) береді, қалаған адамына кешірім етеді, күнәһарлардан қалағанына жазасын береді. Және Оның келуі қозғалу/хәрәкәт немесе жылжу емес. Келу — қимыл және қозғалыстан болады, егер келуші дене мүшелерден және материядан тұратын болса. Ал, қашан Ол, Азза уа джалла, дене мүшелер мен материядан болып табылмайтындығы бекітілсе, онда Оның келуі ауысу және қозғалыспен болуы міндетті емес.

[Әбіл Хасан Әл Ашари: Рисалятун иля Ахлис Сағир: 227-229; Мәдина: Мактабатул Улюми уал Хаким: 1422/2002]

Мәлики мазхабының ғұламасы Әбу Омар Ибн Әбдул Барр (368-463х / 978-1071м) өзінің кітабында «Әл Изтискар» — да, «нузул» — ге қатысты хадистерге былай деп айтты:

«Өздерін Сунниттерге жатқызатын бір қауым топ, олар Аллаһ Тағаланы Өз затымен түседі дейді. Бұл сөздер қайтарылады, себебі Аллаһ Тағалаға қозғалу тән емес және жаратылыстардан Оған ештеңе тән емес».

[Ибн Әбдул Барр: Әл Истизкар: 8/153: Каир: 1414/1993]

Шафиғилық ғұлама, тәпсірші Имадуддин Ибн Касир (701-774х / 1302-1373м) өзінің «Әл Бидая уан-Нихая» атты кітабында былай деп айтты:

«Имам әл-Байхақи,ол Әл Хакимнен жеткізді, ол Әбу Әмра Ибн Ас Симмақадан, ол Ханбалидан (Ибн Исхақ Әш Шәйбани, Ахмад Ибн Ханбалдың немере ағасы), ол Ахмад Ибн Ханбалдан – Аллаһ Субхану Тағаланың сөзіне қатысты тәуилді жеткізді: «Сенің Раббың келеді», яғни, «Оның сыйақысы (сауабы) келеді».

әл-Байһақи айтты: «Бұл тізбекте(иснад) — шаңның тозаңындай күмән жоқ».

[Ибн Кәсир: «Әл Бидая уан Нихая: 1616; Байтул Афкарид Даулийя»]

Толықтай мына сілтемеден орыс-тілінде оқуға болады: http://al-fatava.com/forums/index.php?showtopic=2078

Бұл жерде мынандай сұрақ туындайды.: Уахабилердің және олардың шейхтары айтып жүрген «сәләфтар мен Әһлу сунна» деп жүргендері кімдер және олар кімнің артынан ілесіп жүр? Бұл көрнекі мысалдардан біздер көріп тұрғанымыздай, Әһлу Суннадан болған сәләф және халаф ғұламаларымы Аллаһ Субхана Тағаладан қозғалыс, жүріс, бір орыннан екінші орынға өту сияқты нәрселерді жоққа шығарды. Бірақ та уахабилердің шейхтары бұнымен келіспейді.

Бұл сұраққа біз өзіміз жауап берейік. Бұл сұрақта, уахабилердің шейхтары айтып жатқан «сәләфтары»– бұрынғы жоғалып кеткен, Аллаһ Тағаланы жаратылыстарға ұқсатып, шектен шыққан шииттер/рафидиттер сияқты адасушы ағымдар. Атап айтқанда, дәл солар Аллаһ Тағала қатысты қозғалыс, қимыл және ауысу, бір орыннан екінші орынға өту мағынасында қолданды. Бұлармен қоса яһудилер де Аллаһ Тағаланы адамға ұқсатты.

Шафиғилық ғұлама имам Әбдул Қахир әл-Бағдади (429х/1037м өмірден өтті) өзінің «Әл Фарқ Байнәл Фиракқ» атты кітабында былай деп айтты:

«Әһлу Сүннет ғұламалары бірауыздан Аллаһ Тағалаға қатысты сырқатқа ұшырау, өкініш, дерт, рахаттану тағы сондай ұқсас сөздерді теріске шығарды. Дәл сондай пікірде бірауыздан Оған қатысты мына сөздерді теріске шығарды: қимыл-қозғалыс/әл-хәракә және тыныштық/ас-сукун.

Бұл Рафидиттерден болған “әл-Хишамия” тобының пікіріне қарама-қайшы пікір болып табылады, олар Аллаһ Тағаланың орнығуын мақұлдайды және қимыл,қозғалыспен сипаттайды».

[Әбдул Кахир әл-Бағдади: Әл Фаркқ Байнәл Фиракқ: 333; Каир: Матбаатул Мадани]

Ұлы муфассир, Шафиғи мазхабының фақиһы, хижраның 6-ғасыр муджаддиді, мутакаллимдер имамы Фахрудин әр-Рази (544-606х/1150-1210м) өзінің кітабында әр-түрлі топтар(ағымдар) жайлы былай деп жазған:

«Бесінші топ – Хауария, Даууд әл-Хауаридің соңынан ерушілер(жақтастары). Ол «дене мүшелер/бөлшектер, қозғалыс, тыныштық күйі және жүгіру» осы сөздерді мақұлдап, Аллаһқа қатысты бекітті. Және ол айтты:

«Сендер менен барлығын сұрасаңдар түсіндіріп беремін, тек қана Оның(Аллаһ Тағаланың) жыныс мүшесі мен сақалынан басқасын».

[Фахрудин әр-Рази, «Иътиқадат Фаркил Муслимин уәл Мушрикин», 63-67 беттер]

Үлкен ғұламалардан болған муфассир Әбу Әбдуллаһ әл-Қуртуби (600-671х/1204-1274м) Құранда Әл-Мәида сүресінің, 24-ші аятын былай деп тәпсірлейді:

«Кейін олар (Исраил ұрпақтары) Аллаһтың, Тәбәракә уә Тағала, сипатына қатысты өздерінің надандығын көрсетті, және айтты: «Өзің және Раббыңмен бар…» ( 5:24). Олар(Исраил ұрпақтары) Аллаһ Тағаланы кетуімен және ауысуымен сипаттады, ал Аллаһ Тағала бұның бәрінен де аса пәк».

Бұл жерде бізге яһудилердің мушаббих болғанын көрсетіп тұр.

[Әл Қуртуби: Әл Джами ли Әхкамил Қъуран: 7/399; Бейрут: Әр Рисаля: 1427/2007 ]

Қортындылап айтқанда: Уахабилер “сәләф-ус-салихиндердің” соңынан ерушілер емес, олардың бұлай айтқандары өтірік және жалған бос сөз. Ал, олардың өздерін «сәләфилер» деп атауы, «біз ғана сәләфтың жолына ілесушіміз» деп далбасалауы, жай әшейін өздерінің шынайы бетпердесін жасыру ғана. Басқа түк те емес.

[Жалғасы бар...]

Мақала орыс тілінен аударылып, қазақы оқырманға сай жөнделді

Дереккөз: asharit.livejournal.com

Бүкіл мақтау Әлемдердің Раббысы болған Қиямет күнінің иесі Аллаһ Тағалаға тән. Сондай-ақ, Оның Елшісі Мұхаммедке, оның жанұясы мен артынан еруші ізгі мұсылмандарға Алланың игілігі мен сәлемі болсын!

Содан соң,

Біздердің білуімізше, «Уахабилердің/сәләфилердің» шейхтары — біздер ғана «сәләфус-салихиндердің ақидасындамыз» деп бәрінен де қаттырақ дауыс көтеріп айтады және өздерімен бір ұстанымда болмаған мұсылмандарды адасуға шығарады. Расында да, олар айтып жатырған сөздер солар айтқандай ма екендігін, сондай-ақ, сәләфтар мен сәләфтардың сөзін жеткізуші халаф ғалымдарының сөздері уахабилердің шейхтарының сөздерімен қаншалықты сәйкес келетінін қарастырып көрсек.

Үмметіміздің ең беделді муффасиры, имам-сәләф Ибн Джәрир әт-Табари(рахимахуллаһ) (224-310х/839-923 м) Аллаһ Тағаланың «Сонан кейін аспанға истиуа етті…» — деген аятын пікірталас ретінде келтіреді, қарсы пікір білдіруші «истиуа» сөзін «ғулу/жоғарылық,биік» деген мағынадан теріске шығарып, «бірінші Аллаһ Тағала төменде болды, кейін көтерілді» деп пікір білдіреді. Өйткені қарсыласы«ғулуу/жоғарылық,биік» деген сөзді тікелей мағынада және ол қозғалыста деп түсінген.

Бұған жауап ретінде, имам ат-Табари былай дейді:

«Оған қарсы пікір білдірушіге былай деп айтылады: Сол кезде оған айтылады: онда сен де айт: ол көтерілді (жоғары болды) бірақ көтерілуі бір мекенен екінші мекенге өту, ауысу емес, дәрежесімен және билігімен жоғары болу.»

[«Джами’әл-байан фи тафсир әл-Қуран», 1/428-430]

Ал, уахабилердің шейхы Абдуллаһ ал-Ғунайман имам ат-Табаридіңсөзіне былай деп пікір айтады:

«Имам әт-Табаридің сөзі: «айт: ол көтерілді (жоғары болды) бірақ көтерілуі бір мекенен екінші мекенге өту, ауысу емес, дәрежесімен және билігімен жоғары болу» — бұл Кәләмшылардың жақтастары әрі Бидғат иелерінің жолын қууышылардың сөздері, бұлай жасауға болмайды, өйткені мәтіннің ашық мағынасына қарсы келеді, керісінше бұл жалған тәуил (бұрыс түсіндірме).»

[«Шарх китаб ат-Таухид мин Сахих әл-Бұхари»,http://shamela.ws/browse.php/book-9610#page-352]

Хафиз Әбу Бәкір әл-Байһақи(384-458х/994-1066м) «Сунан әл-Кубра» атты кітабында имам, хафиз Әбу Мухаммад Ахмад әл-Музаниден(270-356жж.х.) былай деп жеткізеді:

«Біздерге Әбу Абдуллах әл-Хафиз(әл-Хаким) былай деді: Мен естідім,Әбу Мухаммад Ахмад ибн Абдулла әл-Музани айтты: ««Нузул» (төменге түсу) жайындағы хадистер Пайғамбарымыздан(сәлаллаһу әлейһим уассәләм) біздерге сенімді риуаяттармен жетті. Бұл «нузул» жайында, Аллаһ Тағаланың мына сөздері растайды «Раббың және періштелер сап-сап болып келеді». «Төменге түсу» мен «келу» бұл екі сөз Аллаһ Субхану Тағалаға бір жерден екіші жерге қозғалу мен өту сияқты сипат ретінде лайықты емес. Керісінше, бұл екі сипат Аллаһтың бір нәрсеге ұқсаудан пәк (ташбих) сипаттары болып табылады.Ал,«муаттылдер»және «мушабихтер» айтып жүрген сипаттардан, Аллаһ Тағала әлде қайда пәк.»

[Әбу Бәкір әл-Байһақи, «Сунан әл-Кубра», 3/3]

Ал, енді уахабилердің муфтиі болған Ибн Бааздың, ғалым, сәләфус-салихин Ахмад әл-Музанидің сөзіне қалай пікір бергеніне назар аударсақ:

Уахабилердің шейхы, Сауд Арабиясының бұрыңғы муфтийі Абдулазиз ибн Бааз бұл сөздер жайлы имам Әбу Мұхаммад әл-Музанидің (Исмаил әл-Музанимен шатастырмаңыздар):«төменге түсу» мен «келу» бұл екі сөз Аллаһ Субхану Тағалаға бір жерден екіші жерге қозғалу мен өту сияқты сипат ретінде лайықты емес» деген сөзі жайлы:

«Бұл сөздер мағынасыз,мәнсіздік (батил), әрі әһлу сүннетте болған түсінікке қарама-қайшы екеніне күмән жоқ».

[ «Маджмуғ фатауа уа мақалят мутанаууия ли шейх ибн Бааз»,http://www.binbaz.org.sa/book/m005.pdf]

Шафиғи мазһабының ғалымы, хафиз Ибн Хаджар әл-Әсқалани (773-852х/1372-1449м) «нузул» туралы хадистерді келтіре отырып, сәләф және халафтардың сенімі туралы былай дейді:

«Сәләф имамдары мен әһлу сунна ғалымдарынан болған халафтардың сенімі Аллаһ Тағала қандайда бір қозғалыстан, ауыспалықтан және қосылудан пәк».

[Ибн Хаджар: ФатхулБәри: 8/505; Рияд: Дару Тайба 1426/2005]

Ал, енді хафиз әл-Әсқаланидің бұл сөзіне Абдурахман әл-Баррақ қалай пікір айтқанын көрейік.

Уахабилердің шейхы,Саудиялық ғалым Абдурахман ибн Насырәл-Баррақ өзінің «ФатхулБариге»жасаған түсіндірмесінде, ИбнХаджарәл-Асқаланидің сөзін былай деп пікірлейді:

« «Қозғалу» деп келген сипаттарды — келу кету, түсу, жақындау және орнығу деген мағынада бекіту керек екенін Әһлу сунна бірауыздан мақұлдайды. Себебі, бұл сөздер Құран мен Сүннеттен келді».

[«Фатхул Бари би шарх Сахих әл-Бұхари» Абдуррахман әл-Баррактың ескертуімен, http://www.dorar.net/enc/aqadia/834; «Таалиқат шейх әл-Баррак әля мухалифат әл-акыдати фи Фатхул Бари»]

Және Мухаммад ибн Салиха әл-Усайминің сөзін бөлек келтіре кетейік.

Ең беделді уахабилердің шейхы Ибн Усеймин былай деп айтты:

«Егер «келу, истауа, нузул» сияқты анық мәтіндерді қабылдаудан Аллаһ Тағалаға қатысты қимыл, қозғалыс туындайтын болса, онда ол да осы анық мәтіндер сияқты ақиқат болады.»

[«Изаляту саттар ан джаваби әл-мухтар ли хидаяти әл-мухтар», сілтеме:http://ia600400.us.archive.org/35/items/ekmkekmk/esgmhm.pdf;

«Маджму Фатауа уа расаил Ибн Усеймин»,http://islamport.com/w/ftw/Web/3460/600.htm]

Ары қарай, әһлу суннаның сәләф және халафтардан болған ғұламаларының Аллаһ Тағаланың қозғалу сипаты жайында қандай пікір айтқанына жеке тоқталамыз.

Атақты мухаддис, ғалым, сәләфтардан болған Абу Хатим Ибн Хиббан(270-354х / 883-965м) Аллаһ Тағаланың «нузул» сиапты ешқандай қозғалыссыз, орын өзгерту емес екендігі жайлы айтады:

«Бір нәрсе (көмегі) арқылы емес, ешқандай қозғалыс және бір жерден екінші жерге өтусіз түседі».

[Ибн Хиббан: Сахих Ибни Хиббан 3/201; Бейрут, Муассасатур Рисаля: 1414/1993]

Әһлу Сунна имамы Әбул Хасан Әл-Ашғари (260-324х / 874-936м) (рахимахуллаһ), өзінің «Рисаләтун илә әҺли сағир» кітабында былай деп жазған:

«Сәләфус-салихиндердің пікірлері бір жерден шықты, Өзі айтқанындай , Аллаһ Азза уа Джаллә адамдардан есеп алу үшін Қиямет күні келеді және періштелер де сап-сап болып келеді, оларға жазасын болмаса сыйын(сауабын) береді, қалаған адамына кешірім етеді, күнәһарлардан қалағанына жазасын береді. Және Оның келуі қозғалу/хәрәкәт немесе жылжу емес. Келу — қимыл және қозғалыстан болады, егер келуші дене мүшелерден және материядан тұратын болса. Ал, қашан Ол, Азза уа джалла, дене мүшелер мен материядан болып табылмайтындығы бекітілсе, онда Оның келуі ауысу және қозғалыспен болуы міндетті емес.

[Әбіл Хасан Әл Ашари: Рисалятун иля Ахлис Сағир: 227-229; Мәдина: Мактабатул Улюми уал Хаким: 1422/2002]

Мәлики мазхабының ғұламасы Әбу Омар Ибн Әбдул Барр (368-463х / 978-1071м) өзінің кітабында «Әл Изтискар» — да, «нузул» — ге қатысты хадистерге былай деп айтты:

«Өздерін Сунниттерге жатқызатын бір қауым топ, олар Аллаһ Тағаланы Өз затымен түседі дейді. Бұл сөздер қайтарылады, себебі Аллаһ Тағалаға қозғалу тән емес және жаратылыстардан Оған ештеңе тән емес».

[Ибн Әбдул Барр: Әл Истизкар: 8/153: Каир: 1414/1993]

Шафиғилық ғұлама, тәпсірші Имадуддин Ибн Касир (701-774х / 1302-1373м) өзінің «Әл Бидая уан-Нихая» атты кітабында былай деп айтты:

«Имам әл-Байхақи,ол Әл Хакимнен жеткізді, ол Әбу Әмра Ибн Ас Симмақадан, ол Ханбалидан (Ибн Исхақ Әш Шәйбани, Ахмад Ибн Ханбалдың немере ағасы), ол Ахмад Ибн Ханбалдан – Аллаһ Субхану Тағаланың сөзіне қатысты тәуилді жеткізді: «Сенің Раббың келеді», яғни, «Оның сыйақысы (сауабы) келеді».

әл-Байһақи айтты: «Бұл тізбекте(иснад) — шаңның тозаңындай күмән жоқ».

[Ибн Кәсир: «Әл Бидая уан Нихая: 1616; Байтул Афкарид Даулийя»]

Толықтай мына сілтемеден орыс-тілінде оқуға болады: http://al-fatava.com/forums/index.php?showtopic=2078

Бұл жерде мынандай сұрақ туындайды.: Уахабилердің және олардың шейхтары айтып жүрген «сәләфтар мен Әһлу сунна» деп жүргендері кімдер және олар кімнің артынан ілесіп жүр? Бұл көрнекі мысалдардан біздер көріп тұрғанымыздай, Әһлу Суннадан болған сәләф және халаф ғұламаларымы Аллаһ Субхана Тағаладан қозғалыс, жүріс, бір орыннан екінші орынға өту сияқты нәрселерді жоққа шығарды. Бірақ та уахабилердің шейхтары бұнымен келіспейді.

Бұл сұраққа біз өзіміз жауап берейік. Бұл сұрақта, уахабилердің шейхтары айтып жатқан «сәләфтары»– бұрынғы жоғалып кеткен, Аллаһ Тағаланы жаратылыстарға ұқсатып, шектен шыққан шииттер/рафидиттер сияқты адасушы ағымдар. Атап айтқанда, дәл солар Аллаһ Тағала қатысты қозғалыс, қимыл және ауысу, бір орыннан екінші орынға өту мағынасында қолданды. Бұлармен қоса яһудилер де Аллаһ Тағаланы адамға ұқсатты.

Шафиғилық ғұлама имам Әбдул Қахир әл-Бағдади (429х/1037м өмірден өтті) өзінің «Әл Фарқ Байнәл Фиракқ» атты кітабында былай деп айтты:

«Әһлу Сүннет ғұламалары бірауыздан Аллаһ Тағалаға қатысты сырқатқа ұшырау, өкініш, дерт, рахаттану тағы сондай ұқсас сөздерді теріске шығарды. Дәл сондай пікірде бірауыздан Оған қатысты мына сөздерді теріске шығарды: қимыл-қозғалыс/әл-хәракә және тыныштық/ас-сукун.

Бұл Рафидиттерден болған “әл-Хишамия” тобының пікіріне қарама-қайшы пікір болып табылады, олар Аллаһ Тағаланың орнығуын мақұлдайды және қимыл,қозғалыспен сипаттайды».

[Әбдул Кахир әл-Бағдади: Әл Фаркқ Байнәл Фиракқ: 333; Каир: Матбаатул Мадани]

Ұлы муфассир, Шафиғи мазхабының фақиһы, хижраның 6-ғасыр муджаддиді, мутакаллимдер имамы Фахрудин әр-Рази (544-606х/1150-1210м) өзінің кітабында әр-түрлі топтар(ағымдар) жайлы былай деп жазған:

«Бесінші топ – Хауария, Даууд әл-Хауаридің соңынан ерушілер(жақтастары). Ол «дене мүшелер/бөлшектер, қозғалыс, тыныштық күйі және жүгіру» осы сөздерді мақұлдап, Аллаһқа қатысты бекітті. Және ол айтты:

«Сендер менен барлығын сұрасаңдар түсіндіріп беремін, тек қана Оның(Аллаһ Тағаланың) жыныс мүшесі мен сақалынан басқасын».

[Фахрудин әр-Рази, «Иътиқадат Фаркил Муслимин уәл Мушрикин», 63-67 беттер]

Үлкен ғұламалардан болған муфассир Әбу Әбдуллаһ әл-Қуртуби (600-671х/1204-1274м) Құранда Әл-Мәида сүресінің, 24-ші аятын былай деп тәпсірлейді:

«Кейін олар (Исраил ұрпақтары) Аллаһтың, Тәбәракә уә Тағала, сипатына қатысты өздерінің надандығын көрсетті, және айтты: «Өзің және Раббыңмен бар…» ( 5:24). Олар(Исраил ұрпақтары) Аллаһ Тағаланы кетуімен және ауысуымен сипаттады, ал Аллаһ Тағала бұның бәрінен де аса пәк».

Бұл жерде бізге яһудилердің мушаббих болғанын көрсетіп тұр.

[Әл Қуртуби: Әл Джами ли Әхкамил Қъуран: 7/399; Бейрут: Әр Рисаля: 1427/2007 ]

Қортындылап айтқанда: Уахабилер “сәләф-ус-салихиндердің” соңынан ерушілер емес, олардың бұлай айтқандары өтірік және жалған бос сөз. Ал, олардың өздерін «сәләфилер» деп атауы, «біз ғана сәләфтың жолына ілесушіміз» деп далбасалауы, жай әшейін өздерінің шынайы бетпердесін жасыру ғана. Басқа түк те емес.

[Жалғасы бар...]

Мақала орыс тілінен аударылып, қазақы оқырманға сай жөнделді

Дереккөз: asharit.livejournal.com

Кейбір елдерде 14 ақпанда тойлап өтетін «махаббат» күнінің Ислам дініндегі үкімі қандай? Мұсылман ғұламалары оған рұқсат береді ме, әлде рұқсат емес пе? Қай елдерде Әулие Валентин күнін тойлауға тыйым салынды? Бұл күндерді тойлауға Құран мен Сүннеттен негіз бар ма?

Бүгінгі таңда «сүйгенім», «сүйген жарым», «ғашығым» сөздері шариғатқа қайшы махаббат сезімін білдіреді. Бұған шариғатта қатаң тыйым салынған. Шариғатта тыйым салынған нәрсе тойланбау керек. Шариғат таразысына салынып, діни шектеулерден шықпаған дәстүрлі мейрамдарды тойлауға рұқсат бар. Алайда, діни шектеулерден тыс шығатын мейрамдардың барлығын атап өтуге қатаң тыйым салынған. Яғни, біздің дінімізде некесіз “ғашықтардың” болуына жол жоқ. Төменде айтылатын Христиандық оқиға бойынша «Әулие Валентин күні» жастардың дін қызметкерлері арқылы кездесу және дін қызметшінің өліміне (Әулие Валентин) қатысты аталып өтетін болды. Оған қоса бұл күн олардың, яғни Христиан дінінің мерекесі болып бекітілді .Ал олардың тойларын бізге тойлап өту одан да қауіптірек болады.Имаи Табарани Ибн Омардан (радиаллаһу әнһ) Аллаһ елшісінің ﷺайтқаның келтіреді:

”Адамдар хайуандар секілді жолдың бойында жыныстық қатынасқа түспейінше Қиямет күні басталмайды”.

Ақиқатында қазіргі уақытта ондай құбылыстарды байқаймыз: жастардың құшақтасып, сүйісіп, саябақтарда жатқандарын көремсіз. Уақыт өте бұндай істер көбейіп қалыпты жағдайға айналып бара жатқандарын байқаудамыз. Бір христиан дін қызметшісі бұл күнді «махаббат күні» деп бекіткен еді, енді бұл күнде мұсылмандарда бір-біріне сыйлықтар сыйлауда. Әке-ана күндерінде де соны көреміз. Бұдан шығытыны, біз бұл күндері ғана оларды құрметтеп, қуаныш сыйлап, басқа күндері оларды ұмытып қоямыз. Ал Исламның айтатыны: ”Оларды,яғни ата-анаы әр түн,әр сағат олардың алдындағы ақыларынды өтендер”.

«Әулие Валентин (махаббат күнінің)» тарихы

Римдік император Клавдий II үлкен әскер құрғысы келді. Ол ойын іске асыру үшін түрлі әрекеттерге барды. 200 жылы әскерге келген жігіттер отбасыларын, сүйіктілерін ойлап соғысқа бармайтына императордың көзі жетті. Сол үшін император жастарға некелесуге тыйым салды. Сол уақытта император Клавдийға қарсы шығып, жастардың қосылуларына көмектесіп, ғашық жандардың жақын досына айналған «Әулие Валентин» өмір сүрді. Бұл жағдайды естіген император Валентинді абақтыға тастайды. Кейін 14 ақпан күні Валентин өлім жазасына кесіледі. Сол уақыттан бастап ғашық жандар Валентиннің құрметіне осы күнді атап өте бастады.

Ислам дінін де «махаббат күнін» атап өту бар ма?

«Махаббат күні» деп аталатын, адамдардың бейқам жыныстық қатынасқа түсетін күн-христиандардың мерекесі болып есептеледі. Адамдар бұл “қасиетті күнді” тойлаймыз деп қауіпті капиталистік жүйесінің қақпасына түсуде. Ғалымдарымыз махаббат күнін тойлап- тарату — миссионерлік әрекетке және капиталистік жүйе әрекетінің отына «май құюмен» тең деп ескертуде. Сонымен қатар, ислам ғұламалары, бұл күннің зардабынан БАҚ (бұқаралық ақпарат құралдары) арқылы сақтандыру шарасын қолдануды талап етуде.

Мұсылмандарда тек екі мейрам бар.

Ғылыми зерттеу және пәтуа беру комитеті 3.11.1420 жылы махаббат күніне қатысты баға берген. Әр жыл сайын 14 ақпан күні адамдар бір-біріне қызыл раушан сылайды, қызыл киімге киінеді, бір-бірін құттықтайды, кондитерлік дүкендер қызыл түсті тәтті тағамдар пісіреді, тауарларын сату үшін хабарландырулар береді. Комитет бұл күнге қатысты мынадай пәтуа берді:

«Исламда тек екі мейрам бар екеніне Құран мен хадисте ашық дәлелдер келген.Олар Рамазан айы аяқталғандағы және Құрбан айттағы мереке.Бұл екі мейрамнан басқа пайда болған мерекелер уақыт өте келе пайда болған мерекелер. Мұсылман адамға бұл мерекелерді тойлауға, оларды мойындауға, ол мерекелерге қатысты қуануға, бұл мерекелерді тойлап өтулеріне себепші болуға тыйым салынады».

Мұсылмандар үшін христиандардың және пұтқа табынушылардың мерекелерін тойлауға болмайды.

Пәтуада: «Алдыңғы заманда, кәпірлердің мерекесі болып есептелген мерекеге қатысу әрі тойлау үлкен күнә екені айтылған. Өйткені, бұл амалымен мұсылман адам оларға, яғни кәпірлерге махаббат және достық қойған болып есептеледі. Құранда Аллаһ Тағала оларға еліктеуге, махаббат және достық қоюға тыйым салған. «Махаббат күні» де осыған жатады, себебі ол мереке көпқұдайшылар мен христиандардың мерекесі болып табылады. Сол себептен, Аллаға және Қиямет күніне иман келтірген мұсылман адам бұл мерекені тойлауға ,мойындауға және адамдарды құттықтауына болмайды. Керісінше, Аллаға және Оның Елшісіне ﷺ бойұсынып, бұл күнді тойлаудан бас тартып, Алланың ашуын шақыратын және тозаққа түсуіне себеп болатын амалдардан аулақ болуы керек».

Махаббат күніне қатысты қызметтер де харам

Сондай-ақ, мұсылман адамға махаббат күнін тойлауға көмектесуге болмайды: тамақтарын пісіріп беру, саудалар жасау, бір нәрсе жасап беру, сыйлықтар сыйлауға, ашық хаттар жолдау (открытка), хабарландырулар жасау. Жоғарыдағы пәтуаның жалғасында айтылады:

«Әр уақытта, әсіресе осы күні Аллаһтың кітабы Құранды және Пайғамбарымыздың ﷺ Сүннетін бекем ұстануымыз қажет. Аллаһтың ашуына ұшыраған, бұзылған яһудийлердің және Аллаһтың Құдіретімен Ұлықтығынан қорықпайтын, Исламды мақтан тұтпайтын адасқан христиандардың айласына түсіп қалмау үшін мұсылмандарға өте ақылды және парасатты болулары қажет.»

Ислам дінінде «махаббат күні» деген күн жоқ

Мармара (Турция) университеті теологиялық факультетінің оқытушысы, доцент Недим Урхан махаббат күніне қатысты айтқан пікірі:

«Біз, әлбетте, христиан дәстүріне еліктеп, жақсы көрген адамдарымызға сезімімізді білдіруді бір күнге шектеп қоюға бір ауыздан қарсымыз. Ислам дінінде махаббат уақытша емес тұрақты болады. Мұсылманның махаббаты тек денелік, нәпсіні қандыру махаббаты емес. Махаббаттың мағынасы қазіргі уақытта өзгеріп кеткен. Дұрыс мағынасын ажырата білуіміз керек. «Махаббат күніндегі» махаббаттың мағынасына Ислам дінімізде орын жоқ. Адам некелескен уақытта уақытша некелеспеген секілді махаббат күніндегідей бір күндік “махаббат” болмайды. Адам қол орамалы емес қой, қолданып болғаннан кейін лақтырып тастайтын!.»

Эрзурумдегі Ататюрк университетінің,Теологиялық факультетінің оқытушысы профессор Мустафа Агырман махаббат күніне қатысты айтқан сөздері:

«Махаббат күні және сол секілді күндер бұл — тұзақтардың бірі. Капиталисттік жүйе барлық заттарды қолданғандай біздің сүйіктілеріміздіде қолдануда және біздің сүйіктілеріміз арқылы үлкен жетістікке жетуде. Бұның барлығы жақсы іске асқан маркетингтік тәсілдер. Ислам бұған қарсы тұрады. Христиан дінінің дәстүрі біздің ұлттық құндылықтарымызға, әсіресе, дінімізге зиян келтіретіндіктен, мұсылмандар бұл күнге бір ауыздан қарсы және бұл шындықты адамдарға түсіндіріп, жеткізуіміз керек”.

Ислам сенімі бұған жол бермейді

Хақ ислам сенімінде басқа дін өкілдерінің мерекелерін тойлауға тыйым салады. «Фатауа әл-Хиндияда» айтылады:

«Мұсылмандардың мұсылман емес қауымның мерекелерін тойлаулары, оған қатусулары, олардың мерекелерін қабылдаулары олардың күпірліктеріне қолдау көрсетуден басқа ештеңе емес».

Махаббат күнің тойлауға тыйым салынған елдер

Малазияның дін істер мемлекеттік ұйымы «махаббат күнін» тойлауға тыйым салды. «Махаббат күнін» тойлау Өзбекстанда да тыйым салынған. Өзбек елі 14 ақпанда концерттер мен ойын сауық ұйымдастыруға тыйым салынды. Өзбекстаннан кейін, Түркменстанда «Әулие Валентин күнін» тойлауға тыйым салды. Иранда 14 ақпан күні «махаббат күніне» қатысты жарнамалар, тауарлар сатуға тыйым салынды. Сондай-ақ, Сауд Арабияда да бұл күнді тойлауға тыйым салынған. Олар «махаббат күні» пұтқа табынушылардың мерекесі және ол мереке некесіз қатынасқа шақырады деп тыйым салған болатын. 2004 жылы ««Махаббат күні» пұтқа табынушылардың, христиандардың мерекесі, ал, Аллаға және Қиямет күніне иман келтірген адам Алланың азабына ұшырап қалмауы үшін бұл мерекені тойламау керек» деген пәтуа шыққан болатын. Ресейдің Белогордтық облысында «Бұл мереке жастардың рухтарына кері әсерін тигізеді және бұл дәстүрімізге жат мереке» - деп бұл мерекеге тыйым салған.

Ең жақсы көзқарас-ақиқат

Кейіп-келбет, сексуалдық шабыт арқылы сүйікті болғандар өмірді тек ішіп-жеу ,рахаттануда деп есептейді. Бұлар ақиқатты өмірлік күш-қуаттарын жоғалтқаннан кейін ғана түсінеді.

Құдіретті Алла айтады:

«Дүние тіршілігі еш нәрсе емес. Ойын-сауық ғана .Әрине ақырет жұрты тақуалар үшін жақсы. Сонда да түсінбейсіңдер ме?» (Әнғәм сүресі, 32 аят)

«Адам баласы үшін әйелдер, балалар,а лтын күмістен жиналған қазыналар, сәнделген аттар, малдар және егіндерді қызыға сүю әдемі көрсетілді. Бірақ олар дүние тіршілігінің сәні. Негізінде орынның жақсысы Алланың қасында» (әл-Имран сүресі, 14 аят)

Бұндай жолмен қосылған ғашық жандардың некелері тұрақты әрі баянды болмайды.Оған келесі өмірден алынған оқиғаны ұсынамыз (есімдерін жарияламауды жөн көрдік):

«Отбасы құрғанымызға екі жылдан асты. Мен оған соңғы уақытта Алла сені Өз азабына алсын деп айтатын болдым. Біз әр ұрысқан сайын ол мені өзінің бұрынғы жігіттерімен салыстыратын болды. Ұрыстан кейін олай неге айтқанын сұрағанымда ашу үстінде айтқан сөздер ақиқатқа сай келе бермейді деп жауап қайтаратын. Біздер сондай жалындаған махаббаттың ыстығымен қосылғанбыз. Менің оған жасамаған жақсылығым жоқ шығар, сірә? Бірақ, сонда да ол жақсылықты түсінбеді. Достар, үйленер алдында өте мұқият болыңыздар. Таңдап жатқан қызыныздың сізге дейінгі өмірін жақсы білетіңізге көзіңізде жеткізіп алыңыздар. Бұндай қатынастың 90 пайыздан жоғары тұрақты некемен аяқталмай жатады. Сондай бұзылған, қызу мінезді жігіттер отбасы құру үшін пәк қыздарды жолықтырғылары келеді. Некесіз жүріс себебінен мұндай жігіттердің тұзағына түскен қыздар бәрінен шоңқиып құр қалып жатады. Жігіттердің ішінде қыздармен саудаласатын адамдарға жүгінетіндері де болады.

Доктор Джемаль Зеки Онал қылымсыған қыздар жайында жақсы мысал келтіреді:

«Махаббатпен ойнайтын қыздар пышақпен ойнап, өздерін жарақаттап алған нәресте секілді. Бұл жара өте ауыр болып келеді. Қыздарда пәктігін,арын жоғалтып түрлі пәлеге жолығады. Ал жігіт болса кішкентай бала жаңа қуыршақ іздегендей, өзіне жаңа құрбан іздей бастайды».

Әрине, Алла ер мен әйелді бір-бірлері үшін жаратты.

Ұлы Алла айтады:

«Сендерге, оған тұрақтауларын үшін өз жыныстарыңнан жұбайлар жаратып, араларыңа сүйіспеншілік, мейірімділік пайда қылғандығы да Оның белгілерінен. Сөз жоқ, осылар хақында ойланған елге белгілер бар» (Рум сүресі, 21 аят)

Аллаһ Елшісі ﷺ айтты:

«Ей, жастар! Кімде-кім үйленуге шамасы келсе үйленсін. Өйткені, бұл оның көзін күнәдан сақтауға және тақуа болуына ықпалын тигізеді. Ал, кім бұлай жасауға шамасы келмесе ораза ұстасын. Өйткені ораза оның нәпсісін басуға көмектеседі» (Бухари, Муслим)

Бірақ Пайғамбарымыздың ﷺ кезінде де ,одан кейінде, бірде-бір ғалым некеге дейін жыныстық қатынасты рұқсат деп айтпаған. Имам Раббани айтады:

«Егерде, үйленген жігіт немесе күйеуі бар әйел жыныстық қатынасқа түсетіндей уақыт бойы жабық бөлмеде қалатын болса олардың некелері бұзылады. Егер есігі ашық болса үкімі өзгереді»

Бір адам: «Мен жай ғана дос қыз емес, әйел іздеп жатырмын» деуі мүмкін. Оны әйелдікке алам дейсің, оны қашан алмақсың? Қалайша бұны ғашықтар күнімен байланыстыруға болады? Бұл — зинақорлардың күні, өйткені бұл — неке қимаған ғашықтардың күні. Олар махаббат некеден кейін жоғалады дейді. Өйткені, өздері үйленгенге дейін барлығын жасап, отбасылық өмірге түк те қалдырмайды. Сол үшін адамдар ажырасып жатыр. Ал, ата анасы себебімен құдаласу арқылы үйлегендерге қызықтың барлығы некеден кейін ашылады да, олар соның берекетін өмірлерінің соңына дейін көреді. Исламда тәртіп осындай.

Қорытынды

Түрік жазушысы Неджип Фазилдің бұл тақырыпқа қатысты айтқан сөзі:«Егер Ислам Еуропадан таралғанда барлық адамдар мұсылман болар еді». Бұл сөзде үлкен мағына жатқанын түсінген адам біледі. Біз батысқа еліктеп, шайтанның тұзағына түсудеміз. Батысқа еліктейміз деп олардың қуыршағына айналып болдық. Жан қалауларымызға ереміз деп, мәңгілік ақыретіміздін айырылып қалмайықшы.

Аллаһ Тағаладан шайтанның азғыруынан пана сұраймын!

Мақала islam-today.ru сайтынан аударылып, өңделді.

Кейбір елдерде 14 ақпанда тойлап өтетін «махаббат» күнінің Ислам дініндегі үкімі қандай? Мұсылман ғұламалары оған рұқсат береді ме, әлде рұқсат емес пе? Қай елдерде Әулие Валентин күнін тойлауға тыйым салынды? Бұл күндерді тойлауға Құран мен Сүннеттен негіз бар ма?

Бүгінгі таңда «сүйгенім», «сүйген жарым», «ғашығым» сөздері шариғатқа қайшы махаббат сезімін білдіреді. Бұған шариғатта қатаң тыйым салынған. Шариғатта тыйым салынған нәрсе тойланбау керек. Шариғат таразысына салынып, діни шектеулерден шықпаған дәстүрлі мейрамдарды тойлауға рұқсат бар. Алайда, діни шектеулерден тыс шығатын мейрамдардың барлығын атап өтуге қатаң тыйым салынған. Яғни, біздің дінімізде некесіз “ғашықтардың” болуына жол жоқ. Төменде айтылатын Христиандық оқиға бойынша «Әулие Валентин күні» жастардың дін қызметкерлері арқылы кездесу және дін қызметшінің өліміне (Әулие Валентин) қатысты аталып өтетін болды. Оған қоса бұл күн олардың, яғни Христиан дінінің мерекесі болып бекітілді .Ал олардың тойларын бізге тойлап өту одан да қауіптірек болады.Имаи Табарани Ибн Омардан (радиаллаһу әнһ) Аллаһ елшісінің ﷺайтқаның келтіреді:

”Адамдар хайуандар секілді жолдың бойында жыныстық қатынасқа түспейінше Қиямет күні басталмайды”.

Ақиқатында қазіргі уақытта ондай құбылыстарды байқаймыз: жастардың құшақтасып, сүйісіп, саябақтарда жатқандарын көремсіз. Уақыт өте бұндай істер көбейіп қалыпты жағдайға айналып бара жатқандарын байқаудамыз. Бір христиан дін қызметшісі бұл күнді «махаббат күні» деп бекіткен еді, енді бұл күнде мұсылмандарда бір-біріне сыйлықтар сыйлауда. Әке-ана күндерінде де соны көреміз. Бұдан шығытыны, біз бұл күндері ғана оларды құрметтеп, қуаныш сыйлап, басқа күндері оларды ұмытып қоямыз. Ал Исламның айтатыны: ”Оларды,яғни ата-анаы әр түн,әр сағат олардың алдындағы ақыларынды өтендер”.

«Әулие Валентин (махаббат күнінің)» тарихы

Римдік император Клавдий II үлкен әскер құрғысы келді. Ол ойын іске асыру үшін түрлі әрекеттерге барды. 200 жылы әскерге келген жігіттер отбасыларын, сүйіктілерін ойлап соғысқа бармайтына императордың көзі жетті. Сол үшін император жастарға некелесуге тыйым салды. Сол уақытта император Клавдийға қарсы шығып, жастардың қосылуларына көмектесіп, ғашық жандардың жақын досына айналған «Әулие Валентин» өмір сүрді. Бұл жағдайды естіген император Валентинді абақтыға тастайды. Кейін 14 ақпан күні Валентин өлім жазасына кесіледі. Сол уақыттан бастап ғашық жандар Валентиннің құрметіне осы күнді атап өте бастады.

Ислам дінін де «махаббат күнін» атап өту бар ма?

«Махаббат күні» деп аталатын, адамдардың бейқам жыныстық қатынасқа түсетін күн-христиандардың мерекесі болып есептеледі. Адамдар бұл “қасиетті күнді” тойлаймыз деп қауіпті капиталистік жүйесінің қақпасына түсуде. Ғалымдарымыз махаббат күнін тойлап- тарату — миссионерлік әрекетке және капиталистік жүйе әрекетінің отына «май құюмен» тең деп ескертуде. Сонымен қатар, ислам ғұламалары, бұл күннің зардабынан БАҚ (бұқаралық ақпарат құралдары) арқылы сақтандыру шарасын қолдануды талап етуде.

Мұсылмандарда тек екі мейрам бар.

Ғылыми зерттеу және пәтуа беру комитеті 3.11.1420 жылы махаббат күніне қатысты баға берген. Әр жыл сайын 14 ақпан күні адамдар бір-біріне қызыл раушан сылайды, қызыл киімге киінеді, бір-бірін құттықтайды, кондитерлік дүкендер қызыл түсті тәтті тағамдар пісіреді, тауарларын сату үшін хабарландырулар береді. Комитет бұл күнге қатысты мынадай пәтуа берді:

«Исламда тек екі мейрам бар екеніне Құран мен хадисте ашық дәлелдер келген.Олар Рамазан айы аяқталғандағы және Құрбан айттағы мереке.Бұл екі мейрамнан басқа пайда болған мерекелер уақыт өте келе пайда болған мерекелер. Мұсылман адамға бұл мерекелерді тойлауға, оларды мойындауға, ол мерекелерге қатысты қуануға, бұл мерекелерді тойлап өтулеріне себепші болуға тыйым салынады».

Мұсылмандар үшін христиандардың және пұтқа табынушылардың мерекелерін тойлауға болмайды.

Пәтуада: «Алдыңғы заманда, кәпірлердің мерекесі болып есептелген мерекеге қатысу әрі тойлау үлкен күнә екені айтылған. Өйткені, бұл амалымен мұсылман адам оларға, яғни кәпірлерге махаббат және достық қойған болып есептеледі. Құранда Аллаһ Тағала оларға еліктеуге, махаббат және достық қоюға тыйым салған. «Махаббат күні» де осыған жатады, себебі ол мереке көпқұдайшылар мен христиандардың мерекесі болып табылады. Сол себептен, Аллаға және Қиямет күніне иман келтірген мұсылман адам бұл мерекені тойлауға ,мойындауға және адамдарды құттықтауына болмайды. Керісінше, Аллаға және Оның Елшісіне ﷺ бойұсынып, бұл күнді тойлаудан бас тартып, Алланың ашуын шақыратын және тозаққа түсуіне себеп болатын амалдардан аулақ болуы керек».

Махаббат күніне қатысты қызметтер де харам

Сондай-ақ, мұсылман адамға махаббат күнін тойлауға көмектесуге болмайды: тамақтарын пісіріп беру, саудалар жасау, бір нәрсе жасап беру, сыйлықтар сыйлауға, ашық хаттар жолдау (открытка), хабарландырулар жасау. Жоғарыдағы пәтуаның жалғасында айтылады:

«Әр уақытта, әсіресе осы күні Аллаһтың кітабы Құранды және Пайғамбарымыздың ﷺ Сүннетін бекем ұстануымыз қажет. Аллаһтың ашуына ұшыраған, бұзылған яһудийлердің және Аллаһтың Құдіретімен Ұлықтығынан қорықпайтын, Исламды мақтан тұтпайтын адасқан христиандардың айласына түсіп қалмау үшін мұсылмандарға өте ақылды және парасатты болулары қажет.»

Ислам дінінде «махаббат күні» деген күн жоқ

Мармара (Турция) университеті теологиялық факультетінің оқытушысы, доцент Недим Урхан махаббат күніне қатысты айтқан пікірі:

«Біз, әлбетте, христиан дәстүріне еліктеп, жақсы көрген адамдарымызға сезімімізді білдіруді бір күнге шектеп қоюға бір ауыздан қарсымыз. Ислам дінінде махаббат уақытша емес тұрақты болады. Мұсылманның махаббаты тек денелік, нәпсіні қандыру махаббаты емес. Махаббаттың мағынасы қазіргі уақытта өзгеріп кеткен. Дұрыс мағынасын ажырата білуіміз керек. «Махаббат күніндегі» махаббаттың мағынасына Ислам дінімізде орын жоқ. Адам некелескен уақытта уақытша некелеспеген секілді махаббат күніндегідей бір күндік “махаббат” болмайды. Адам қол орамалы емес қой, қолданып болғаннан кейін лақтырып тастайтын!.»

Эрзурумдегі Ататюрк университетінің,Теологиялық факультетінің оқытушысы профессор Мустафа Агырман махаббат күніне қатысты айтқан сөздері:

«Махаббат күні және сол секілді күндер бұл — тұзақтардың бірі. Капиталисттік жүйе барлық заттарды қолданғандай біздің сүйіктілеріміздіде қолдануда және біздің сүйіктілеріміз арқылы үлкен жетістікке жетуде. Бұның барлығы жақсы іске асқан маркетингтік тәсілдер. Ислам бұған қарсы тұрады. Христиан дінінің дәстүрі біздің ұлттық құндылықтарымызға, әсіресе, дінімізге зиян келтіретіндіктен, мұсылмандар бұл күнге бір ауыздан қарсы және бұл шындықты адамдарға түсіндіріп, жеткізуіміз керек”.

Ислам сенімі бұған жол бермейді

Хақ ислам сенімінде басқа дін өкілдерінің мерекелерін тойлауға тыйым салады. «Фатауа әл-Хиндияда» айтылады:

«Мұсылмандардың мұсылман емес қауымның мерекелерін тойлаулары, оған қатусулары, олардың мерекелерін қабылдаулары олардың күпірліктеріне қолдау көрсетуден басқа ештеңе емес».

Махаббат күнің тойлауға тыйым салынған елдер

Малазияның дін істер мемлекеттік ұйымы «махаббат күнін» тойлауға тыйым салды. «Махаббат күнін» тойлау Өзбекстанда да тыйым салынған. Өзбек елі 14 ақпанда концерттер мен ойын сауық ұйымдастыруға тыйым салынды. Өзбекстаннан кейін, Түркменстанда «Әулие Валентин күнін» тойлауға тыйым салды. Иранда 14 ақпан күні «махаббат күніне» қатысты жарнамалар, тауарлар сатуға тыйым салынды. Сондай-ақ, Сауд Арабияда да бұл күнді тойлауға тыйым салынған. Олар «махаббат күні» пұтқа табынушылардың мерекесі және ол мереке некесіз қатынасқа шақырады деп тыйым салған болатын. 2004 жылы ««Махаббат күні» пұтқа табынушылардың, христиандардың мерекесі, ал, Аллаға және Қиямет күніне иман келтірген адам Алланың азабына ұшырап қалмауы үшін бұл мерекені тойламау керек» деген пәтуа шыққан болатын. Ресейдің Белогордтық облысында «Бұл мереке жастардың рухтарына кері әсерін тигізеді және бұл дәстүрімізге жат мереке» - деп бұл мерекеге тыйым салған.

Ең жақсы көзқарас-ақиқат

Кейіп-келбет, сексуалдық шабыт арқылы сүйікті болғандар өмірді тек ішіп-жеу ,рахаттануда деп есептейді. Бұлар ақиқатты өмірлік күш-қуаттарын жоғалтқаннан кейін ғана түсінеді.

Құдіретті Алла айтады:

«Дүние тіршілігі еш нәрсе емес. Ойын-сауық ғана .Әрине ақырет жұрты тақуалар үшін жақсы. Сонда да түсінбейсіңдер ме?» (Әнғәм сүресі, 32 аят)

«Адам баласы үшін әйелдер, балалар,а лтын күмістен жиналған қазыналар, сәнделген аттар, малдар және егіндерді қызыға сүю әдемі көрсетілді. Бірақ олар дүние тіршілігінің сәні. Негізінде орынның жақсысы Алланың қасында» (әл-Имран сүресі, 14 аят)

Бұндай жолмен қосылған ғашық жандардың некелері тұрақты әрі баянды болмайды.Оған келесі өмірден алынған оқиғаны ұсынамыз (есімдерін жарияламауды жөн көрдік):

«Отбасы құрғанымызға екі жылдан асты. Мен оған соңғы уақытта Алла сені Өз азабына алсын деп айтатын болдым. Біз әр ұрысқан сайын ол мені өзінің бұрынғы жігіттерімен салыстыратын болды. Ұрыстан кейін олай неге айтқанын сұрағанымда ашу үстінде айтқан сөздер ақиқатқа сай келе бермейді деп жауап қайтаратын. Біздер сондай жалындаған махаббаттың ыстығымен қосылғанбыз. Менің оған жасамаған жақсылығым жоқ шығар, сірә? Бірақ, сонда да ол жақсылықты түсінбеді. Достар, үйленер алдында өте мұқият болыңыздар. Таңдап жатқан қызыныздың сізге дейінгі өмірін жақсы білетіңізге көзіңізде жеткізіп алыңыздар. Бұндай қатынастың 90 пайыздан жоғары тұрақты некемен аяқталмай жатады. Сондай бұзылған, қызу мінезді жігіттер отбасы құру үшін пәк қыздарды жолықтырғылары келеді. Некесіз жүріс себебінен мұндай жігіттердің тұзағына түскен қыздар бәрінен шоңқиып құр қалып жатады. Жігіттердің ішінде қыздармен саудаласатын адамдарға жүгінетіндері де болады.

Доктор Джемаль Зеки Онал қылымсыған қыздар жайында жақсы мысал келтіреді:

«Махаббатпен ойнайтын қыздар пышақпен ойнап, өздерін жарақаттап алған нәресте секілді. Бұл жара өте ауыр болып келеді. Қыздарда пәктігін,арын жоғалтып түрлі пәлеге жолығады. Ал жігіт болса кішкентай бала жаңа қуыршақ іздегендей, өзіне жаңа құрбан іздей бастайды».

Әрине, Алла ер мен әйелді бір-бірлері үшін жаратты.

Ұлы Алла айтады:

«Сендерге, оған тұрақтауларын үшін өз жыныстарыңнан жұбайлар жаратып, араларыңа сүйіспеншілік, мейірімділік пайда қылғандығы да Оның белгілерінен. Сөз жоқ, осылар хақында ойланған елге белгілер бар» (Рум сүресі, 21 аят)

Аллаһ Елшісі ﷺ айтты:

«Ей, жастар! Кімде-кім үйленуге шамасы келсе үйленсін. Өйткені, бұл оның көзін күнәдан сақтауға және тақуа болуына ықпалын тигізеді. Ал, кім бұлай жасауға шамасы келмесе ораза ұстасын. Өйткені ораза оның нәпсісін басуға көмектеседі» (Бухари, Муслим)

Бірақ Пайғамбарымыздың ﷺ кезінде де ,одан кейінде, бірде-бір ғалым некеге дейін жыныстық қатынасты рұқсат деп айтпаған. Имам Раббани айтады:

«Егерде, үйленген жігіт немесе күйеуі бар әйел жыныстық қатынасқа түсетіндей уақыт бойы жабық бөлмеде қалатын болса олардың некелері бұзылады. Егер есігі ашық болса үкімі өзгереді»

Бір адам: «Мен жай ғана дос қыз емес, әйел іздеп жатырмын» деуі мүмкін. Оны әйелдікке алам дейсің, оны қашан алмақсың? Қалайша бұны ғашықтар күнімен байланыстыруға болады? Бұл — зинақорлардың күні, өйткені бұл — неке қимаған ғашықтардың күні. Олар махаббат некеден кейін жоғалады дейді. Өйткені, өздері үйленгенге дейін барлығын жасап, отбасылық өмірге түк те қалдырмайды. Сол үшін адамдар ажырасып жатыр. Ал, ата анасы себебімен құдаласу арқылы үйлегендерге қызықтың барлығы некеден кейін ашылады да, олар соның берекетін өмірлерінің соңына дейін көреді. Исламда тәртіп осындай.

Қорытынды

Түрік жазушысы Неджип Фазилдің бұл тақырыпқа қатысты айтқан сөзі:«Егер Ислам Еуропадан таралғанда барлық адамдар мұсылман болар еді». Бұл сөзде үлкен мағына жатқанын түсінген адам біледі. Біз батысқа еліктеп, шайтанның тұзағына түсудеміз. Батысқа еліктейміз деп олардың қуыршағына айналып болдық. Жан қалауларымызға ереміз деп, мәңгілік ақыретіміздін айырылып қалмайықшы.

Аллаһ Тағаладан шайтанның азғыруынан пана сұраймын!

Мақала islam-today.ru сайтынан аударылып, өңделді.

Қостанайдағы Мәуліт мерекесі биыл да жоғары деңгейде өтті

Ұлы Мұхаммед Пайғамбарымыздың туған күні, яғни Мәуліт мерекесін жылда қостанайлық ағайындар жоғары деңгейде атап өтуге ерекше ден қояды. Биыл да мұндағы мұсылмандар қауымы оны асыға күткен болатын. Облыстық Марал ишан мешітінің ұжымы бұл мейрамға үлкен дайындықпен келді.

Облыс орталығындағы балалар шығармашылық мектебінің ғимаратына халық алдын-ала хабарланғанындай, дер кезінде жиналды. Олардың арасынан әдеттегідей үлкенді де, кішіні де көресіз. Бұл, ең алдымен, осындағы бауырларымыздың өзіміздің осынау діни мерекемізге ерекше бетбұрыс жасап жатқандықтарын да айқын көрсетеді.

Сонымен, аталмыш парасат ордасындағы Мәуліт мерекесін елге сыйлы азамат Дүйсен Дайыр Құран оқу рәсімімен бастады. Содан кейін өмірдің біраз өткелдерінен өткен қажы апаларымыз шашу шашты. Басқосуды жүргізушілер мерекенің тізгінін қолдарына алды.

Залға жиналған барша жұртшылықты Қостанай облыстық мәслихаттың хатшысы Сайлаубек Есжанов мерекемен шын жүректен құттықтап, оларға отбасында бақыт, жұмыстарында табыс тіледі. Осындай кештің қашан да танымдық-тәрбиелік мәні зор екендігіне тоқталды.

Одан кейін сөз алған Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының Қостанай облысындағы өкіл имамы, дін қайраткері Асылхан қажы Түсіпбектің ой-толғамдары мен ізгі тілектері де көпшіліктің жадында ұзақ сақталатындығы даусыз.

Өйткені оның Мәуліт мейрамының күллі мұсылманның өмірінде алатын орны жайлы толғаныстары жерлестеріміздің көңілінен шығып, ұмытылмастай әсер қалдырды.

Мұндай үлкен мерекелер ән-күйсіз, терме және театрландырылған көріністерсіз өтпейтіндігі белгілі. Сондықтан көпшілік Әсел Жұмақұлованың орындауындағы «Иман келтіру» әнін ерекше ұйып тыңдады. Себебі оның шырқаған туындысында замандастарымызға ой салып, жүректерін тебірентетін үлкен мазмұн мен мән жатыр еді.

Содан кейін дін тақырыбына қалам тартып жүрген көрнекті ақын, «Мінәжат» кітабының авторы, Қазақстанның мәдениет қайраткері Ақылбек Шаяхмет өзіне тән шеберлікпен сөз сөйледі.

Зиялы қауымға Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген мәдениет қызметкері, композитор Қалибек Деріпсалдиннің есімі белгілі. Оның орындауындағы үстіміздегі жылғы Ұлы Жеңістің 70 жылдығына арналған «Жеңіс» күйі де үлкен шабытпен жазылғаны айқын көрінді. Сондықтан бірден жұртшылықтың назарын аударды.

Дарынды өнер қайраткері өзінің шынайы талантымен залда отырған үлкенді-кішілі қауымды баурап алды. Күй құдіретінің қандай болатындығын қостанайлықтар тағы да сезінді.

Барша азаматтар үстіміздегі жылы 15 жылдық мерейтойларын атап өткелі отырған Ілияс Омаров атындағы облыстық қазақ драма театры әртістерінің өнеріне қашан да тәнті. Осынау Мәуліт мерекесінде өнер ордасының актерлері «Ауыл мешіт имамы» деп аталатын туындыны көпшілікке ұсынды.

Бұл көріністе басқосуға келген ағайынның көз алдына ауыл мешіті имамының тыныс-тіршілігінен, оның халықты имандылыққа баулудағы өмірінен сыр шертілді.

Мұндай кештерде жұртты адамгершілікке, ізгілікке шақыратын шығармалардың алар орны бөлек. Оны Мәуліт мерекесін ұйымдастырушылар да алдын-ала, жан-жақты ойластырғаны аңғарылды.

Осы сөзіміздің жарқын айғағы ретінде Жұмағаным қажы Толыбаеваның орындауындағы «Бір құдайдан тілеймін иман» деп аталатын тағылымы мол дүниенің де залда отырған жұртшылыққа тигізген әсері ерекше болды деп айтар едік.

Сонымен қатар Боранқұл Құрманқұлұлының «Толғауы», Абзал Нағашыбайұлының «Әуелі Алла жаратты» термесі басқосудың ажарын барынша аша түсті. Мұндай ұлттық нақыштағы шығармаларды көптен бері естімеген жұрт рухани жағынан байып қалды.

Айтыс десе елеңдемейтін әрі делебесі қозбайтын қазақ бар ма? Осы мәртебелі мейрамға арнайы шақырылған аса дарынды айтыс ақындары Айбек Қалиев пен Айнұр Тұрсынбаеваның суырып салма өнері де көпшілікті дән риза етті.

Кештің соңында ұлы Пайғамбарымыздың «Қоштасу хұтпасы» да оқылды. Мешіттің жұмысының жанданып және Мәуліт мерекесінің жылдағы қалыптасқан дәстүр бойынша тиісті деңгейде өтуіне өздерінің қомақты үлестерін қосып жүрген ардақты ақсақалдар мен зиялы азаматтарға көпшіліктің алдында сый-құрмет көрсетілді.

Облыстың бас имамы Асылхан қажы Түсіпбек сахнаға көтеріліп, осы күнгі мейрамның мән-мазмұнының арта түсуіне септігін тигізген бірқатар жерлестеріміздің аты-жөндерін мақтанышпен атай келіп, нағыз дін жанашыры Міржақып Дулатов атындағы Қостанай инженерлік-экономикалық университетінің доценті, ұстаз Хайша Мылтықбайқызының 60 жылдық мерейтойымен құттықтады.

Сондай-ақ оған кілем сыйлап, алдағы уақытта да ғылымның қия жолында және оқытушылық қызметінде тың табыстар тіледі. Сондай-ақ күллі қазақ еліне есімі кеңінен танымал ақын, көптеген республикалық жыр мүшәйраларының жеңімпазы Ақылбек Шаяхметке Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының мақтау грамотасы салтанатты түрде тапсырылды.

Сонымен қатар, есімдері күллі қазақ еліне белгілі абыз ақсақалдарымыз, Қостанай қаласының құрметті азаматы Жолбарыс қажы Баязид пен ел құрметіне бөленген Мырзағали қажы Ғабдуллинге де грамоталар табыс етілді. Бас имам оларға алдағы уақытта мықты денсаулық тіледі.

- Бұл балалар шығармашылығы мектебінің ғимаратындағы кеш те жерлестеріміздің жан дүниесін рухани жағынан байытып, арнайы келген қандастарымыздың Мәуліт мерекесі жөніндегі танымын одан әрі кеңейткені сөзсіз.

Бұл орайда облыстың бас имамы Асылхан қажы Түсіпбек пен басқа да жанашыр да іскер азаматтардың қосқан үлесі мол, - дейді Қазақстан қажылар қауымдастығы облыстық филиалының төрағасы Жақсылық қажы Ғайсин.

ҚМДБ – ның Қостанай облысы бойынша
өкілдігінің баспасөз қызметі

Астанада 19 ақпанда тұңғыш рет «Ислам – бейбітшілік пен келісім діні» тақырыбында І республикалық имамдар форумы өтеді. Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы өткізетін республикалық имамдар форумына еліміз бойынша 500-ге жуық өкіл имамдар мен аудан, ауыл молдалары қатысады.

Аталмыш шара барысында еліміздің қоғам және мемлекет қайраткерлері, атап айтқанда, Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлы, қоғам қайраткері Мырзатай Жолдасбеков, республикалық ардагерлер ұйымының төрағасы Өмірзақ Озғанбаев сынды танымал тұлғалар қатысып, баяндама жасайды.

Форумда дін саласындағы өзекті мәселелер қозғалып, оларды еңсеру жолдары талқыланады. Форум жұмысының басты мақсаты – «Қазақстан мұсылмандарының тұғырнамасы», «Шынай мұсылманның тұлғалық келбеті», «Имамның тұлғалық бейнесі» және «Дін қызметкерінің қызметтік этикасы» сияқты маңызды құжаттар қабылданады деп күтілуде.

muftyat.kz

Қостанай облыстық Марал ишан мешітінде өңірдегі барлық деңгейдегі имамдардың біліктілігін көтеруге ерекше көңіл бөлініп келеді. Мұндағы қызметкерлер ҚМДБ-ның дін қайраткерлерінің алдына қойып отырған келесі міндеттерін күнделікті жұмыстарында басшылыққа алып отырады.

Облыстың бас имамы Асылхан қажы Түсіпбек бұл өзекті мәселені үнемі қадағалап, жұмыс барысында біліктілік, іскерлік жайларына да жеткілікті назар аударады.

Мәселен, жуырда ғана облыстық мешітте төрт күндік семинар өткізілді. Оған өңірдегі барлық аудандар мен қалалардың имамдары қатысып, көп жайды көңілге түйді. Онда Ақида, фиқһ тақырыптары бойынша дәріс оқылды. Дәрісті облыстық Марал ишан мешітінің наиб имамдары Дархан Сыздықов пен Асқар Мейрамбекұлы жүргізді.

- Біздің мешітте мұндай семинарлар өткізу дәстүрге айналды. Өйткені оның барша имамдарға берері мол. Сонымен қатар осындай басқосу барысында олар бір-бірімен тәжірибе де алмасады. Болашақта да осындай семинарларды ұйымдастыра бермекпіз, - дейді наиб имам Дархан Сыздықов.

ҚМДБ – ның Қостанай облысы бойынша
өкілдігінің баспасөз қызметі

Тобыл кенті Таран ауданында орналасқан. Оны тоғыз жолдың торабы десек те болады. Онда да қаншама қандастарымыз бен мұсылмандар қауымы ғұмыр кешіп жатыр.

Жақында Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының Қостанай облысындағы өкіл имамы Асылхан қажы Түсіпбек осы елді мекенде болды. Облыстың бас имамы осынау мерекенің танымдық-тәрбиелік мәніне ерекше тоқталды. Барлық жиналған жұртшылыққа ең ізгі тілегін білдірді.

Жергілікті ағайындар да оның ғибратты сөзін ұйып тыңдады. Сонымен қатар осы басқосуда Тобыл кентінің құрметті азаматы Мұңайтпас Батырбекұлы және облыстық теміржол мекемесі басшысының орынбасары Серік Доданов та көпшілікті Мәуліт мейрамымен құттықтап, олардың отбасыларына табыс тіледі.

Сондай-ақ осы мерекеде концерт қойылды. Тәрбиелік мәні ерекше терме орындалып, айтыс ұйымдастырылды.

ҚМДБ – ның Қостанай облысы бойынша
өкілдігінің баспасөз қызметі