Адамның өз алдына қоятын маңызды тапсырмаларында табысқа жетуі немесе сәтсіздікке ұшырауы оның психологиялық ахуалына байланысты. Егерде ол көксеген мұратына жетемін деп, өз-өзін саналық тұрғыдан сендірсе, Алланың қалауымен дегеніне жетеді.

Ал, намаздың мақсаты ─ Аллаға жақындау. Намаз оқымас бұрын сол мақсатқа ниеттену керек, діттегенімді орындаймын деген ойда бекем әрі табанды болу қажет. Осылайша, сіз намазға дайындаласыз. Дәрет алу кезінде өз-өзіңізге іштей: «Мен Алланың құзырына барамын!» -деп ойлаңыз. Онымен кездесу үшін жасап жатқан әрекетіңіздің себебімен күнәларыңыздың төгілетінін еске алыңыз. Алла Тағала Өз құлының намазда Онымен кездесуге деген тілегін лайықты түрде бағалап, оның күнәларын кешіреді. Алла Тағаламен жүздесудің негізінде шындығында не жатқандығын ойланып көріңіз. Сіздің рухани саяхатыңыз осы жерден басталады.

Намазға тұрған кезде Алланың алдында тұрғаныңызды жақсылап санаңызға құйып алуға тырысыңыз. Тым болмағанда, «Алла мені көріп тұр» деген сенімде болуға талпыныңыз. Алланың ұлықтығын ойлаңыз. «Аллаху Акбар» деген Тахрима Тәкбірінің сөздері Алланың ұлықтығын толық ұғынумен, жүрегіңіздің түкпірінен шығуы тиіс. Өзіңіз ойлап көріңізші, Онымен тілдесу мүмкіндігіне ие болған сіз неткен бақыттысыз. «Бұл ─ менің соңғы мүмкіндігім. Келесі намазға дейін өмір сүрмеуім мүмкін», - деп елестетіңіз.

Шын жүрегіңізбен, бар жан-тәніңізбен, ақыл-ойыңызбен құлшылық жасаңыз. Бар назарыңыз Алланың пәктігі мен Оның ұлықтығында болсын. «Әл-Фатиха» сүресі мен одан кейінгі сүрелерді оқығанда ондағы сөздердің мағынасына ой жүргіртіңіз. Бұл ─ сіздің Аллаға бағытталған сөздеріңіз. «Құранды өз тіліммен оқи алатын мен не деген бақытты жан едім», - деп іштей түсініңіз. Рукуғқа барғанда өзіңіздің жай ғана иілмегеніңізді, Аллаға бойұсынып иілгеніңізді қаперіңізге алыңыз. Жаратқан Иемізге деген құрметіңізді білдіріп, «СубханаЛлахуль ъазим» ұлықтау сөздерін Алланы мадақтаудан ләззат алып, шын жүрегіңізбен айтыңыз.

Сәждеге барғанда басыңыздан бастап, аяғыңызға дейін бүкіл тәніңіздің өзінің Жаратушысының алдында тұрғанын есте сақтаңыз. Біз Соған ғана бағынамыз және Жаратқан Раббымыз кемшілік атаулыдан Пәк (Субхана Рабиль Ал’а) екенін айтамыз. Ташахудта «Әттәхиятты» оқып отырып, Пайғамбардың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, Миғраж кезінде өзінің бойұсынушылығын білдіргенін ойлаңыз. Ал, сіздің мұны намазда сұрауға мүмкіндігіңіз бар: «Менің намазым – менің Миғражым. Мен Алланың алдындамын». Намаз кезінде қасыңызда періштелер болады. Сәлем бергенде оң жағыңыз бен сол жағыңыздағы періштелерге сәлем беруге ниеттеніңіз. Намазды оқып болған соң истиғфар жасап, Алланың барлық құқықтарының орнын толтыра алмайтындығымыз үшін Одан кешірім сұраңыз.

Содан соң Алладан намазыңызды қабыл алуын сұрап, дұға жасаңыз. Намазды осындай деңгейде оқуға жету үшін күш салу керек. Бар ақыл-ойыңызды Аллаға бұрып, қысқа намаздан бастаңыз. Сөйтіп, оны бірте-бірте ұзартыңыз. Намазыңыздың сапасы артқанда жүрегіңіздегі кіршіксіз ниеттің қайта жанданғандығын сезінесіз. Оның сіздің өміріңіздің барлық тұстарына ықпал етері шүбәсіз. Содан кейін өзіңізді басқаша сезінетін, басқаша сөйлейтін, басқаша көретін, тіпті басқаша еститін боласыз. Осының бәрі Алланың сізді көріп тұрғанын түйсінудің арқасында. Мұндай намазды оқу кезіндегі жүрек тыныштығын ешқандай жайлылық пен сән-салтанатқа сатып ала алмассыз, сірә.

Мүфти Ибрагим Десаи
____________________
Орыс тілінен аударған Azan.kz

Қайырымдылық – мұсылманның бойындағы ең асыл қасиеттердің бірі. Мұны облыстық Марал ишан мешітінің барша қызметкерлері жете түсінген. Сондықтан олар жылда осы мақсатта жұртшылықтың есінде қалар талай игілікті істер тындырып келеді.

Мәселен, жақында ғана аталмыш мешіттің наиб имамы Ғалымжан Махамбетов он жетім баланы қамқорлыққа алып, тәрбиелеп отырған отбасына қайырымдылық көмек көрсетті. Ол өзімен бірге осынау жанұяға 10.000 теңге көлемінде, яғни 1 қап қант, 3 қап макарон, күнбағыс майы, күріш алып барып, табыс етті.

Әрине, мұндай игілікті жұмыс қашан да жауапсыз қалмайды. Әлгі отбасының мүшелері наиб имамға шын жүректен шыққан шынайы алғысын білдіріп, барша мешіттегі қызметкерлерге жұмыстарында табыс, отбастарында шексіз қуаныш тіледі.

Облыстық Марал ишан мешітіндегі осындай қайырымдылық шаралар алдағы уақытта да өз жалғасын таба береді деген нық сенімдеміз.

ҚМДБ – ның Қостанай облысы бойынша
өкілдігінің баспасөз қызметі

Кейбір әдет-ғұрыпты бидағаттың егіз бауырлары деп қарастыруға болады. Бидағат сияқты, олар да екі факторға негізделген: надандық пен сыртқы ықпалға. Бидағат сияқты, олар да белгілі бір салт-жоралардан тұрады. Бірақ, бидағаттан бір айырмашылығы ─ аталмыш салт-жораларды ешкім исламға таңып қоюға тырыспайды. Адамдар бұл салт-жораларды жалпы мақұлданған немесе сәнді деп санағандықтан орындайды.

Ондай ғұрыпты ұстанатындардың көпшілігі өздерінің бұл істерінің мәнін біле бермейді. Олар ─ соқыр «сән әлемінде үстемдік етушілердің» дәл сондай соқыр ілесушілері. Олар ешқандай зияны жоқ сауық деп ойлап жүрген салттарының шындығында пұтқа табынушылыққа негізделген болуы мүмкіндігін, өздері соншалықты қуана қабылдайтын символдардың күпірліктің нышаны болуы мүмкіндігін, еліктеп қабылдаған идеяларының ырымшылдықтың нәтижесі болуы мүмкіндігін және соның бәрі Исламның үндейтін нәрселерін жоққа шығарумен тең болу мүмкіндігін түсінбейді.

Ең болмаса, қасиетті Валентин күнін алып қарасақ, бұл күн Еуропаның басым бөлігінде өз маңызын жоя бастағанда (дегенмен, Ұлыбритания мен АҚШ-та маңызын жоймады) кенеттен мұсылман елдерінде кеңінен тарап кетті. Валентин деген кім? Адамдар неге бұл күнді тойлайды? Әдеттегідей бұл мейрамның тарихы неше түрлі бұлыңғыр аңыздармен байланыстырылады. Бірақ, қасиетті Валентин күнінің б.з.б. ІV ғасырдан бастап, римдіктердің Луперкус құдайының құрметіне тойлаған пұтқа табынушылық салты ретінде туындағаны айқын болып қала бермек. Бұл салттың ең басты элементі лотерея болатын. Сол лотерея бойынша жігіттер келесі жылғы лотереяға дейін «көңіл көтеріп, сайран салу үшін» қыздарды бөлісіп алатын. Осы күнді айтқанда көз алдымызға елестейтін жиренішті ғұрыптардың бірі ─ үстілеріне бір жапырақ ешкі терісін киіп, құрбандыққа шалынған ешкі мен иттердің қанын жаққан екі жігіттің қыздарды қамшымен сабауы болатын. Адамдар сол «қасиетті адамдардың» қыздарды «қасиетті» қамшымен дүре соғуының нәтижесінде олар дүниеге көп бала әкелетін болады деп сенетін.

Әдеттегідей, христиандық діні Луперкалий атты бұл азғындық салтын тоқтатпақ болды (бірақ, сәтсіздікке ұшырады). Ол үшін олар әуелі әйелдердің аттары жазылған лотереяны қасиеттілердің аттары жазылған лотереяға ауыстырды. Мұның мәнісі мынада болатын: жігіттер алдағы бір жылды өздеріне түскен қасиеттінің өмір салтына еліктеп, соған ұқсауға тырысып өткізуі керек-тін. (Сәнге айналған азғындық мейрамының бейнесін сақтап қалып, оны белгілі бір тәсілмен ізгілік арнасына бұру идеясы әлі де бар. Әйгілі телевизиялық сауық-сайранның форматтарын әлі де игіліктің жаршысы ретінде пайдалануға тырысып жүрген (пайдасыз) жандарға қараңызшы. Солар негізгі идеясы жүзеге аспай қалған осы хикаядан сабақ алса игі еді.)

Олардың қолдарынан келген бір ғана нәрсе ─ мейрамның Луперкалий деген атауын қасиетті Валентин күні деп өзгерткендері. Мұндай өзгерісті б.з. 496 жылы римдік папа Геласий әлдебір Қасиетті Валентиннің құрметіне енгізді. Христиандық аңыздарда 50-ге жуық Валентин бар. Олардың ішіндегі екеуі басқаларына қарағанда анағұрлым танымал. Десе де, олардың өмірлері мен мінез-құлқы құпияға толы. Аталмыш мерекенің шынайы табиғатына басқаларынан гөрі көбірек сәйкес келетін бір аңызға сәйкес, қасиетті Валентин «ғашықтардың» қасиеттісі болған-мыс және өзі түрме бақылаушысының қызына ғашық болып қалған.

Осы лотереяның салдарынан айтарлықтай үлкен мәселелер туындайтындықтан, француз үкіметі бұл ғұрыпқа 1776 жылы тыйым салды. Уақыт өте келе аталмыш салт-жора Италияда да, Австрияда да, Венгрияда да және Германияда да ізін жойды. Оған дейін бұл мерекеге XVII ғасырда пуритандардың үстемдігі жүріп тұрған кезде Англияда да тыйым салынған болатын. Бірақ, 1660 жылы Чарльз II оны қайта жаңғыртты. Сол жерден ол Америкаға тарады. Америкалықтар оны ақша табудың қолайлы құралы деп тапты. 1840 жылдары америкалық Валентин күніне алғашқы коммерциялық ашық хаттарды (олар валентинка деп те аталады) шығарған Эстер Хоуланд бірінші жылдың өзінде оларды жалпы сомамен алғанда 5000 долларға сатты. Ол кезде 5000 доллар айтарлықтай қомақты ақша болатын. Содан бастап валентинкалар өндірісі қарқынды дамуға көшті.

Хэллоуиннің де мәселесі сондай. Бұл мереке кезінде (күнделікті өмірде) қалыпты адамдар рухтар мен гоблиндердің киімін киіп, әзәзілге табынудың ежелгі пұтқа табынушылық кезеңіндегі салтына еліктейді. Бір кездері адамды да құрбандыққа шалатын сорақы ғұрыптан тұрған, бұрынғы надандық дәуірінен қалған ескі нанымды байлардың тойлауы үшін мұсылман елдеріндегі бес жұлдызды қонақүйлер хэллоуин сауық кештерін ұйымдастырады. Бұл оқиғаның пұтқа табынушылық кезеңіндегі атауы Самайн болатын. Қасиетті Валентин күні сияқты, христиандық діні оның пұтқа табынушылыққа негізделген мәнін өзгерте алмай, атауын ғана өзгерте білді.

Ақыл-есі бүтін адам антиисламдық идея мен нанымдардан бастау алған салт-дәстүрге Ислам немқұрайлы қарайды деп қалайша ойлауы мүмкін? Ислам көп құдайға табынушылықтың барлық түрін түп-тамырымен құрту үшін келді. Сондықтан, дініміз исламды ұстанушылардың өмірінде көп құдайға табынушылықтың титтей де болса ізі қалуына бейжай қарай алмайды.

Оның үстіне, Ислам дінімізді ұстанушылардың өз тазалығы мен бірегей жеке даралығын сақтап қалуына қатаң қарайды. Сол себепті де, Ислам шариғаты мен ілімінде бұл жайында түсіндіріліп айтылған. Намазды Күнге табыну ғұрпымен шатастырмас үшін күннің шығуы кезінде, күн тас төбеде тұрғанда және күннің батуы кезінде намаз оқуға тыйым салынады. Мұсылмандар 10-шы мұхаррамдағы ерікті оразаға тағы бір күн (9-шы немесе 11-ші мұхаррамда) қосып ораза ұстаулары керек. Бұл сол кездері кең таралған яһудилік ғұрыптан мұсылманның оразасын ажыратып алу үшін жасалған дүние болатын. Мұсылмандарға мұсылман еместердің сыртқы келбетіне еліктеуге тыйым салынған.

Мұсылман болу ─ шынайы өмірде мұсылман болу деген сөз. Біз жан-жаққа тармақталып жатқан сан қилы тораптарға бұрылмай, қуанышта да, қайғыда да, мейрамда да, қасірет кезеңінде де бір ғана тура жолмен жүріп отыруымыз қажет. Бәрінен де жаныңа бататыны ─ жаһандану мен аяусыз БАҚ медиа-машинасының күшіне негізделген коммерциялық және мәдени насихаттың ықпалымен мұсылмандар валентинкаларды, Хэллоуин рухтарын, тіпті қала берді, Санта Клаусты да қуанышпен қабыл алатын күйге жетті. Көп құдайға табынушылықтың алдында дәрменсіз күйде тізе бүккен мына біздің сұмдық халімізді ескерер болсақ, біздің тойлайтын бір ғана күніміз бар ─ ол аза тұту күні. Одан да дұрысы, тәубеге келу күнін атап өткеніміз жөн болар, сірә. Бұл бізді сол қисынсыз күндер мен сорақылықтардың шырмауынан босатар еді.

Халид Байг
Әл-Балаг
____________________
Орыс тілінен аударған Azan.kz
Askimam.ru

Ханафи мәзхабы мұсылман әлемінде кеңінен таралған әрі үмметтің басым көпшілігі ұстанған шариғи құқықтық мектеп болып табылады. Бұл мәзхабтың аясында, исламдағы белгілі ғалымдар мен фақиһтер жетіліп өсіп шықты. Өкінішке орай, соңғы уақытта мұсылмандардың арасында білімнің аздығы мен ықыластың төмендеуінің нәтижесінде ханафи мәзхабы жөінде теріс түсініктер қалыптасуда. Көптеген ханафиттер өз мәзхабы ғалымдарын танып білмейді, тіпті біразынан бейхабар. Сол үшін де, бұл олқылықтардың орнын толтыру үшін, сіздерге осы хронологияны ұсынып отырмыз.

Төмендегі кесте, мәзһабымыздың Имамынан бастап, осы ғасырға дейінгі негізгі Ханафи фақиһтерінің аттары, туылған/өлген жылдары мен еңбектерін қамтиды. Осы кестеде біз салыстырмалы түрде атақты, үздік деген ғалымдарды таңдадық, олай жасамағанда тізбегіміздің шегі мен шеті болмаушы еді. Фиқһтан басқа салада жетік және үздік болғандықтан, көптеген Ханафи ғалымдары бұл тізбекке кірмеді. Мүмкін болған жағдайдың бәрінде дүниеге келген және өлген жылдары көрсетілді. Басқа жағдайда, тек дүниеден өткен жылдары “өл.” аббревиатурасымен беріледі. Шамамен айтылған жылдар «шм.» (шамамен) деп көрсетіледі, «к» аббревиатурасы «кейін» дегенді білдіреді.

Бұдан бөлек ханафи ғалымдары биографиясымен терең танысам деушілерге әл-Хатиб әл-Бағдадидің “Тарих Бағдад”, әл-Қурайшидің “әл-Джәуәнир әл-Мудийя”, Қасим ибн Қутлубуғаның “Тадж әл-Тараджим”, әл-Лакхнауидің “әл-Фәуә’ид әл-Бәхийя”, әл-Зириклидің “әл-Ә’ләм” секілді және т.б. кітаптарды басшылыққа алуға болады.

Егер хронологияда қандай да бір қателіктер орын алса немесе назардан тыс қалған болмаса біз ұмыт қалдырған ірі ғалымдар есімі болса, бізге ескертулеріңізді өтінеміз.

Мақала ағылшын тілінен аударылып, өңделді.

Дереккөз: ahadithnotes.wordpress.com

Ханафи мәзхабы мұсылман әлемінде кеңінен таралған әрі үмметтің басым көпшілігі ұстанған шариғи құқықтық мектеп болып табылады. Бұл мәзхабтың аясында, исламдағы белгілі ғалымдар мен фақиһтер жетіліп өсіп шықты. Өкінішке орай, соңғы уақытта мұсылмандардың арасында білімнің аздығы мен ықыластың төмендеуінің нәтижесінде ханафи мәзхабы жөінде теріс түсініктер қалыптасуда. Көптеген ханафиттер өз мәзхабы ғалымдарын танып білмейді, тіпті біразынан бейхабар. Сол үшін де, бұл олқылықтардың орнын толтыру үшін, сіздерге осы хронологияны ұсынып отырмыз.

Төмендегі кесте, мәзһабымыздың Имамынан бастап, осы ғасырға дейінгі негізгі Ханафи фақиһтерінің аттары, туылған/өлген жылдары мен еңбектерін қамтиды. Осы кестеде біз салыстырмалы түрде атақты, үздік деген ғалымдарды таңдадық, олай жасамағанда тізбегіміздің шегі мен шеті болмаушы еді. Фиқһтан басқа салада жетік және үздік болғандықтан, көптеген Ханафи ғалымдары бұл тізбекке кірмеді. Мүмкін болған жағдайдың бәрінде дүниеге келген және өлген жылдары көрсетілді. Басқа жағдайда, тек дүниеден өткен жылдары “өл.” аббревиатурасымен беріледі. Шамамен айтылған жылдар «шм.» (шамамен) деп көрсетіледі, «к» аббревиатурасы «кейін» дегенді білдіреді.

Бұдан бөлек ханафи ғалымдары биографиясымен терең танысам деушілерге әл-Хатиб әл-Бағдадидің “Тарих Бағдад”, әл-Қурайшидің “әл-Джәуәнир әл-Мудийя”, Қасим ибн Қутлубуғаның “Тадж әл-Тараджим”, әл-Лакхнауидің “әл-Фәуә’ид әл-Бәхийя”, әл-Зириклидің “әл-Ә’ләм” секілді және т.б. кітаптарды басшылыққа алуға болады.

Егер хронологияда қандай да бір қателіктер орын алса немесе назардан тыс қалған болмаса біз ұмыт қалдырған ірі ғалымдар есімі болса, бізге ескертулеріңізді өтінеміз.

Мақала ағылшын тілінен аударылып, өңделді.

Дереккөз: ahadithnotes.wordpress.com

Бүкіл мақтау Әлемдердің Раббысы болған Қиямет күнінің иесі Аллаһ Тағалаға тән. Сондай-ақ, Оның Елшісі Мұхаммедке, оның жанұясы мен артынан еруші ізгі мұсылмандарға Алланың игілігі мен сәлемі болсын!

Содан соң,

Біздердің білуімізше, «Уахабилердің/сәләфилердің» шейхтары — біздер ғана «сәләфус-салихиндердің ақидасындамыз» деп бәрінен де қаттырақ дауыс көтеріп айтады және өздерімен бір ұстанымда болмаған мұсылмандарды адасуға шығарады. Расында да, олар айтып жатырған сөздер солар айтқандай ма екендігін, сондай-ақ, сәләфтар мен сәләфтардың сөзін жеткізуші халаф ғалымдарының сөздері уахабилердің шейхтарының сөздерімен қаншалықты сәйкес келетінін қарастырып көрсек.

Үмметіміздің ең беделді муффасиры, имам-сәләф Ибн Джәрир әт-Табари(рахимахуллаһ) (224-310х/839-923 м) Аллаһ Тағаланың «Сонан кейін аспанға истиуа етті…» — деген аятын пікірталас ретінде келтіреді, қарсы пікір білдіруші «истиуа» сөзін «ғулу/жоғарылық,биік» деген мағынадан теріске шығарып, «бірінші Аллаһ Тағала төменде болды, кейін көтерілді» деп пікір білдіреді. Өйткені қарсыласы«ғулуу/жоғарылық,биік» деген сөзді тікелей мағынада және ол қозғалыста деп түсінген.

Бұған жауап ретінде, имам ат-Табари былай дейді:

«Оған қарсы пікір білдірушіге былай деп айтылады: Сол кезде оған айтылады: онда сен де айт: ол көтерілді (жоғары болды) бірақ көтерілуі бір мекенен екінші мекенге өту, ауысу емес, дәрежесімен және билігімен жоғары болу.»

[«Джами’әл-байан фи тафсир әл-Қуран», 1/428-430]

Ал, уахабилердің шейхы Абдуллаһ ал-Ғунайман имам ат-Табаридіңсөзіне былай деп пікір айтады:

«Имам әт-Табаридің сөзі: «айт: ол көтерілді (жоғары болды) бірақ көтерілуі бір мекенен екінші мекенге өту, ауысу емес, дәрежесімен және билігімен жоғары болу» — бұл Кәләмшылардың жақтастары әрі Бидғат иелерінің жолын қууышылардың сөздері, бұлай жасауға болмайды, өйткені мәтіннің ашық мағынасына қарсы келеді, керісінше бұл жалған тәуил (бұрыс түсіндірме).»

[«Шарх китаб ат-Таухид мин Сахих әл-Бұхари»,http://shamela.ws/browse.php/book-9610#page-352]

Хафиз Әбу Бәкір әл-Байһақи(384-458х/994-1066м) «Сунан әл-Кубра» атты кітабында имам, хафиз Әбу Мухаммад Ахмад әл-Музаниден(270-356жж.х.) былай деп жеткізеді:

«Біздерге Әбу Абдуллах әл-Хафиз(әл-Хаким) былай деді: Мен естідім,Әбу Мухаммад Ахмад ибн Абдулла әл-Музани айтты: ««Нузул» (төменге түсу) жайындағы хадистер Пайғамбарымыздан(сәлаллаһу әлейһим уассәләм) біздерге сенімді риуаяттармен жетті. Бұл «нузул» жайында, Аллаһ Тағаланың мына сөздері растайды «Раббың және періштелер сап-сап болып келеді». «Төменге түсу» мен «келу» бұл екі сөз Аллаһ Субхану Тағалаға бір жерден екіші жерге қозғалу мен өту сияқты сипат ретінде лайықты емес. Керісінше, бұл екі сипат Аллаһтың бір нәрсеге ұқсаудан пәк (ташбих) сипаттары болып табылады.Ал,«муаттылдер»және «мушабихтер» айтып жүрген сипаттардан, Аллаһ Тағала әлде қайда пәк.»

[Әбу Бәкір әл-Байһақи, «Сунан әл-Кубра», 3/3]

Ал, енді уахабилердің муфтиі болған Ибн Бааздың, ғалым, сәләфус-салихин Ахмад әл-Музанидің сөзіне қалай пікір бергеніне назар аударсақ:

Уахабилердің шейхы, Сауд Арабиясының бұрыңғы муфтийі Абдулазиз ибн Бааз бұл сөздер жайлы имам Әбу Мұхаммад әл-Музанидің (Исмаил әл-Музанимен шатастырмаңыздар):«төменге түсу» мен «келу» бұл екі сөз Аллаһ Субхану Тағалаға бір жерден екіші жерге қозғалу мен өту сияқты сипат ретінде лайықты емес» деген сөзі жайлы:

«Бұл сөздер мағынасыз,мәнсіздік (батил), әрі әһлу сүннетте болған түсінікке қарама-қайшы екеніне күмән жоқ».

[ «Маджмуғ фатауа уа мақалят мутанаууия ли шейх ибн Бааз»,http://www.binbaz.org.sa/book/m005.pdf]

Шафиғи мазһабының ғалымы, хафиз Ибн Хаджар әл-Әсқалани (773-852х/1372-1449м) «нузул» туралы хадистерді келтіре отырып, сәләф және халафтардың сенімі туралы былай дейді:

«Сәләф имамдары мен әһлу сунна ғалымдарынан болған халафтардың сенімі Аллаһ Тағала қандайда бір қозғалыстан, ауыспалықтан және қосылудан пәк».

[Ибн Хаджар: ФатхулБәри: 8/505; Рияд: Дару Тайба 1426/2005]

Ал, енді хафиз әл-Әсқаланидің бұл сөзіне Абдурахман әл-Баррақ қалай пікір айтқанын көрейік.

Уахабилердің шейхы,Саудиялық ғалым Абдурахман ибн Насырәл-Баррақ өзінің «ФатхулБариге»жасаған түсіндірмесінде, ИбнХаджарәл-Асқаланидің сөзін былай деп пікірлейді:

« «Қозғалу» деп келген сипаттарды — келу кету, түсу, жақындау және орнығу деген мағынада бекіту керек екенін Әһлу сунна бірауыздан мақұлдайды. Себебі, бұл сөздер Құран мен Сүннеттен келді».

[«Фатхул Бари би шарх Сахих әл-Бұхари» Абдуррахман әл-Баррактың ескертуімен, http://www.dorar.net/enc/aqadia/834; «Таалиқат шейх әл-Баррак әля мухалифат әл-акыдати фи Фатхул Бари»]

Және Мухаммад ибн Салиха әл-Усайминің сөзін бөлек келтіре кетейік.

Ең беделді уахабилердің шейхы Ибн Усеймин былай деп айтты:

«Егер «келу, истауа, нузул» сияқты анық мәтіндерді қабылдаудан Аллаһ Тағалаға қатысты қимыл, қозғалыс туындайтын болса, онда ол да осы анық мәтіндер сияқты ақиқат болады.»

[«Изаляту саттар ан джаваби әл-мухтар ли хидаяти әл-мухтар», сілтеме:http://ia600400.us.archive.org/35/items/ekmkekmk/esgmhm.pdf;

«Маджму Фатауа уа расаил Ибн Усеймин»,http://islamport.com/w/ftw/Web/3460/600.htm]

Ары қарай, әһлу суннаның сәләф және халафтардан болған ғұламаларының Аллаһ Тағаланың қозғалу сипаты жайында қандай пікір айтқанына жеке тоқталамыз.

Атақты мухаддис, ғалым, сәләфтардан болған Абу Хатим Ибн Хиббан(270-354х / 883-965м) Аллаһ Тағаланың «нузул» сиапты ешқандай қозғалыссыз, орын өзгерту емес екендігі жайлы айтады:

«Бір нәрсе (көмегі) арқылы емес, ешқандай қозғалыс және бір жерден екінші жерге өтусіз түседі».

[Ибн Хиббан: Сахих Ибни Хиббан 3/201; Бейрут, Муассасатур Рисаля: 1414/1993]

Әһлу Сунна имамы Әбул Хасан Әл-Ашғари (260-324х / 874-936м) (рахимахуллаһ), өзінің «Рисаләтун илә әҺли сағир» кітабында былай деп жазған:

«Сәләфус-салихиндердің пікірлері бір жерден шықты, Өзі айтқанындай , Аллаһ Азза уа Джаллә адамдардан есеп алу үшін Қиямет күні келеді және періштелер де сап-сап болып келеді, оларға жазасын болмаса сыйын(сауабын) береді, қалаған адамына кешірім етеді, күнәһарлардан қалағанына жазасын береді. Және Оның келуі қозғалу/хәрәкәт немесе жылжу емес. Келу — қимыл және қозғалыстан болады, егер келуші дене мүшелерден және материядан тұратын болса. Ал, қашан Ол, Азза уа джалла, дене мүшелер мен материядан болып табылмайтындығы бекітілсе, онда Оның келуі ауысу және қозғалыспен болуы міндетті емес.

[Әбіл Хасан Әл Ашари: Рисалятун иля Ахлис Сағир: 227-229; Мәдина: Мактабатул Улюми уал Хаким: 1422/2002]

Мәлики мазхабының ғұламасы Әбу Омар Ибн Әбдул Барр (368-463х / 978-1071м) өзінің кітабында «Әл Изтискар» — да, «нузул» — ге қатысты хадистерге былай деп айтты:

«Өздерін Сунниттерге жатқызатын бір қауым топ, олар Аллаһ Тағаланы Өз затымен түседі дейді. Бұл сөздер қайтарылады, себебі Аллаһ Тағалаға қозғалу тән емес және жаратылыстардан Оған ештеңе тән емес».

[Ибн Әбдул Барр: Әл Истизкар: 8/153: Каир: 1414/1993]

Шафиғилық ғұлама, тәпсірші Имадуддин Ибн Касир (701-774х / 1302-1373м) өзінің «Әл Бидая уан-Нихая» атты кітабында былай деп айтты:

«Имам әл-Байхақи,ол Әл Хакимнен жеткізді, ол Әбу Әмра Ибн Ас Симмақадан, ол Ханбалидан (Ибн Исхақ Әш Шәйбани, Ахмад Ибн Ханбалдың немере ағасы), ол Ахмад Ибн Ханбалдан – Аллаһ Субхану Тағаланың сөзіне қатысты тәуилді жеткізді: «Сенің Раббың келеді», яғни, «Оның сыйақысы (сауабы) келеді».

әл-Байһақи айтты: «Бұл тізбекте(иснад) — шаңның тозаңындай күмән жоқ».

[Ибн Кәсир: «Әл Бидая уан Нихая: 1616; Байтул Афкарид Даулийя»]

Толықтай мына сілтемеден орыс-тілінде оқуға болады: http://al-fatava.com/forums/index.php?showtopic=2078

Бұл жерде мынандай сұрақ туындайды.: Уахабилердің және олардың шейхтары айтып жүрген «сәләфтар мен Әһлу сунна» деп жүргендері кімдер және олар кімнің артынан ілесіп жүр? Бұл көрнекі мысалдардан біздер көріп тұрғанымыздай, Әһлу Суннадан болған сәләф және халаф ғұламаларымы Аллаһ Субхана Тағаладан қозғалыс, жүріс, бір орыннан екінші орынға өту сияқты нәрселерді жоққа шығарды. Бірақ та уахабилердің шейхтары бұнымен келіспейді.

Бұл сұраққа біз өзіміз жауап берейік. Бұл сұрақта, уахабилердің шейхтары айтып жатқан «сәләфтары»– бұрынғы жоғалып кеткен, Аллаһ Тағаланы жаратылыстарға ұқсатып, шектен шыққан шииттер/рафидиттер сияқты адасушы ағымдар. Атап айтқанда, дәл солар Аллаһ Тағала қатысты қозғалыс, қимыл және ауысу, бір орыннан екінші орынға өту мағынасында қолданды. Бұлармен қоса яһудилер де Аллаһ Тағаланы адамға ұқсатты.

Шафиғилық ғұлама имам Әбдул Қахир әл-Бағдади (429х/1037м өмірден өтті) өзінің «Әл Фарқ Байнәл Фиракқ» атты кітабында былай деп айтты:

«Әһлу Сүннет ғұламалары бірауыздан Аллаһ Тағалаға қатысты сырқатқа ұшырау, өкініш, дерт, рахаттану тағы сондай ұқсас сөздерді теріске шығарды. Дәл сондай пікірде бірауыздан Оған қатысты мына сөздерді теріске шығарды: қимыл-қозғалыс/әл-хәракә және тыныштық/ас-сукун.

Бұл Рафидиттерден болған “әл-Хишамия” тобының пікіріне қарама-қайшы пікір болып табылады, олар Аллаһ Тағаланың орнығуын мақұлдайды және қимыл,қозғалыспен сипаттайды».

[Әбдул Кахир әл-Бағдади: Әл Фаркқ Байнәл Фиракқ: 333; Каир: Матбаатул Мадани]

Ұлы муфассир, Шафиғи мазхабының фақиһы, хижраның 6-ғасыр муджаддиді, мутакаллимдер имамы Фахрудин әр-Рази (544-606х/1150-1210м) өзінің кітабында әр-түрлі топтар(ағымдар) жайлы былай деп жазған:

«Бесінші топ – Хауария, Даууд әл-Хауаридің соңынан ерушілер(жақтастары). Ол «дене мүшелер/бөлшектер, қозғалыс, тыныштық күйі және жүгіру» осы сөздерді мақұлдап, Аллаһқа қатысты бекітті. Және ол айтты:

«Сендер менен барлығын сұрасаңдар түсіндіріп беремін, тек қана Оның(Аллаһ Тағаланың) жыныс мүшесі мен сақалынан басқасын».

[Фахрудин әр-Рази, «Иътиқадат Фаркил Муслимин уәл Мушрикин», 63-67 беттер]

Үлкен ғұламалардан болған муфассир Әбу Әбдуллаһ әл-Қуртуби (600-671х/1204-1274м) Құранда Әл-Мәида сүресінің, 24-ші аятын былай деп тәпсірлейді:

«Кейін олар (Исраил ұрпақтары) Аллаһтың, Тәбәракә уә Тағала, сипатына қатысты өздерінің надандығын көрсетті, және айтты: «Өзің және Раббыңмен бар…» ( 5:24). Олар(Исраил ұрпақтары) Аллаһ Тағаланы кетуімен және ауысуымен сипаттады, ал Аллаһ Тағала бұның бәрінен де аса пәк».

Бұл жерде бізге яһудилердің мушаббих болғанын көрсетіп тұр.

[Әл Қуртуби: Әл Джами ли Әхкамил Қъуран: 7/399; Бейрут: Әр Рисаля: 1427/2007 ]

Қортындылап айтқанда: Уахабилер “сәләф-ус-салихиндердің” соңынан ерушілер емес, олардың бұлай айтқандары өтірік және жалған бос сөз. Ал, олардың өздерін «сәләфилер» деп атауы, «біз ғана сәләфтың жолына ілесушіміз» деп далбасалауы, жай әшейін өздерінің шынайы бетпердесін жасыру ғана. Басқа түк те емес.

[Жалғасы бар...]

Мақала орыс тілінен аударылып, қазақы оқырманға сай жөнделді

Дереккөз: asharit.livejournal.com