Главный имам, Верховный муфтий, Религиозная карта

Бас мүфти блогы

Намаз - время намаза

{{timings.fadzhr}}
{{timings.voshod}}
{{timings.zuhr}}
{{timings.asr}}
{{timings.magrib}}
{{timings.isha}}
Таң намазы
Күннің шығуы
Бесін намазы
Екінді намазы
Ақшам намазы
Құфтан намазы
Қазақстанның діни интерактивті картасы
Миләди
Хижри

Мақалалар

«Рухани жаңғыру – білім мен тәрбие кілті

Имандылық тәрбиесі – өркениетті ел болуға талпынған бүгінгі қоғам үшін өзекті мәселе. Ал, жас ұрпақтың жүрегіне имандылық дәнін сеуіп, оны одан әрі дамыту, аға буын өкілдерімен білікті ұстаздардың, тарихқа жетік, салтқа берік білікті мамандардың қолында.

Адамға қойылатын басты талап – асыл да ізгі адамгершілік қасиеттерді бойына сіңірген, ұлағатты иманды азамат болып шығу. Өйткені адам баласы өзінің адамгершілігімен, қайырымдылығымен ардақты. Адамгершілік – адамның рухани арқауы.

Жарқын болашақ иесі жастар дейтін болсақ, оларды имандылық пен адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеу басты міндет. «Имандылық» сөзінің ауқымы өте кең. Мәселен ол – ар-ұятты әрі инабатты болуды және үлкенге құрмет, кішіге ізет көрсетуді талап етеді. Ар-ұят – иманның кілті. Ұят – жақсылықтың өзегі. Жамандықтың тамырын түбегейлі жоятын да осы қасиет. Әнас (р.а.) риуаят еткен хадисте Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Расында, әрбір діннің өзіне тән мінезі бар. Исламның мінезі ұят»,-деп дінімізде ұяттың маңыздылығын атап көрсетіп кеткен. Тағы бір хадисінде: «Ұят пен иман тығыз байланыста. Егер  ұят кетсе, екіншісі де бірге кетеді»,-деп ұяттан ажыраған кісінің иманнан да қол үзетінін жеткізген.

Ұят иманның жемісі. Иманы кәміл болған пенденің ұяты да кәміл дәрежеде болары сөзсіз. Сондықтан болар шариғатпен сусындап салт-дәстүрін дінімен ұштастыра білген дана бабаларымыз: «Пайда ойлама – ар ойла» деп, ұяттың қаншалықты қымбат дүние екендігін дөп басып көрсеткен.  Шәкәрім Құдайбердіұлы өзінің өлең шумағында иман жүзді адамды сипаттап былай деген:

«Кiмде болса шын мiнез, Болмас онда екi сөз,
Өлтiрсе де көзбе-көз, Иманын сатып, алмас бөз.
Иман да сол, дiн де сол – Адаспайтын айқын жол,
Күнде!, мейлiң, ыза бол, Пейiшке анық кiредi ол».

Имандылық деген бір ғана сөздің бойына ұят, ар, ынсап, қанағат сықылды бүкіл жақсы қасиеттер түгел сыйып тұр.

Құранда Алла Тағала Әли-Имран сүресінің 134-ші аятында: «Олар кеңшілікте, таршылықта Алла жолында мал сарып қылғандар. Сондай-ақ олар ашуларын жеңушілер, адамдарды кешірім етушілер. Алла Тағала жақсылық істеушілерді сүйеді»-делінген. Аятта ашуын жеңушілер жайлы да сөз қозғалуда. Жалпы ашу – адамның көркем мінез-құлқын құртып, оның денсаулығына зиян келтіреді. Сүйікті Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Нағыз мықты – шаршы алаңында біреуді жыққан адам емес. Асылында, нағыз мықты, ашуланған кезде өз нәпсіне ие болып, ашуын жеңе білген адам»,-деген. Байқасақ, шынымен адам баласы ашуланған кезде шайтанның қолындағы ойыншығына, оның тұтқынына айналады. Шайтан оны оп-оңай өзіне бағындырып, күнә істеуге итермелейді. Сондықтан, ашудың соңы үлкен өкініш пен күнәға душар етуі мүмкін екендігін естен шығармауымыз керек. Сол себепті де, Алла Тағала мұсылмандарға ашуы келген уақытта, өзінің ызасына ұстамды бола білуін және оған қатысты зиян келтірілген жағдайда Алла разылығы үшін өзгелерді кешіре білуді бұйырды.

Адам баласы әрдайым шыншыл болса, адал еңбекпен мал тауып, асын адалынан жесе, жақсылармен дос болып, ілім үйренсе, мейірімді де қайырымды болса, үнемі көңілді де пәк жүрсе, міне осылай ғана ол, өзінің мұсылмандығына адалдық таныта алады.

Қазіргі кезде ел болашағы – жастар, еліміздің келешегін көркейтетін білімді ұрпақ деген сөздерді жиі естиміз. Әрине, қай халықтың да болмасын, мемлекеттік даму жолы – жас буынға, олардың тәрбиеленіп, ортаға сай озық білім игеріп шығуына баса назар аударылады. Бүгінгідей ақпарат пен технологиялық жаңалықтар кезек шарпыған заманда, оқуға, ғылымға сүйеніп, бұл салалардағы жетістіктерге иек артқан дұрыс-ақ. Алайда жастардың саналы азамат болып қалыптасуының кілті тек құрғақ білімде еме. Адам баласының тура жолдан адаспай, адамгершілігі мол, дұрыс азамат қатарына жетуі, оның тәрбиесіне, ата-анасының мейірім көрсете алуына тікелей байланысты. Сондықтан өскелең ұрпақты жаһанданудың жойқын соққысына ұрындырып алмай, өз ұлтының мәдениетінен алшақтамай өсуіне дұрыс жол сілтеуіміз қажет. Ол үшін рухани құндылықтарымызды ұрпақ санасына сіңдірген абзал. Адамды адам ететін, оны биік дәрежеге көтеретін, оның дүние-мүлкі емес, бәлкім оның өмір бойы жиған-терген әрі өзгелермен бөліскен пайдалы ілімі. Хақ дініміздің алғашқы: «Ей Мұхаммед! Оқы! Раббыңның атымен оқы! Ол Алла, адамды ұйыған бір тамшы қан түйірінен жаратты. Оқы! Раббың аса жомарт! Ол адамға қаламмен жазуды үйретті. Адамға білмеген нәрселерін үйретті»,-деп түскен «Ғалақ» сүресінің 1-5-аятары да білім жөнінде нәзіл болғандығы баршамызға аян.

Бұл уахи-бұйрық жер бетіне ғаламат төңкеріс әкелді. «Тал бесіктен жер бесікке дейін ғылым үйрену мұсылманға парыз»,-деп ұран тасталып, санасын тұрмыс билеген жұрттың пиғылына Хақтың сәулесін түсіріп, жан-дүниесіне қозғау салды. Иман байлығымен бірге, білім байлығына қаныққан жұрт, қағанағы қарқ, сағанағы сарқ ғұмыр кешті. Әлемге мұсылман өркениетінің шұғыласы түсіп өзге өңірлерге жетіп, басқа дін өкілдері де өркениет биігіне көтерілді.

Бүгінгі таңдағы рухани жаңғыруды жү­зеге асырудағы басым бағыттардың бірі ол – ұлт­тық құндылық­тары­мыз­ды жаңғыртумен қатар, әдет-ғұрып, салт-дәс­түр арқылы өскелең ұрпақты тәрбиелеу. Халқымызда: «Ағаш түзу өсу үшін оған көшет кезінде көмектесуге болады, ал үлкен ағаш болғанда оны түзете алмайсың» деп бекер айтылмаған.

Жастарды имандылыққа тәрбиелеу негізі отбасынан басталады. Ата-ананың тәрбиесі бала мінезінің ірге тасы. «Сүтпен біткен мінез сүйекпен кетеді»,-деген нақыл, ең алдымен тәрбие мәселесіне қаншалықты терең  мән берілетінін көрсетеді. Тәрбиелік мәні, салмағы да мол қазақтың осы бір нақылынан ой тарқатар болсақ, бауырындағы балапанына жөн-жосық, өнеге көрсете алмаған ата-ана уысынан баланың қалай шығып кеткенін байқамай да қалады. Өмірді көруге, білуге құштар жас, басқа бағытты, басқа құндылықты тез қабылдайды. Сондықтан баланы дұрыс қадағалап тәрбие беру аса маңызды әрі жауапты іс. Осындай екі дүниеде де жауапты болған істерге – аға буын өкілдері, әрбір ата-ана, баршамыз да өз ұрпағымыздың игілігі үшін, қуатты қоғам қалыптастыру жолында аянбай, қажымай, талмай еңбек етейік. Алла Тағала ұрпағымыздың ұлағатты, жастарымыз жігерлі, келешегіміздің кемел болуын нәсіп етсін!

Арқалық қалалық
«Мухтасиб Әлмұхаммед» мешітінің
Бас имамы Бектұрсын Уәлиев

алдыңғы мақала
Жұмақ және оның иелері
кейінгі мақала
«Ақыл - адам көрігі, ақылдың - сабыр серігі»

Ғибратнама

барлық мақалалар

Медиа

барлық басылымдар
Сайт құрастырушысы — Иником