Қазіргі уақытта кейбір жастар ата-анасының қадірін білмей, оларды бойынан қуат, қолынан күш кеткен кезде ар-ұятты бетке түйіп, қарттар үйіне тапсырып жатқандығын көзі ашық, көкірегі ояу жұртшылық жақсы біледі.
Осындай жүздеріне қаяу түскен аға-буын өкілдеріне қамқорлық көрсету мен олардың жүрегіне жылы тиетін сөздерді айтып, жоғары көңіл-күй сыйлауды облыстың бас имамы Асылхан қажы Түсіпбек барша дін қайраткерлерінің басты қасиеттерінің бірі деп есептейді.
Сондықтан да ол 8 наурыз – халықаралық әйелдер күні қарсаңында Федоров ауданындағы қарттар үйіне аудандық «Жиентай қажы» мешітінің имамы Мейрамхан Егеубаевпен бірге барды. Бұл күндері осы жерде 55 адам ерекше күтімге алынған. Олардың ішінде 30 жүрегі нәзік жандар, яғни әйелдер де бар. Аталған кісілердің 2-уі мұсылман әжелеріміз екен.
Жас та болса өмірді жақсы білетін, қарт кісілердің көңіл-күйлерін жете түсінетін бас имам барша әжелерді мерекелерімен құттықтады. Оларға арнайы дастарқан жайылды. Өздерімен ала барған сыйлықтарын да табыс етті.
Сырқат кісілердің жатқан бөлмелерінде болып, ауруларынан тезірек құлан-таза айығып кетулеріне тілектес екендіктерін білдірді. Облыстың бас имамының уақыт бөліп, өздеріне келуін мұндағы ардақты қарттар үлкен қуанышқа балады.
Асылхан қажы олардың жылы жүздеріне қарап, мұндай үлкен кісілерге алдағы уақытта да ерекше назар аудару қажет екендігін ұқты. Барша имамдарға жасы ұлғайған кісілерге көңіл бөлу олардың басты міндеттері екендігін де бір сәт ұмытуға болмайтындығын түсінді.
ҚМДБ – ның Қостанай облысы бойынша
өкілдігінің баспасөз қызметі
8 Наурыз халықаралық әйелдер күніне орай, Рудный қалалық «Нұр» мешітінің бастамасымен, 7 наурыз күні қаламыздағы №1 Қарттар мен мүгедектер үйінде қайырымдылық іс-шара өтті. Іс-шараға ҚМДБ-ның Қостанай облысы бойынша өкіл имамы, Қостанай қалалық «Марал ишан» мешітінің Бас имамы Асылхан қажы Мұханбетжанұлы және Рудный қалалық «Нұр» мешітінің Бас имамы Сейіт қажы Темірбекұлы қатысты.
Мерекеге арнайы қонақ болған Өкіл имам сөз алып, қарттарға Алланың нығметтеріне шүкірлік ету туралы тағылымды уағыз айтты. Ақ жаулықты аналарды әйелдер күнімен құттықтап, оларға зор денсаулық, ұзақ өмір тіледі. Қарттарымыздың көпшілігі орыс ұлтынан болғандықтан, Сейіт қажы орыс тілінде қысқа сөз сөйлеп, мерекелерімен құттықтады. Жиын соңында сыйлық таратылып, Асылхан қажы аруақтарға Құран бағыштады.
Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының Қостанай облысындағы өкіл имамы Асылхан қажы Түсіпбек жылда бір келетін халықаралық әйелдер күні мен мерекесінде облыстық балалар үйіндегі тәрбиеленіп жатқан қыз балаларды шаттыққа бөлеуге ерекше назар аударды.
Өзі бас болып, аталмыш тәрбие орнына арнайы барды. Ондағы қыздарды мейраммен құттықтады. Осы мерекеге орай арнайы дастарқан ұйымдастырылды. Тәрбиеленушілер де қалың жұртшылықты имандылыққа баулып, адамгершіліктің нағыз жарқын үлгісін танытып жүрген Асылхан қажы бастаған барша мешіт қызметкерлеріне алғыстарын жаудырды.
Мешіттің қызметкерлері бұл дүниеде балалардың жүзіндегі шат күлкі мен қуанышқа ештеңе де жетпейтіндігіне тағы да көздері жетті.
ҚМДБ – ның Қостанай облысы бойынша
өкілдігінің баспасөз қызметі
Қуанышқа бөленді
Бас имам Асылхан қажы Түсіпбек жыл сайын халықаралық әйелдер күнінде осы мешіттің абыройын асқақтатып, өзгелерге үлгі-өнеге көрсетіп жүрген намазхан апаларға да құрмет көрсетуді ұмытпайды.
Осы сөзіміздің жарқын айғағындай сол мереке күні облыстық Марал ишан мешітінде оларға арнайы дастарқан жайылды. Әрбір шаңырақтың көркі болып отырған аяулы жандарға шын жүректен шыққан ізгі тілектер айтылып, концерттік бағдарламалар ұйымдастырылды.
Сөйтіп олар өздеріне осындай жоғары көңіл-күй сыйлаған барша мешіт қызметкерлеріне алғыстарын білдіріп, шын мәнінде риза екендіктерін танытты.
ҚМДБ – ның Қостанай облысы бойынша
өкілдігінің баспасөз қызметі
Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлы Қырғызстан мұсылмандары діни басқармасы төрағасының орынбасары Замир Ракиевті қабылдады.
Кездесуде бауырлас елдердің рухани саладағы қарым-қатынасы, Діни басқармалар арасындағы байланыстар сөз болды. 2015 жылдың 19 ақпанында Астанада өткен Бірінші имамдар форумына қатысқан қонақ айтулы шара діннің дамуын алға бастыратын, болашаққа жоспар жасалған бастама болғанын атап өтті.
«Форум барысында Діни басқарманың ұйытқы болуымен маңызды құжаттар қабылданды. Мұндай құжаттар ел ішіндегі бірлікті, татулықты, өзара ынтымақты көздейді. Қазақстан мен Қырғызстанның Діни басқармалары әрдайым өзара ынтымақтасып жұмыс жасап келеді. Бұл екі елдің алған бағыты бір, құндылықтары ортақ екенін паш етеді. Астанада өткен имамдар форумының тек Қазақстан үшін емес, Қырғыз елі үшін де маңызы зор», – деді Замир Ракиев.
www.muftyat.kz
Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлы Ислам әлемінің ғұламасы, мүфти, ұстаз, шейх Мұхаммед Садық Мұхаммед Жүсіптің қазасына орай Өзбекстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы Усмонхон Әлімов мырзаға, марқұмның туыстарына көңіл айту жеделхатын жолдады.
«Қаралы хабар біздің де жанымызға батты. Өзімнің және Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы атынан Сізге, марқұмның туған-туыстарына көңіл айтамын. Қазаның арты қайырлы болсын! Алла Тағала алдынан жарылқап, рақымына бөлегей!
Шейх Мұхаммед Садық Мұхаммед Жүсіп өмірін ілім іздеумен, шәкірт тәрбиелеумен, кітап жазумен өткізді. Оның тәрбиелеген шәкірттері мен артына қалдырған діни еңбектері асыл дініміз Исламның өркендеуіне үлес қоса бермек», – делінген жедел хатта.
www.muftyat.kz
Асылхан қажы ТҮСІПБЕК,
ҚМДБ-ның Қостанай облысы бойынша өкіл имамы
ӘБУ ХАНИФА МӘЗҺАБЫ – ЖҰРТЫМЫЗДЫҢ ЖҮРЕР ЖОЛЫ
Асыл дініміз Исламның Орта Азия мен қазақ даласына келгеніне он екі ғасырдан аса уақыт өтті. Оның ішінде Орта Азия халықтарының барлығы дерлік Әбу Ханифа мәзһабын ұстанады. Еліміз мың жылдан астам уақыттан бері Әбу Ханифа мәзһабының ұстанымдарына амал етіп, ғұмыр кешуде.
Мәзһаб деген не? Оның дін мен ұлт тарихындағы орны қандай? Осы сауалдарға жауап бермес бұрын, мәзһабтың сөздік, тілдік мағынасына үңіліп көрсек.
Мәзһаб туралы түсінік
Мәзһаб сөзі тілдік ұғымда: жол, жүріс, тұрыс, әрекет ету дегенді білдіреді. Шариғат тұрғысынан алғанда: діни ғылым, мектеп, ілім, түсінік деген мағынаны береді. Ислам дінінде сүнниттер болып саналатын төрт мәзһаб бар. Ол Ханафи, Шафи, Малики және Ханбали мәзһабтары. Әр мәзһаб сол діни ғылымның негізін құраушы имамның есімімен аталады. Ханафи мәзһабының негізін салушы – имам Әбу Ханифа Ан Нұғман ибн Сәбит (699-767 милади). Мәзһабымыздың имамы Әбу Ханифаның білімділігін бағалаған ғалымдар оны имам Ағзам (Ұлы имам) деп атаған.
Мәзһаб сахабалардан бастау алады
Әлем бойынша кең тараған мәзһаб – Ханафи мәзһабы. Тоғызыншы ғасырдан бастап, қысқа мерзім ішінде Ханафи мәзһабы Анадолы, Балқан, Солтүстік Кавказ, Еділ аймағы, Орта Азия, Қытай, Үндістан, Ауғанстан төңірегіне және Индонезия аралдарына тараған. Әрі Ханафи мәзһабын Алтын Орда хандары, Ұлы Моғолдар және Осман сұлтандары ұстанған.
Халифа Рашид дәуірінен кейін Ислам әлемі дүние жүзіне таралып көптеген елдер асыл дінімізді қабылдай бастады. Ол елдердің әрқайсысының өзіндік мәдениеті, салт-дәстүрі мен әдет-ғұрыптары болған. Бұлардың ішінде Исламға қайшы келетіндері де келмейтіндері де болды. Сондықтан бұларға Ислам діні үкім шығаруға мәжбүр болды. Яғни, үкімді әрбір елдің салт-дәстүріне және күнделікті әрекеттеріне сай етіп шығару керек болды. Бірақ Ислам әлемі барлық елдердің дәстүріне сай етіп үкім шығару қабілетін ие емес еді. Сондықтан, мәзһабтардың пайда болып, қалыптасуы заңдылық.
Мәзһабтың негізі сахабалар дәуірінен бастап қаланды. Мекке тұрғындары пәтуаны тек Абдулла бин Аббастан (р.а.) сұрайтын. Хазіреті Абдулламен бірге Мекке қаласында өзге де сахабалар өмір сүрді. Алайда, олардың ешбірі Абдулланың (р.а.) бұл әрекетін қате деп сынаған жоқ, керісінше құптады. Ал, Ирақ халқы Абдулла бин Масудтың (р.а.) пәтуасымен амал ететін. Бұл сахаба да ел тұрғындарына үкім шығарып, пәтуа берді. Ал, Хижаз өлкесінің мұсылмандары Абдулла бин Омардың (р.а.) пәтуасын басшылыққа алатын. Бұл жайт пайғамбарымыздан (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) кейін халифалар дәуірінде көпшілік сахабалардың көзі тірісіндегі құбылыс. Ешбір ғалым сахаба бұл жағдайды дұрыс емес деп бағаламаған.
Әбу Ханифа мәзһабының құндылығы
Исламның төрт құбыласын тең қылып тұрған төрт мәзһаб ішіндегі қарға тамырлы қазақтың жүрегі мен табиғатына, салт-дәстүрі мен әдеп-ғұрпына жақыны, әрі жалпақ даланы желіп өткен бабаларымыздың ықылым заманда-ақ таңдағаны имам, Ағзам Әбу Ханифа мәзһабы. Ханафи мәзһабы тұла бойы адамгершілік пен бүкіл адамзатқа ортақ асыл құндылықтарға бай.
Әбу Ханифа мәзһабы өзге діни мектептерімен салыстырғанда, өз жамағатына көп жеңілдік беруімен, әрі демократиялық бағытымен ерекшеленеді. Біздің жартылай көшпелі халқымыздың бұл мәзһабты қабылдауының тағы бір себебі − өз дүние танымы, бітімі мен болмысы, жүрегі мен діліне оның тонның ішкі бауындай жақындығында.
Орта Азияға Ислам дінінің келуі арқылы, осы жердің данышпандары Хақ діннен нәр алып, білімге деген құштарлықтары арқылы, тек Ислам іліміне ғана емес, әлемдік ғылымға үлестерін қосып адамзаттың тарихында өз орындарын алды. Ханафи мәзһабын ұстанған елдер, оның ішінде біздің ата-бабаларымыз да ғылым-білімді терең меңгергендігі белгілі. Ислам дінінің кеңінен қанат жайып, ғылымда, өнерде және мәдениетте әлемдік өркениеттің жоғары сатысына жетуіне баға жетпес үлес қосқандар осы мәзһабтың өкілдері десек, қателеспейміз.
Әл-Фарабидің пәлсафа мен логикаға, ибн Синаның медицинаға, әл-Бирунидің астрономия, математика және географияға, әл-Хорезмидің географияға, әл-Ферғанидің астрономияға қосқан үлестері, ашқан жаналықтары мен жасаған ізденістерінсіз осы ғылымдарды елестету мүмкін емес.
Имам Мухаммад әл-Бухари, Абу Мансур ас-Самарқанди, Әбу Мансур әл-Матуриди, Жүсіп Баласағұни, Қожа Ахмет Яссауи және олардың көптеген замандастары мен ұрпақтары Орта Азияның ғана емес күллі Ислам әлемінің мақтанышына айналды.
Әбу Ханифа мәзһабының тәуелсіз Қазақстандағы маңызы
Қазіргі қоғамдағы ханафи мәзһабының маңыздылығын айқындау, елдегі тұрақты діни ахуалды сақтап, елдің өсіп өркендеуі үшін қажет.
Ел мұсылмандары бір мәзһабта болса, халық біртұтас, ынтымағы мен бірлігі күшті, ұйымшыл болады. Орта Азия мен Қазақстанда қанша ғасырлардан бері діни алауыздықтың болмай, ұрыс-керіс, дау-жанжалдан іргесін аулақ салуының да бірден-бір сыры осында.
Елбасымыз Қазақстан халқына Жолдауында: «Біз мұсылманбыз, оның ішінде Әбу Ханифа мәзһабын ұстанатын сүнниттерміз. Бабаларымыз ұстанған бұл жол ұлттық салт-дәстүрді, ата-ананы сыйлауға негізделген. Ендеше, бүгінгі ұрпақ та әлемдегі ең ізгі дін Исламды қадірлей отырып, ата дәстүрін ардақтағаны абзал», – деген еді.
Қазақстанда жалпы адамзаттық құндылықтарды қалыптастыру және ұлттық ерекшелікті сақтау жолында Имам Ағзам Әбу Ханифаның діни мұрасы ерекше тарихи рөл атқарды. Әбу Ханифа мәзһабы шариғатқа қайшы келмейтін кез келген дәстүрлерімізді ұстануға мүмкіндік беріп отыр. Бұл осымен де құнды. Қазақ халқының көптеген дәстүрлері Исламға дейін де болған, Исламнан кейін де осы хақ діннің аясында жоғалмай сақталып келеді.
Шын мәнісінде, Әбу Ханифа салған сара жолдың мазмұны және маңызы өте терең. Ханафи мәзһабының өзге дін өкілдеріне деген байсалды ұстанымы арқылы Орта Азияның мұсылман халқы мен осы жерлерді мекендеген басқа діндегі тұрғындар бейбіт өмір сүріп келді. Осы жерлерде көнеден бері буддистер мен несториан христиандар ешбір қыспақсыз өз діндеріне сеніп, емін-еркін өмір сүргені тарихтан белгілі. Мәзһабымыздың осы бір құндылығын жамағатқа, жас буынға сіңіріп отыруымыз өте маңызды.
Сондықтан, Әбу Ханифа мәзһабы ең бірінші шариғи амалдардың бір болуына, жат ағымдардан сақтауға, ел бірлігі мен ынтымағын сақтап, мемлекетіміздің өсіп өркендеуіне мүмкіндік беретін даңғыл жол.
Алла Тағала елімізге, жерімізді өз берекетін жаудырып, халқымыздың, мұсылман қауымының бірлігін нығайта бергей.
Жақында Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлының тікелей тапсырмасымен РАНТ тобының мүшесі Жолдас Қоспақов Қостанай өңірінде болды.
Есімі көпке белгілі дін қайраткері осы сапарында облыс орталығындағы құрылыс колледжінде және жазасын өтеп жатқандарды еңбекпен түзету мекемесінде, орталық «Марал ишан» мешітінде және қалалық мешітте болып, жұртшылықпен жүздесті.
Қостанай облыстық Марал ишан мешітінде жылдағы қалыптасқан дәстүр бойынша төрт күндік семинар өткізілді. Олардың тақырыптары да бүгінгі уақыт талабынан туындаған.
Бұл басқосуға өңірдегі аудандар мен қалалардың имамдары қатысып, көп жайды көңілдеріне түйді. Оларға дәрісті РАНТ тобының мүшесі Жолдас Қоспақов жүргізді. Аталмыш жиындарда діни ағымдар, салт-дәстүр және мазхаб турасында уағыз айтты. Көпшіліктің қойған сауалдарына нақты жауап берді.
Семинар өте әсерлі өтті. Имамдар мұндай біліктілікті арттыруға септігін тигізетін басқосулардың әрқашан да тиімді екендігіне көздері айқын жетті.
ҚМДБ – ның Қостанай облысы бойынша
өкілдігінің баспасөз қызметі
Қостанай облыстық Марал ишан мешітінің қызметкерлері ҚМДБ-ның имамдар мен ұстаздардың алдына қойған міндеттерін мүлтіксіз орындауға барын салып келеді.
Бұған түрлі ұжымдар мен оқу орындарындағы кездесулер мен жүздесулер жарқын куә. Онда қозғалып жатқан тақырыптар да алуан. Бәрі де бүгінгі уақыт талабынан туындап жатыр.
Асқар Мейрамбекұлы бұл күндері аталмыш мешітте наиб имам болып қызмет атқарады. Жас та болса өзінің іскерлігімен жергілікті халықтың құрметіне бөленіп үлгерді. Оның дінге, имандылыққа байланысты сөздері әрқашан да жұртшылық көңілінен шығып жатады.
Жуырда ғана ол Қостанай облысы дін істер басқармасының өкілі – Сапарғали Әбдиевпен бірге қылмыстық атқару жүйесі комитетінің Қостанай шаһарындағы 161/11 түзету мекемесінде болды.
Онда қос дін қайраткері қоғамымызға жат әдет – экстремизмнің алдын алу жөнінде келелі әңгіме қозғады. Аталмыш мекемеде жазасын өтеп жатқан кісілердің қойған сұрақтарына орай нақты жауап берді.
- Әрбір кездесудің өзіндік мәні бар. Осы түрмедегі болған жүздесуде де көптен көкейде жүрген өзекті жайлар әңгіме арқауына айналды. Болашақта да өзіміздің алдымызға қойған жұмыс жоспары бойынша түрлі ұжымдарда халықпен дидарласып, оларды имандылыққа баулу жолында қыруар істер атқара бермекпіз, - дейді наиб Асқар Мейрамбекұлы.
ҚМДБ – ның Қостанай облысы бойынша
өкілдігінің баспасөз қызметі
Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлы Египеттің астанасы – Каир қаласында өтіп жатқан «Исламның ұлылығы, кейбір ағымдардың қателіктері, оны түзетудің жолдары» атты халықаралық конференцияға қатысты.
Бас мүфти конференцияда әлемдегі өзекті мәселелер мен діни ахуалға тоқталып: «Ислам – мемлекеттің, қоғамның тыныштық пен еркіндікте өмір сүруін қамтамасыз ететін дін. Ислам өз бойына барлық жақсы қасиеттерді жинаған. Бақыт пен жақсылық та сонда. Ислам саналы адам баласы қабыл ететін рухани құндылықтардан тұрады. Сондықтан, Ислам – кейбір ағымдардың теріс әрекетін құптамайды»,-деді.
Конференция барысында Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлы Египет Араб Республикасының дін істері жөніндегі министрі Мұхаммед Жұмамен кездесіп, дін саласындағы қазақстандық-мысырлық ықпалдастық, дінтану және теология саласында білікті мамандарды даярлау, сондай-ақ «Нұр-Мүбарак» Египет ислам мәдениеті университетін Орта Азиядағы ең үлкен оқу орнына айналдыру мәселелерін талқылады.
Миләди
Хижри
