Ислам – барша адам баласын бейбiтшiлiкке, амандыққа, ешкiмге соқтықпай тыныш өмiр сүруге шақыратын дiн. Сондай хақ дiнiмiз жер бетiнде нағыз адамгершiлiктiң, сыйластықтың рухын жайып, алауыздыққа, қантөгiске, қастық пен дұшпандыққа тыйым салғаны да мәлiм. Адамзат баласына жақсылықты түсiндiрiп, көркем мiнездi кемелiне келтiрсiн, жүректердi тазартсын деп Алла Тағала адамзаттың ең ардақты тұлғасы сүйікті елші Мұхаммедтi (с.ғ.с.) таңдап, пайғамбар еттi. Демек, Ислам дiнi тыныштықты бұзу үшiн емес, бұзықтықты тыю үшiн жiберiлдi.

Адамзатқа Исламмен бiрге жеткен өркениеттiң бәрiн санап тауысу мүмкiн емес. Ілгеріде мұсылмандық дегенде, ғылымның да, әдептiң де, мiнездiң де, қарым-қатынас ережелерiнiң де ең биiк шыңы елестейтiн. Ал, ардақты пайғамбарымыз дүниеден озып, саңлақ сахабалар оған iлесе кетiп, iзгi керуен бiртiндеп арғы дүниеге көшкен сайын сол Ислам дiнi бiрте-бiрте өзiнiң биiк тұғырынан төмендей бастағандай. Себебi, бүгiнгi таңда асыл дiнiмiзге қойылмаған ат, таңылмаған айдар жоқ. «Террор» дейсiз бе, «экстремизм» дейсiз бе, қысқасы, дiнiмiзбен үш қайнаса сорпасы қосылмайтын сан түрлi атаулар бүгiнде Исламға қатысты айтылатын болды. Бұлай болуының себебi не, бұл кімдердің жасаған қитұрқысы екені беймәлiм. Бiр анығы, Алла Тағаланың жер бетiне «Ислам – бейбiтшiлiк» деп жiберген ақиқи дiнiнде ондай шектен шығушылықтардың бiрi де жоқ. Экстремизм деген сөз шектен шыққан көзқарастарды ұстану дегендi бiлдiрсе, онда бұл нәрсенi Исламнан iздегендер қатты қателеседi. Лаңкестiктiң ұлты, дiнi болады дегенге кiм сенедi? Ендеше, нағыз мұсылман ешуақытта «экстремист бола алмайды». Ал, қасақана Исламға жала жапқандар ауыр күнәға батушылар. Алла Тағала қасиеттi Құран Кәрiмде:

الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِيناً

«Бүгiн дiндерiңдi толықтастырдым және нығметiмдi тәмамдадым. Сондай-ақ, сендерге Ислам дiнiн қоштап ұнаттым» (Мәйда сүресі 3-аят) - деп баян еткен. Демек, Ислам дiнi бүкiл ғаламдардың иесi, ұлы Алланың қош көрiп ұнатқан дiнi. Олай болса, оған күйе жағу – Алланың қаһарына ұшырау болып табылмақ. Қай-қайдан шығып, қоғамдағы тәртiптi бұзып жүргендердi Исламмен байланыстырып қою, саналы адамның қисынына да келмейдi.

Ислам дiнi – жер бетiнде бейбiтшiлiк пен тыныштықты орнату үшiн жiберiлген соңғы иләһи дiн. Мiне, сондықтан, әрбiр мұсылман, тiптi, сәлем бергеннiң өзiнде «әссәламу ғалейкум» деп бейбiтшiлiк пен тыныштық тiлеп амандасады. Ата-бабаларымыз да сан ғасыр бойы дәстүрлі Ислам дiнiн өмiрмен бiте қайната ұстанып, ауызбiршiлiкпен бейбiт ғұмыр сүрiп келдi. Дiни дүрдараздық деген ұғым қазақ даласында күнi кешеге дейiн болмаған. Қазақ даласы түгiлi, ешбiр Ислам дүниесiнде кешегi ХIХ ғасырларға дейiн «дiни экстремизм» деген ұғым болып көрмеген. Өкiнiшке орай, соңғы жылдарда асыл дiнiмiздi жеккөрiнiштi етiп көрсететiндер жер-жерден бой көтере бастады. Кешеге дейiн бар қазақ бiр дiндi, бiр мәзһабты ұстанып келдi. Сенiмi де, мақсат-мүддесi де бiр болып келдi. Ендi бүгiн әлемде түрлi мүдделер кертартпа ағымдар пайда болып, дiнiмiзге әлгiнде аталғандай жаман атаулар таңылуда. Бiздiң дiнiмiз өз отандастары мен қандастары, жерлестерi былай тұрсын, өзге сенiм иелерiмен де бейбiт ғұмыр кешудi бұйырады. Екi дүниенiң бақытына жетудiң жолдарын үйрететiн Исламда

أَنَّهُ مَن قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعاً

«Бейкүнә бiр адамды өлтiру – күллi адамзатты өлтiрумен тең» (Мәйда сүресі, 32-аят) - деген. Олай болса, қаншама жазықсыз адамдарды, көздерi мөлдiреген жап-жас сәбилердi өлтiруге Ислам дiнi бұйырды деу қисынға сыймайтыны ақиқат. Адам өлтiретiн лаңкестiк әрекеттер әлбетте Құранға да, мұсылманшылыққа да жат. Адам түгiлi, малды қорқыту Исламға қайшы. Сойылатын малдың көзiнше пышағын қайраған сахабаға пайғамбарымыз қатты кейiп: «Сен малды неше рет өлтiрмексiң? Пышағыңды малды жатқызбас бұрын қайрап алмадың ба?», - деп қатаң ескерту жасаған.

Өзгелердiң жанын қию үшiн өзiне де қол жұмсаған жанкештiлер өздерiн «шәһидпiз» деп есіредi. Шәһидтiк мәртебе бейкүнә жандарды өлтiрумен келетiн оңай нәрсе емес. Дәстүрлі діндердің ешқайсында жазықсыз жанды өлтіріп, шәһид болу деген қағида жоқ. Сондай-ақ Исламның негiзгi қайнар көзi саналатын Құран мен Сүннетте жазықсыз адамның қанын төгу қажет деп насихатталмаған. Сонда Ислам мен «экстремизмде» қандай байланыс болуы мүмкiн? Әлбетте ешқандай байланыс жоқ. Керiсiнше, Ислам дiнi дұрыс түсiндiрiлмегендiктен түрлi орынсыз әрекеттер бой көрсетуi ықтимал. Сондықтан қазіргі таңда әсіресе жас ұрпаққа рухани тәрбие берiп, дiни сауатын ашу үшiн барлық жағдайды жасауымыз қажет. Асыл дініміздің құндылықтарын жан-жақты жеткізіп, насихаттай отырып, ұлттық дәстүріміз бен әдет-ғұрпымыздың аясында тәлім-тәрбие беру аға буын өкілдері үшін жауапты міндет екендігін жадымыздан шығармайық ағайын.

«Мухтасиб Әлмұхаммед» мешітінің
бас имамы Бектұрсын Уәлиев