Әлемде миллиондаған адамдарға Меккеден артық  мәртебелі, қасиетті жер жоқ шығар. Объективті көзбен қарасақ, Хиджаз алқабындағы Аравия жер бетіндегі ең танымал мекен болып табылады.

Мыңдаған адамдар Қағбаны жиырма төрт сағат бойы айналып жатады. Қасиетті Қағбаның суретімен миллиондаған үйлер ашекейленіп, күніне бес рет  миллиардтаған адамдар оны тамашалайды. Бұл ғимарат адамзат тарихындағы ең танымал жерлердің бірісінің ортасында орналасқан.

Назарларыңызға Қағба туралы қызықты жайттарды ұсынамыз:

10.  Қағба бірнеше рет қайта тұрғызылған

Бүгінгі таңда көріп отырған Қағба Ибрахим (а.с.) мен Ысмайыл (а.с.) пайғамбарлар салған ғимаратқа мүлдем ұқсамайды. Уақыт өте келе табиғи және техникалық апаттарға байланысты ол қайта құруды қажет етіп тұрды. Пайғамбарымыз Мұхамедтің заманында оған пайғамбарлық міндеті келмей тұрып Қағбаның күрделі қайта құрудан өткені бәрімізге белгілі. Бұл пайғамбарымыздың (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) Қара Тастың астына мата қойып, сол арқылы әр тайпаның көсемі көтере алатындай етіп ұсыныс жасап, үлкен қантөгісті болдыртпаған оқиғасымен дәлме дәл келеді. Сол кезден бастап күрделі құрылыс жұмыстары бірнеше жүзжылда бір рет өткізілетін болды. Соңғы құрылыс 1996 жылы өткізіліп, үлкен жұмыстар атқарылды: тастары, шатыры ауыстырылып, іргетасы бекітілді.

9. Алғашында оның  екі есігі және терезесі болатын

Алғаш кезде Қағбаның кіруге және шығуға арналған екі есігі, сонымен қоса терезесі бар еді. Қазіргі Қағба терезесіз тек бір есігі бар.

8. Қағба түрлі түсті еді

Алтын өрнектермен ашекейленген қара түсті Қағбаға көзіміз әбден үйреніп, оны басқа түсте елестетуімізге қиын болар. Оны қара түспен жабу дәстүрі Аббасидтер кезінде келді. Оған дейін Қағба әр түрлі түстермен, соның ішінде жасыл, қызыл және ақ  түсті болатын.

7. Оның кілті тек бір ғана әулеттің иелігінде

Пайғамбарымыздың (Алланың игілігі мен сәлемі болсын) заманында  Қажылықтың әр рәсімі құрайыштықтардың белгілі бір топтарының қол астында болатын. Бір топтан  басқасының  барлығы бұл құзырдан айрылып қалады. Мекке алынғаннан кейін Алла елшісі (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) кілтті өзіне алып қалудың орнына Бани Шаиба әулетінен шыққан Осман ибн Талхаға ұсынады.  Бұл әулет көптеген жылдар бойы Қағбаның қорғаушысы болып келеді,  пайғамбардың өзі кілтті ұсынған кезде  «Уа, Бани Талха бұны ал, әділетсіз, зұлым басшы келмесе , Қиямет күнге дейін сендер оны иелік етесіңдер» деу арқылы өзі Қағбаның кілтінің иесін тағайындап кеткен іспетті.

Қазіргі күнге дейін, халифтар, сұлтандар мен патшалар сияқты жоғары лауазымды тұлғалар пайғамбардың (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) сөздеріне бойсұнып,Қағбаға кіру үшін  бұл кішкентай меккелік жанұядан рұқсат сұрайды.

6. Қағба есігі барлық адамдарға ашық еді

Осы уақытқа дейін барлық қалаған адамдар аптасына екі рет  Қағбаның ішіне кіріп, намаз оқуларына мүмкіндіктері бар еді. Алайда, қажылыққа барушылардың санының өсуіне және басқа да факторларға байланысты, оның есігі жылына екі рет жоғары лауазымды тұлғалар мен ерекше қонақтар  үшін ғана ашылады.

5. Айналасында жүзуге тура келетін де күндер болды

Қағбаның шешілмеген мәселелерінің бірі, оның алқаптың төменгі жағында орналасқандықтан жаңбыр кезінде жиі су басып кететіні еді. Су тасқындарымен күресетін су құбырлары жүйесі ретке келтірілгенге дейін, Меккеде су тасқындары жиі орын алатын құбылыс еді. Тіпті, бірнеше күндер бойы Қағба жартылай суға батып тұрған кездер де болған.  Әрине, бұл құбылыс  оны тәуәп етуге ниеттенген қажылық етушілерді еш тоқтатпады. Олар не істеді десеңіз? Жай ғана айналасында жүзіп жүрді.

Заманауи құрылғы мен технологиялар бұл мәселені шешуге көмектесті, бұндай құбылысты қайта көруіміз екі талай. Дегенмен...

4. Қағбаның ішінде оның қайта тұрғызылуына ат салысқан басшылардың есімдері жазылған

Ұзақ уақыт бойы көптеген адамдар Қағбаның ішкі көрінісін көруге қызығушылық білдіретін еді.  Ішінде болған адамдардың сипаттамаларының рас-өтірігі белгісіз. Бұл бір бауырымыздың Қағбаның ішіне бейне таспамен кіруге қол жеткізгенге дейін орын алды. Таспаның сапасы нашар болғанына қарамастан қызығушылығымызды қандырдық десек те болады. Қазіргі таңда Қағба іш жағынан мәрмәрмен, жоғарғы қабырғалары жасыл шұғамен қапталған. Тақтайшаларда барлық ел билеген басшылар мен оның қайта тұрғызылуына  ат салысқан тұлғалардың есімдері жазылған.

3. Расында Қағба екеу

Қағбаның дәл  төбесінде, аспанда оның көшірмесі бар. Ол Құранда және Пайғамбарымызбен (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын )айтылған болатын. Алла елшісі (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) Миғраж сапарын баяндаған кезде былай деген: « ... Одан кейін маған әл-Бәйт уль-Маъмур (Алланың Үйі) көрсетілді. Мен Жәбірейілден «Бұл не?», - деп сұрағанымда  ол: «Бұл  әл-Бәйт уль-Маъмур. Күніне жетпіс мың періште бұл жерде құлшылық жасайды, олар бір қайтқанда екінші қайта келмейді. Олардың орнына басқа періштелер келеді, солай күнде жалғаса береді».

2. Қара Тас қақ жарылған еді

Қазіргі таңда біз Қара Тасты үйреншікті күміс жиектемеде көріп үйренген едік.  Алайда, ол әрқашан бұндай көріністе емес еді.

Меккені Абдулла ибн Зүбәйр басқарған уақытта Омейядтықтар шабуылынан  бұл тас жарылған деген пікір бар. Алайда ең кеңжайылған пікір Бахрейннен шыққан еретикалық исмаилиттер тобымен байланысты.  Бұл топ өкілдері Қажылықты «діни ырымшылдық»  деп айыптады. Олар Меккеге шабуыл жасап, он мыңдаған қажыларды өлтіріп, денелерін зәм зәм құдығына лақтырып кеткен еді.

Қара Тасты ұрлап , басында Шығыс Аравияға, кейін Куфа мен Иракқа әкетеді. Біраз уақыт өткен соң, Аббасид халифының үлкен құн төлеуімен  қайтарылғанға дейін сол қалада болатын. Меккеге қайтарылған Қара Тастың  кішкентай бөліктерге бөлініп қалған себебінен, оны жинаудың жалғыз әдісі жиектемеге салу еді. Тарихшылардың сөзіне жүгінсек, Қара Тастың барлық бөліктері Меккеде сақталмай, жетпеген бөлшектері де бар екені анықталған.

1.Әлемдегі ең үлкен текше (куб) алғашында басқа пішінде еді

Басында, Қағба жартылай дөңгелек пішінде болған еді, оның қалдығы қазір Исмайылдың Хиджры деп аталады.  Алла елшісіне (Алланың игілігі мен сәлемі болсын)  пайғамбарлық міндеті келмей тұрып, құрайыштықтар Қағбаны қайта тұрғызу жұмыстарына  тек адал табыс көзінен түскен ақшаны пайдаланғысы келді.  Басқаша сөзбен айтқанда, қайта тұрғызу жұмыстарына құмар ойындардан, жезөкшеліктен, ұрлықтан, ысырыпшылдықтан түскен ақшалар қолданбау керек болды. Алайда надан құрайыштықтардың күнәға батқандары соншалық , аса бай сауда-саттық қаласында «таза» ақша табыла қоймады. Олар Қағбаның кішкентай көрінісін тұрғызып, бастапқы кейпін көрсету үшін  балшықтан қабырға салды. Бұл Исмайылдың (а.с.)Хиджры деп аталады. Өмірінің соңына қарай пайғамбарымыз (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) Қағбаны бастапқы кейпіндей етіп өзгерткісі келген еді, бірақ үлгермей өмірден озды.  Абдулла ибн Зүбәйр кезіндегі қысқа уақытты есептемегенде, Қағба пайғамбар (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) оны соңғы рет көрген  көріністе тұр.

Қағбаның тарихы өткенді еске алатын жәй ғана әңгіме емес. Ол жер бетіндегі мұсылмандардың ортақ  рәмізі. Ол бізді өткенмен байланыстырып, болашақ мақсатымызды еске салады. Бүгінгі таңда, мұсылмандар бір-бірінен алшақтаған уақытта, ол біздің ортақ құндылығымыз. Ол – біз өте қажет ететін, бірлігіміздің рәмізі.

Ағылшын тілінен аударған Azan.kz
____________________
Орыс тілінен аударған Azan.kz
Muslimmatters

Палестина үкіметі Газа аймағын қалпына келтіру жұмыстарын талқылау мақсатымен 80-нен астам елдің өкілдерін конференцияға шақырды. Конференция Мысыр елінің астанасы Каир қаласында 12-қазан күні өтеді.

Палестина үкіметінің премьер-министр орынбасары Мохаммад Мустафаның мәлімдеуінше, қазіргі уақытта Газа аймағын қалпына келтірудің бес жылға жоспарланған үш сатылы жобасы дайындалған. Аталмыш жоба конференция аясында жұртшылық назарына ұсынылатын болады.

Мохаммад Мустафа конференцияға қатысушыларға Газа аймағына құрылыс материалдарын жеткізу жұмыстары мен басқа да шараларға ниеттестік танытып, саяси қолдау танытады деген үміт артып отыр.

7-маусымы күні басталып, 51 күнге созылған сойқаннан кейін аймақтағы өндірісітік және тұрғын үй кешендері, қала инфрақұрылымы айтарлықтай зардап шеккен.

Атысты тоқтату жайлы келісімге қол жеткізіліп, көптеген жандар Газаға қайта оралғанымен, қазіргі уақытта 100 мың адамның басында баспанасы жоқ.

Аймақтың ауылшаруашылық өндірісі 550 миллион доллар қаражат көлемінде зиян шексе, өндірістік сектор шығыны 1 млрд долларды құрап отыр.

muslim.kz

Кім кінәлі?

Жаппай Исламға қызығушылық пен ислам діні туралы білімдердің жан- жақты таралыуы, өкінішке орай қоғамға кері әсерін де тигізіп жатыр. Мәселе білімде жатқан жоқ. Мәселенің бәрі білімді таратып және де жеткізіп жүрген адамдарда. Кез келген жерден  барлық сұрақтарға жауап таба алатын және де өзін үнемі растап шыға келетін  білгіштерді кездестіреміз. Сонымен қоймай, өзінің ойымен сәйкес келмейтін пікірді ине сұғып алғандай қабылдайды. Ақиқатты өзінің беделіне нұсқан келтірмей  қорғаудың орнына  олар өз нәпсілеріне білімсіздіктің «қастандық» жасауынан қорғаштайды.

Әдетттегі жағдай

Мынандай жағдай есімде қалған еді. Жұмыстағы екі жолдасыммен отырып дін жайында әңгімелесіп отырғанбыз. Біреуі екіншісінен былай деп сұрады: «Алланың «Рахым» деген есімі не мағына береді?». Анау болса  сондай сеніммен: «Мейірімді, Рақымды»,- деп жауап берді. Екіншісі тағы да: «Ал «Рахман» деген ше?»,- деп сұрады. Ол тағы да сенімді қалпында бірақ: «Қалай не мағына? Яғни Алла – Мейірімді және Рақымды деген сөз»,- деген жауап қайтарды. Осыдан- ақ жауап беріп отырған адамның бұл екі көркем есімнің екі түрлі мағына беретінін білмейтіні белгілі болды. Бұл жағдай  біздің үмметіміздің арасында жайлап  тарап жатқан індет жайлы ойландырды...

«Білгіштік» синдромы

Бұл аурудың атын «білгіштік синдромы» деп атаушы едім. Бұл  аурудың ең басты белгісі- «білмеген нәрсең жайлы көп сөйлеу». Адамға сұрақ қойылған кезде, ол білместіктен болмаса оның жартысын ғана біліп алып көп сөйлейді. Яғни, сұрақ талап еткеннен де көп жауап аласың. Және де бұл мәселеге қатысы жоқ нәрселер. Егер адам нақты жауабын білмесе, сенімді еңбектерге жүгінеді болмаса айтқанын нақтылайтын  қосымша ақпараттарға жүгінеді.

Бірақ кейбір адамдар біреулердің сөздерін дәлел қылып келтіріп жатады, тіпті оны қай жерден, кімнен естігенін білмейді. Тіпті оның хадис екенін немесе бір ғалымның сөзі де екенін білмейді. Егер хадис болса, оның кімнен жеткенін және де қаншалықты сенімді екендігін де білмейді.

Кейбір хадистерді қалай жетсе, солай жеткізу керек. Яғни, Алла Елшісі (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) қалай айтып, өзі жасап көрсеткендей. Бұл қажеттілік күмәндардан сақтану үшін әрі хадисті естушілердің дұрыс түсіндірмеуінің алдын алу үшін керек.

Нәтижесі

Осындай жауапсыздығының кесірінен ол адам әділетсіздік қылып өзге адамға болмаса ғалымға айтпаған сөзін айтты дегізіп қояды. Біріншіден, бұдан адамның иманы әлсірейді. Егер  адам мұқия болмаса иманы әлсіреп кетеді. Пайғамбарымыздың (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын)мына хадисін еске түсірейік: «Өтірікші болуға естіген сөзін өзгеге  жеткізуі жеткілікті». Яғни Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) егер адам естігенінің барлығын растығына көзі жетпестен, оның пайдасы мен қажеттілігінің байыбына  бармастан өзгеге жеткізетін болса , Алла Тағала ол адамды өтірікшілердің қатарына жазып қоятындығын ескерткен.

Өзінің сәтсіздіктерімен қатар, адам баласы «білгіштігімен» қоймай жан- жағындағы адамдарға зиянын тигізеді. Біреулер сұрақ қойған кезде толық жауап болмаса нақты жауабын алам деп үміт етеді. Жартылай берілген жауаптарды немесе бұрмаланған жауаптарды дұрыс деп қабылдап, адамда қате пікір қалыптасуы мүмкін екенін де ескерген жөн. Мысалы, егер мен жоғарыдағы оқиғаның  кейіпкері болсам және де маған жауап беруші сендіріп айтып беретін болса, мен ол жаупты нағыз дұрыс жауап деп қабылдайтын едім. Яғни, білгіштің білімі аз бола тұра жарымжан жауапты өзгеге айтып береді. Бұл бала кездегі «сымсыз телефон» ойынына ұқсайды. .. Бірақ дәл қазіргі уақытта үлкендер ойнап жатыр десек қателеспейміз.

Не істеу керек?

1. Ең бірінші, мұсылман адамға білгіштік синдромынан қашу керек, яғни ол адамға білмейтінін және де барлық нәрсені біле бермейтінін білмеймін деп мойындауына тура келеді.  Осы жерде Сократтың мына сөзі еске түседі: «Менің білетінім, ешнәрсе білмейтінім». Осы тәсіл адам нәпсісін білгіштік қасиетінен айырып, қоғаммен араласуын жеңілдетеді. Әсіресе, дін мәселесіне келгенде. Яғни бұндай қарым- қатынаста талас- тартыстың туындауы азаяды. Сонымен қатар, адамның өз білімінің аз екенін мойындауы, оның сол білімін толықтыруға итермелейді.

2. Екіншіден, білгіштер тек қана нәпсісінің қалауымен өзінің зиялылығын көрсету үшін емес, кейде олар басқа адамдарға көмектесу үшін де алдыға шығады. Көмек қолын созған жақсы қасиет, тіпті ол адам оның сыйының не болатынын да білмейді. Сондықтан да екінші қағида білгіштік синдромынан құтылғысы келетін адамның есінде болатын қағидасы. Яғни, сұраған адам жауапты түсінбейтіндей немесе қате түсінетіндей етіп жауап бергенше- үндемеу; толық әрі жеткілікті және де дұрыс жауап бере алмайтын болған соң- үндемеу. Хадисте былай делінеді: «Кімде кім Қиямет күніне және Алланың Елшісіне иман келтірген болса, жақсы сөз сөйлесін болмаса үндемесін».

3. Егер адамда сұраққа жауап бере алтындай аз ғана болса да білімі болса, өз білімін және де сұраққа жан- жақты жауап беруге болатынын ескере отырып, сөз соңына: «Бұл айтқандарым менің бар білетінім» не болмаса «Мен мына кісіден естігенімді болмаса мына жерден оқығанымды айттым» деп қосқаны жөн. Яғни, жауап беруші сұраушыға жауаптың толық еместігін және де сенімді қайнарлардан ары қарай іздеп, нақты жауап таба алатындығын ескертуі қажет. Осылайша ол, сұраушының адасып кету қаупінің алдын алады.

Үлгі алатын мысалдар

Осындай жағдайда үмметтің ғалымдары өздерін қалай ұстаған? Имам Мәліктің өмірінен бір мысал келтірер болсақ, имам Мәлікке қырық сұрақ қойылған екен. Ол оның тек қана төрт сұрағына жауап берген көрінеді. Ал қалған сұрақтарға: «Білмеймін»,- деп жауап береді. Сұрақ қоюшы: «Мен сонау жақтан осы сұрақтардың жауабын арнайы сенен білуге келдім, ал сен болсаң: «Білмеймін» дейсің бе?!». Имам Мәлік оған былай дейді: «Түйеңе отыр да келген жағыңа қайта бар және де былай де: «Мен имам Мәліктен сұраған едім, ол білмеймін деп жауап берді» . Ғалымдардың мінездері осындай еді.

Қымбатты бауырлар! Білгіштік синдромы- бүгін біз бет пердесін ашқандай нәпсі қызметшілерінің бірі. Ендігі жерде біз онмен кездесіп қалған жерде танитын боламыз және де бір- бірімізге білім жеткізген кезде өте жауапкершілікті әрі сақ боламыз деп үміттенеміз. Алла баршамызды жарылқасын!

____________________

Орыс тілінен аударған Azan.kz

Ислам.ру

Алланың есімдеріне «тағала» сөзін қосып «Алла Тағала», «Хақ Тағала», «Құдай Тағала» және осы сынды тіркестерді журналистер қауымы жиі қолданатыны рас. Бірақ Жаратушының сипаты ретінде қосарлана жүретін «тағала» сөзі бір жерде кішкене, бір жерде бас әріптермен кетіп жатады.

Сонымен қатар, бір басылымдарда Құдай Тағаланың есімі «Аллаһ» болып, басқа басылымдарда «Алла» күйінде қолданылып жүр. Осыған орай, ҚМДБ жанындағы Ғұламалар Кеңесі арнайы шешім шығарды. Енді "Алла" сөзін "һ" әрпінсіз және «Тағала» сөзін тек бас әріппен қолданылатын болады.

muftyat.kz

Әссәләмуғалейкум уа рахматуллаһи уә бәрәкәтуһ. Менің сұрағым ақида мәселесіне қатысты. Жақында сәләфи бағытын ұстанып жүрген бауырларымызбен «Алла қайда» деген мәселеде таласып қалдық. Бір жігіт маған Миғраж жайлы хадисті келтірді: «Пайғамбарымыз (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) аспанға Аллаға көтерілді. Мен бұл хадистің тәпсірін қанша қарап, оқысам да барлық жерде көтерілу деген, яғни өңінде Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) өз денесімен аспанға, яғни Аллаға көтерілді»,- деді. Мен не айтарымды білмедім, өйткені бұл өте танымал хадис. Бірақ бұл хадисті дәл солай түсінбеппін. Бұл хадис жайлы ғалымдар не дегенін айтып бере аласыздар ма? Бұл хадисті Алла аспанда дегенге дәлел етіп ала аламыз ба? Астағфируллаһ! Және де бір сұрақ. Орталық мешіт сәләфи ағымындағы бауырларымызды жиі пікірталасқа шақырған екен. Бірақ олар үнемі бас тартқан деседі. Пікірталасқа кімдерді шақырғандарыңызды және де олар қандай себеппен бас тартқандарын білуге бола ма? Алла разы болсын! Муслим

Уә ғалейкум әссәләм уа рахматуллаһи уә бәрәкәтуһ, Муслим.

Сізге де Алла разы болсын.

Осы тақырыпты көтергеніңіз үшін үлкен рахмет, өйткені бұл мәселе қазіргі таңда өте маңызды әрі түсіндіруді талап етіп тұрған тақырып. Және де Әһли Сунна уәл Жамаъаны мұсылмандардың түсінігіне дұрыс жеткізуді талап етіп тұр. Әһли Сунна уәл Жамаъаның ажырамас қасиеті болып табылатыны Құран мен Пайғамбардың (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) сүннетіне, сонымен қатар үмметтің ғалымдарына жүгіну. Соның ішінде алғашқы үш ғасырдың ғалымдарына, яғни әс- соләфу ас- солихиндер.

Құран аяттары мен Пайғамбардың (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) хадистерін, Аллаға қатысты нәрселерді және де Оның көркем есімдерін дұрыс түсіну үшін біздің ақидамыздың негізгі әрі басты шарттарының бірі – танзихті білу керек.

Бұл қағида Алланың кез келген есім- сипаттарына қатысты мәселеде ең маңызды болып табылады және де Ұлы Алланы кемшіліктен пәктейді.

Алғашқы үш буын имамдары құрған Ат- Тахауи ақидасында Тахауи: «Ол ешқандай жаратылыс жаралмай тұрып Ол өзіне тән барлық есім- сипаттарымен бар болған. Бір нәрсені жартқан соң Ол өзіне ешқандай жаңа сипат қоспады. Ол өзінің есім- сипаттарымен ешнәрсе жаралмай тұрып болған және де Ол солай мәңгі бар болады».

Алғашқы үш буын өкілдерінің ақидасында былай деп көрсетіледі. Әлемнің бірде бір жаратылысы Алланың  қасиеттерінің бірінде көрініс таппаған. Олай болмаған жағдайда Жаратушымыз бір нәрсеге мұқтаж болып қалатын еді я болмаса, басқа сөзбен айтқанда Аллаға кемшілік таққан болады, ал Алла Тағала барлық кемшілік атаулыдан пәк. Өйткені абсолюттік идея өзгермейді.

Қандай да бір өзгеріске түскен зат бір нәрсені  өзіне қосады не болмаса өзінен бір нәрсені алып тастайды. Ал біздің ақидамыз бойынша Алла Тағала  ондай өзгеріске түсуден пәк. Бұл дегеніміз, Алла Тағала әлемді жаратпай тұрып қандай еді, жаратқан соң да сол қалпында қалды деген сөз. Бұл өте маңызды бір жағдай. Уақыт, кеңістік, мекен және бағыттар жаратылған, ал Алла Тағала жаратылмаған және де Оның сипаттары мәңгілік.

Сөйтіп, ешқандай уақыт, мекен және бағыттан бұрын Алла болған әрі Ол уақытсыз, мекенсіз, бағытсыз әлемді жаратпастан- ақ бар болған. Сондықтан да уақыт санаты және де кеңістік о бастан- ақ Алланы сипаттауға қолданылмаған. Және де біз жолдан адасып кеткен ағымдар секілді Оған сипат бермей, барлық кемшілік атаулыдан Оны пәктеуіміз қажет.

Бұның біздің ақидамыздың алғашқы үш ғасыр ғалымдарының ұрпақтан ұрпаққа жетіп келе жатқан ең маңызды қағидасы. Және де біз әрқашан да осы пікірге сүйенуіміз қажет.

Енді Пайғамбарымыз (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) жеті қат көк арқылы Аллаға бет алғанды осы мекен мен бағытты Аллаға қолданып жүргендерге келетін болсақ. Жоғарыда айтып кеткеніміздей, мұндай көзқарастар өздігінен ақ Әһли Сунна уәл Жәмаъа сеніміне қайшы келіп тұр. Яғни, мекенді жаратқан соң Алла Тағала да өзгеріске түсті дегенді тұспалдап тұр. Ал бұл дегеніміз тәуелділік дегенді ұғындырады.

Ат-Тахауи ақидасында: «Миғраж түні – ақиқат. Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) түнде өзінің денесімен, яғни ояу хәлінде Алла қалаған аспан әлеміне көтерілді. Алла оған құрмет көрсетті және де Оның көзінің көргенін көңілі жалғанға шығармады (Нәжім сүресі, 11 аят) » .

Осылайша біз көкке көтерілуді ақиқат деп білеміз де оны жоққа шығаруды  Құранда айтылғандай күпірлік деп санаймыз. Бірақ біз Пайғамбар Мұхаммедті (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) Алла қай жерде бар, сол жерге көтерілді деп есептемейміз, өйткені Аллаға мекен бермейміз және де Құран мен Сүннет те мұны растайтындығына алдағы уақытта тоқталамыз, инша Алла.

Құранда Алла Тағала: «Құлын (Мұхаммед Ғ.С. ды) бір түні өзіне белгілерімізді көрсету үшін Месжід Ақсаға апарған Алла, әр түрлі кемшіліктен пәк. Шәксіз Ол, естуші, білуші» (Исра сүресі, 1 аят)

Алла Тағала өзінің құлы әрі Елшісін өзі қай жерде болса, сол жерге көтердім деп тұрған жоқ. Егер солай болған жағдайда ол оқиға Құранда міндетті түрде айтылатын еді.

Бірақ Құранда Пайғамбар Мұхаммед (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) миғраж түнінде Аллаға көтерілді деп емес, Пайғамбарға (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) бірнеше белгілер көрсетілді деп айтылады.

Аллаға мекен беретін және де Мұхаммел Пайғамбарды (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) жеті қат көктің ар жағындағы  мекенге көтерілді деп және де дәлел ретінде осы хадисті келтірушілерге «Әл Имран» сүресінің 55 аяты жайлы ойлануларын ұсынамыз:

«Сол уақытта Алла: «Әй Ғиса! Сені Мен алушымын! Сондай-ақ өз тарапыма көтерушімін әрі қарсы болғандардан тазартушымын да саған ілескендерді қияметке дейін қарсы болғандарға үстем қыламын. Сонсоң қайтар жерлерің Мен жақ! Сонда таласқан нәрселеріңе үкім беремін» деді».

Мұхаммед Пайғамбардың (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) жеті қат көк арқылы көтерілген кезде, жеті қат көктің ар жағында болмаса, жетіншісіне емес, екінші көкте Иса (оған Алланың сәлемі болсын) болғаны да келеді. Егер Аллаға мекен беретіндердің түсінігімен алып қарасақ, онда Алла Тағала да екінші көкте деген мағына шығады. Мұндай түсінік тек қана Аллаға мекен берушілерде және де Құранды тура мағынасында түсінетіндерде ғана болады. Бірақ Құранды тура мағынада түсіну соңы үлкен бүлікке апаратын қарама- қайшылық, ал Құран қарама- қайшылықтан пәк.

Мысалы «Таха» сүресінің 84 аятында Мұса Пайғамбар (оған Алланың сәлемі болсын) былай дейді: «(Мұса Ғ.С): “Олар артымда, Раббым, разы болуың үшін Саған асықтым” деді.»

Бұл Мұса (оған Алланың сәлемі болсын) екінші көкке немесе жетінші көкке я болмаса оның ар жағына немесе Алла бар жерге асықты дегенді білдірмейді. Өйткені Алла Тағалаға  мекен тән емес, ал мекен беру пәктеу қағидасына қайшы келеді және де Құран аяттары мен Мұхаммед Пайғамбардың (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) хадистері арасында қайшылық тудырады.

Тіпті Мұхаммед Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) жеті қат көк аспанның қабаттарына көтеріліп, жаратылыстың білімі жетпейтін деңгейге дейін көтерілуі, сіздің қарсыластарыңыз айтқандай Алла Тағала аспанда дегенді білдірмейді. Бәлки, Мұхаммед Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) Онымен сол кезде тілдескен дегенді білдіреді.

Мысалға Құранда Мұса Пайғамбар (оған Алланың сәлемі болсын) да Алламен тілдескен, бірақ ол аспанда емес, жер әлемінің бір көтеріңкі жерінде: «Мұса (Ғ.С.), белгілі уәдемізде келіп, Раббы оған сөйлегенде, (Мұса Ғ.С.): «Раббым маған өзіңді көрсет, Сені көрейін» деді. (Алла): «Мені, әсте көре алмайсың; бірақ тауға қара, сонда егер ол орнында тұра алса, сен де Мені көресің» деді. Сонда Раббы тауға елестеген сәтте, оны быт-шыт қылды. Мұса (Ғ.С) да талып түсті. Есі кіре сала: «Сен пәксің, Саған тәубе еттім, әрі мен сенушілердің алғашқысымын» деді». (Ағраф сүресі, 143 аят)

Осылайша Мұхаммед Пайғамбардың (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) аспанның қабаттарына көтеріліп, жаратылыстың білімі жетпейтін деңгейінде Алламен тілдесуі Аллаға сол мекен тән және де Ол аспанда деген мағына емес. Керісінше Алла Тағала жер әлемі жаратылмастан бұрын бар және де жер әлемі жаратылғаннан соң да өзгермеген.

Әһли Сунна уәл Жәмаъа ақидасы Алла Тағалаға  жаратылыстарды жаратқан соң өзгеріске түсу сипаты тән емес, және де мекен мен бағыт та тән емес. Және де Алла мен Оның құлы арасындағы ара қашықтық та тән емес, себебі бұл сөз Аллаға кеңістіктен бір мекен беріп тұр.

Имам Әбу Ханифа өзінің «Фиқһул Акбарында»: « Өзгеріс пен түрлену қасиеті тек қана жаратылғандарға тән»  деген. Және де: «Алла мен Оның жаратқандары арасында ара қашықтық та жүрмейді».

Алғашқы үш буын имамдарының түсінігіндегі Әһли Сунна уәл Жәмаъа ақидасы міне, осы.

Соңғы сұраққа келер болсақ, біз араб тілін меңгерген және де сәләфилік ағымының ақидасын ұстанушыларды (мадхалиттер, суруриттер және тағы басқа), сондай- ақ тақлид пен мәзһабты теріске шығарушылардың ұстаздарын осы тақырыпта пікірталасқа шақырғанбыз. Бұл ұсыныс әлі де күшінде. Пікірталас қазақ және араб тілінде жүреді , видеоға түсіріледі де интернетте жарияланады. Пікірталас тақырыбы мен уақыты алдын ала келісіледі.

Бұған қосымша біз Әміре Ерсін Әбу Юсуф ұстаздың қазақ тіліндегі ат- Тахауи ақидасының  27 сабағын тыңдауды ұсынамыз.

____________________

Орыс тілінен аударған Azan.kz

Әссәләмуғалейкум уа рахматуллаһи уә бәрәкәтуһ. Менің сұрағым ақида мәселесіне қатысты. Жақында сәләфи бағытын ұстанып жүрген бауырларымызбен «Алла қайда» деген мәселеде таласып қалдық. Бір жігіт маған Миғраж жайлы хадисті келтірді: «Пайғамбарымыз (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) аспанға Аллаға көтерілді. Мен бұл хадистің тәпсірін қанша қарап, оқысам да барлық жерде көтерілу деген, яғни өңінде Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) өз денесімен аспанға, яғни Аллаға көтерілді»,- деді. Мен не айтарымды білмедім, өйткені бұл өте танымал хадис. Бірақ бұл хадисті дәл солай түсінбеппін. Бұл хадис жайлы ғалымдар не дегенін айтып бере аласыздар ма? Бұл хадисті Алла аспанда дегенге дәлел етіп ала аламыз ба? Астағфируллаһ! Және де бір сұрақ. Орталық мешіт сәләфи ағымындағы бауырларымызды жиі пікірталасқа шақырған екен. Бірақ олар үнемі бас тартқан деседі. Пікірталасқа кімдерді шақырғандарыңызды және де олар қандай себеппен бас тартқандарын білуге бола ма? Алла разы болсын! Муслим

Уә ғалейкум әссәләм уа рахматуллаһи уә бәрәкәтуһ, Муслим.

Сізге де Алла разы болсын.

Осы тақырыпты көтергеніңіз үшін үлкен рахмет, өйткені бұл мәселе қазіргі таңда өте маңызды әрі түсіндіруді талап етіп тұрған тақырып. Және де Әһли Сунна уәл Жамаъаны мұсылмандардың түсінігіне дұрыс жеткізуді талап етіп тұр. Әһли Сунна уәл Жамаъаның ажырамас қасиеті болып табылатыны Құран мен Пайғамбардың (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) сүннетіне, сонымен қатар үмметтің ғалымдарына жүгіну. Соның ішінде алғашқы үш ғасырдың ғалымдарына, яғни әс- соләфу ас- солихиндер.

Құран аяттары мен Пайғамбардың (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) хадистерін, Аллаға қатысты нәрселерді және де Оның көркем есімдерін дұрыс түсіну үшін біздің ақидамыздың негізгі әрі басты шарттарының бірі – танзихті білу керек.

Бұл қағида Алланың кез келген есім- сипаттарына қатысты мәселеде ең маңызды болып табылады және де Ұлы Алланы кемшіліктен пәктейді.

Алғашқы үш буын имамдары құрған Ат- Тахауи ақидасында Тахауи: «Ол ешқандай жаратылыс жаралмай тұрып Ол өзіне тән барлық есім- сипаттарымен бар болған. Бір нәрсені жартқан соң Ол өзіне ешқандай жаңа сипат қоспады. Ол өзінің есім- сипаттарымен ешнәрсе жаралмай тұрып болған және де Ол солай мәңгі бар болады».

Алғашқы үш буын өкілдерінің ақидасында былай деп көрсетіледі. Әлемнің бірде бір жаратылысы Алланың  қасиеттерінің бірінде көрініс таппаған. Олай болмаған жағдайда Жаратушымыз бір нәрсеге мұқтаж болып қалатын еді я болмаса, басқа сөзбен айтқанда Аллаға кемшілік таққан болады, ал Алла Тағала барлық кемшілік атаулыдан пәк. Өйткені абсолюттік идея өзгермейді.

Қандай да бір өзгеріске түскен зат бір нәрсені  өзіне қосады не болмаса өзінен бір нәрсені алып тастайды. Ал біздің ақидамыз бойынша Алла Тағала  ондай өзгеріске түсуден пәк. Бұл дегеніміз, Алла Тағала әлемді жаратпай тұрып қандай еді, жаратқан соң да сол қалпында қалды деген сөз. Бұл өте маңызды бір жағдай. Уақыт, кеңістік, мекен және бағыттар жаратылған, ал Алла Тағала жаратылмаған және де Оның сипаттары мәңгілік.

Сөйтіп, ешқандай уақыт, мекен және бағыттан бұрын Алла болған әрі Ол уақытсыз, мекенсіз, бағытсыз әлемді жаратпастан- ақ бар болған. Сондықтан да уақыт санаты және де кеңістік о бастан- ақ Алланы сипаттауға қолданылмаған. Және де біз жолдан адасып кеткен ағымдар секілді Оған сипат бермей, барлық кемшілік атаулыдан Оны пәктеуіміз қажет.

Бұның біздің ақидамыздың алғашқы үш ғасыр ғалымдарының ұрпақтан ұрпаққа жетіп келе жатқан ең маңызды қағидасы. Және де біз әрқашан да осы пікірге сүйенуіміз қажет.

Енді Пайғамбарымыз (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) жеті қат көк арқылы Аллаға бет алғанды осы мекен мен бағытты Аллаға қолданып жүргендерге келетін болсақ. Жоғарыда айтып кеткеніміздей, мұндай көзқарастар өздігінен ақ Әһли Сунна уәл Жәмаъа сеніміне қайшы келіп тұр. Яғни, мекенді жаратқан соң Алла Тағала да өзгеріске түсті дегенді тұспалдап тұр. Ал бұл дегеніміз тәуелділік дегенді ұғындырады.

Ат-Тахауи ақидасында: «Миғраж түні – ақиқат. Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) түнде өзінің денесімен, яғни ояу хәлінде Алла қалаған аспан әлеміне көтерілді. Алла оған құрмет көрсетті және де Оның көзінің көргенін көңілі жалғанға шығармады (Нәжім сүресі, 11 аят) » .

Осылайша біз көкке көтерілуді ақиқат деп білеміз де оны жоққа шығаруды  Құранда айтылғандай күпірлік деп санаймыз. Бірақ біз Пайғамбар Мұхаммедті (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) Алла қай жерде бар, сол жерге көтерілді деп есептемейміз, өйткені Аллаға мекен бермейміз және де Құран мен Сүннет те мұны растайтындығына алдағы уақытта тоқталамыз, инша Алла.

Құранда Алла Тағала: «Құлын (Мұхаммед Ғ.С. ды) бір түні өзіне белгілерімізді көрсету үшін Месжід Ақсаға апарған Алла, әр түрлі кемшіліктен пәк. Шәксіз Ол, естуші, білуші» (Исра сүресі, 1 аят)

Алла Тағала өзінің құлы әрі Елшісін өзі қай жерде болса, сол жерге көтердім деп тұрған жоқ. Егер солай болған жағдайда ол оқиға Құранда міндетті түрде айтылатын еді.

Бірақ Құранда Пайғамбар Мұхаммед (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) миғраж түнінде Аллаға көтерілді деп емес, Пайғамбарға (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) бірнеше белгілер көрсетілді деп айтылады.

Аллаға мекен беретін және де Мұхаммел Пайғамбарды (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) жеті қат көктің ар жағындағы  мекенге көтерілді деп және де дәлел ретінде осы хадисті келтірушілерге «Әл Имран» сүресінің 55 аяты жайлы ойлануларын ұсынамыз:

«Сол уақытта Алла: «Әй Ғиса! Сені Мен алушымын! Сондай-ақ өз тарапыма көтерушімін әрі қарсы болғандардан тазартушымын да саған ілескендерді қияметке дейін қарсы болғандарға үстем қыламын. Сонсоң қайтар жерлерің Мен жақ! Сонда таласқан нәрселеріңе үкім беремін» деді».

Мұхаммед Пайғамбардың (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) жеті қат көк арқылы көтерілген кезде, жеті қат көктің ар жағында болмаса, жетіншісіне емес, екінші көкте Иса (оған Алланың сәлемі болсын) болғаны да келеді. Егер Аллаға мекен беретіндердің түсінігімен алып қарасақ, онда Алла Тағала да екінші көкте деген мағына шығады. Мұндай түсінік тек қана Аллаға мекен берушілерде және де Құранды тура мағынасында түсінетіндерде ғана болады. Бірақ Құранды тура мағынада түсіну соңы үлкен бүлікке апаратын қарама- қайшылық, ал Құран қарама- қайшылықтан пәк.

Мысалы «Таха» сүресінің 84 аятында Мұса Пайғамбар (оған Алланың сәлемі болсын) былай дейді: «(Мұса Ғ.С): “Олар артымда, Раббым, разы болуың үшін Саған асықтым” деді.»

Бұл Мұса (оған Алланың сәлемі болсын) екінші көкке немесе жетінші көкке я болмаса оның ар жағына немесе Алла бар жерге асықты дегенді білдірмейді. Өйткені Алла Тағалаға  мекен тән емес, ал мекен беру пәктеу қағидасына қайшы келеді және де Құран аяттары мен Мұхаммед Пайғамбардың (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) хадистері арасында қайшылық тудырады.

Тіпті Мұхаммед Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) жеті қат көк аспанның қабаттарына көтеріліп, жаратылыстың білімі жетпейтін деңгейге дейін көтерілуі, сіздің қарсыластарыңыз айтқандай Алла Тағала аспанда дегенді білдірмейді. Бәлки, Мұхаммед Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) Онымен сол кезде тілдескен дегенді білдіреді.

Мысалға Құранда Мұса Пайғамбар (оған Алланың сәлемі болсын) да Алламен тілдескен, бірақ ол аспанда емес, жер әлемінің бір көтеріңкі жерінде: «Мұса (Ғ.С.), белгілі уәдемізде келіп, Раббы оған сөйлегенде, (Мұса Ғ.С.): «Раббым маған өзіңді көрсет, Сені көрейін» деді. (Алла): «Мені, әсте көре алмайсың; бірақ тауға қара, сонда егер ол орнында тұра алса, сен де Мені көресің» деді. Сонда Раббы тауға елестеген сәтте, оны быт-шыт қылды. Мұса (Ғ.С) да талып түсті. Есі кіре сала: «Сен пәксің, Саған тәубе еттім, әрі мен сенушілердің алғашқысымын» деді». (Ағраф сүресі, 143 аят)

Осылайша Мұхаммед Пайғамбардың (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) аспанның қабаттарына көтеріліп, жаратылыстың білімі жетпейтін деңгейінде Алламен тілдесуі Аллаға сол мекен тән және де Ол аспанда деген мағына емес. Керісінше Алла Тағала жер әлемі жаратылмастан бұрын бар және де жер әлемі жаратылғаннан соң да өзгермеген.

Әһли Сунна уәл Жәмаъа ақидасы Алла Тағалаға  жаратылыстарды жаратқан соң өзгеріске түсу сипаты тән емес, және де мекен мен бағыт та тән емес. Және де Алла мен Оның құлы арасындағы ара қашықтық та тән емес, себебі бұл сөз Аллаға кеңістіктен бір мекен беріп тұр.

Имам Әбу Ханифа өзінің «Фиқһул Акбарында»: « Өзгеріс пен түрлену қасиеті тек қана жаратылғандарға тән»  деген. Және де: «Алла мен Оның жаратқандары арасында ара қашықтық та жүрмейді».

Алғашқы үш буын имамдарының түсінігіндегі Әһли Сунна уәл Жәмаъа ақидасы міне, осы.

Соңғы сұраққа келер болсақ, біз араб тілін меңгерген және де сәләфилік ағымының ақидасын ұстанушыларды (мадхалиттер, суруриттер және тағы басқа), сондай- ақ тақлид пен мәзһабты теріске шығарушылардың ұстаздарын осы тақырыпта пікірталасқа шақырғанбыз. Бұл ұсыныс әлі де күшінде. Пікірталас қазақ және араб тілінде жүреді , видеоға түсіріледі де интернетте жарияланады. Пікірталас тақырыбы мен уақыты алдын ала келісіледі.

Бұған қосымша біз Әміре Ерсін Әбу Юсуф ұстаздың қазақ тіліндегі ат- Тахауи ақидасының  27 сабағын тыңдауды ұсынамыз.

____________________

Орыс тілінен аударған Azan.kz

Сұрақ: 28.06.13. Әссәләму ғәлейкум имамдар! Мен дінге келген кезімде білімім аз болғандықтан "сәләфи"лерді дінді басқалардан дұрыс ұстанады деп оларға жақын болатынмын. Қазірде білімім көп емес, бірақ ӘлхамдулиЛлаһ олардың кім екендерін және қалай басқа мұсылмандарды адасушылыққа апаратынын түсіндім. Сіздердің олар туралы ескертіп, олардың қателіктерін түсіндіргендеріңіз жақсы болды. Сіздерге Алла Тағаланың берекесі болсын! Өткенде сіздер бір мақалаға пікір бөліскенде Дарынның ақидасы "сәләфи" деп жазғанда, сіздерге бір оқырман Дарынның айтқаны дұрыс деп жазған болатын. Сол кезде сіздер бұл мәселенің түсінігін кейін шығаратыныңызды айтқасыз. Көп адамдар оны тыңдап дұрыс деп қолдайды, сондықтан осы мәселені түсіндіріп беруіңізді сұраймын. Муслим.

Уа алейкум ассалям! Біз Дарын Мубаровтың ақидасында Әһли Сүнна Уәл Жамағат ақидасына сай келмейтін келіспеушіліктер бар екенін жазған болтынбыз. Жалпы бұл «сәләфилік» ақида. Айтып өткендей, «сәләфилер»  бірнеше топқа бөлініп, бір-бірін бұрыс мәнһаджда айыптауда. Бірақ сенім мәселерінде олар ортақ. Сондықтан біз олардың өзара келіспеген мәселеріне кірмей, негіз мәселеріне көшейік.

Негізінде барлық «сәләфилер» Аллаһ тағала кеңістікте белгілі бір орын алады, кеңістікте қозғалады, дене мүшелері бар (бірақ жаратылыстардан бөлек деп ескертіп қояды) деп сенеді. Бұның барлығы ташбих (ұқсату) пен таджсим (Аллаһқа дене, мүше беру) болып табылады және Әһли Сүнна Уәл Жамағаттың негізгі танзих (Аллаһ тағаланы барлық кемшіліктерден пәктеу) қағидасына қарама қайшы.

Құран аяттары, Пайғамбарымыз Мұхаммед хадистері, сәләфу солих түсініктері, және Әһли Сүнна Уәл Жамағат барлық ғұламаларының иджмасы негіз болған танзих қағидасы бойынша, Аллаһ тағалаға кеңістікте орын алу тән емес, себебі кеңістік жаратылған, кеңістік жоқ болған, ал Аллаһ тағала мәңгі бар, және көктерді, әл-Аршты, барлық дүниені жаратқаннан кейін өзгерген жоқ.

Бұл жайлы біз: “Миғраж Аллаһ тағала аспанда екеніне дәлел  болама?”  мақаласында жазған болатынбыз.

Ал Дарын Мубаровқа оралатын болсақ, оны тыңдап жүргендер оның ақидасы «сәләфилік» екенін біледі, және олар Аллаһ тағала кеңістікте орын алады деп сенеді. Оның үстіне, дәлелдерді жеткізіліп оларды қабылдамағандарды ол күпірлікке шығарады.

Осыны білмегендер болса, өздері тыңдап көрсін.  Дарын бір уағызында былай айтқан екен:

«...Біздің Орта Азияда тарап кеткен пікірдің көбісі, «Аллаһ барлық жерде», немесе «Аллаһтың мекені жоқ», осы пікір тарап кеткені дұрыс па ақида да? Бірақ осы ұстануда тұрғандарды, бастап кәзіргі кезде құпірлікке шығаруға болмайды, естеріңізде болсын. Кәпір деуге болмайды. Неге? Оларға үйретіліп жатқан нәрсесі сол. Олар әлі, дұрыс нәрсені естіген жоқ, сондықтан Құран мен Сүннетте солай келді деп есептеп тұр.Сонда оларға дұрыс нәрсе жеткізіліп етпейінше, сол жеткізілгеннен кейін. «Жоқ, Құран мен Сүннетке қарсы келемін» десе, сонда кәпір деп айтсаң болады, ал бұларға жеткен жоқ, бірден кәпірлікке шығару, олардан иман іздеу, дұрыс болып есептелмейді.»

Жоғарыда жазылғанға сенбейтіндер болса өздері тыңдап көрсін, 01:12 тен 01:42 минут аралығында

Екі нәрсеге назар аударыңыздар:  бірінші бұл Аллаһ тағала барлық жерде деген жағдай. Бұл бізге жабылған жала, бұл қате сенім. Шынында ашарилер де матуридилер де Аллаһ тағала затымен барлық жерде деп сенбейді. Біз Аллаһ тағала затымен емес, Өзінің Білімімен барлық жерде деп айтамыз.

Мүмкін кейбіреулер Аллаһ тағала затымен барлық жерде деп ойлайтын шығар, бірақ бұның бізге ешбір қатысы жоқ. Ал енді осы адам қате түсініп қалған шығар, немесе оған қате түсіндіріп берген шығар, ондай болса, кейбіреулер ашарилер мен матуридилер Аллаһ барлық жерде деп ойлайтындар түсіндіруде мұқтаж болғандай, осы адам да дұрыс түсіндіруде мұқтаж.

Екінші жағдай, бұл Аллаһ тағалаға мекен тән емес. Бұл расында біз айтып өткендей Әһли Сүнна Уәл Жамағат ақидасы, бірақ Дарын осы пікірді қолдайтындарға, оларға “дәлел” жетсе такфир шығарады. Ал бұл кем дегенде Әһли Сүннаның Уәл Жамағаттың барлық ғұламалары болып табылады.

Мұсылмандар адасқан топтарда болып қалмас үшін Аллаһ одан сақтасын,  біз тағыда діни ілімді кімнен алып жатқандарыңа назар аударуына шақырамыз!

____________________

Орыс тілінен аударған Azan.kz

Сұрақ: 28.06.13. Әссәләму ғәлейкум имамдар! Мен дінге келген кезімде білімім аз болғандықтан "сәләфи"лерді дінді басқалардан дұрыс ұстанады деп оларға жақын болатынмын. Қазірде білімім көп емес, бірақ ӘлхамдулиЛлаһ олардың кім екендерін және қалай басқа мұсылмандарды адасушылыққа апаратынын түсіндім. Сіздердің олар туралы ескертіп, олардың қателіктерін түсіндіргендеріңіз жақсы болды. Сіздерге Алла Тағаланың берекесі болсын! Өткенде сіздер бір мақалаға пікір бөліскенде Дарынның ақидасы "сәләфи" деп жазғанда, сіздерге бір оқырман Дарынның айтқаны дұрыс деп жазған болатын. Сол кезде сіздер бұл мәселенің түсінігін кейін шығаратыныңызды айтқасыз. Көп адамдар оны тыңдап дұрыс деп қолдайды, сондықтан осы мәселені түсіндіріп беруіңізді сұраймын. Муслим.

Уа алейкум ассалям! Біз Дарын Мубаровтың ақидасында Әһли Сүнна Уәл Жамағат ақидасына сай келмейтін келіспеушіліктер бар екенін жазған болтынбыз. Жалпы бұл «сәләфилік» ақида. Айтып өткендей, «сәләфилер»  бірнеше топқа бөлініп, бір-бірін бұрыс мәнһаджда айыптауда. Бірақ сенім мәселерінде олар ортақ. Сондықтан біз олардың өзара келіспеген мәселеріне кірмей, негіз мәселеріне көшейік.

Негізінде барлық «сәләфилер» Аллаһ тағала кеңістікте белгілі бір орын алады, кеңістікте қозғалады, дене мүшелері бар (бірақ жаратылыстардан бөлек деп ескертіп қояды) деп сенеді. Бұның барлығы ташбих (ұқсату) пен таджсим (Аллаһқа дене, мүше беру) болып табылады және Әһли Сүнна Уәл Жамағаттың негізгі танзих (Аллаһ тағаланы барлық кемшіліктерден пәктеу) қағидасына қарама қайшы.

Құран аяттары, Пайғамбарымыз Мұхаммед хадистері, сәләфу солих түсініктері, және Әһли Сүнна Уәл Жамағат барлық ғұламаларының иджмасы негіз болған танзих қағидасы бойынша, Аллаһ тағалаға кеңістікте орын алу тән емес, себебі кеңістік жаратылған, кеңістік жоқ болған, ал Аллаһ тағала мәңгі бар, және көктерді, әл-Аршты, барлық дүниені жаратқаннан кейін өзгерген жоқ.

Бұл жайлы біз: “Миғраж Аллаһ тағала аспанда екеніне дәлел  болама?”  мақаласында жазған болатынбыз.

Ал Дарын Мубаровқа оралатын болсақ, оны тыңдап жүргендер оның ақидасы «сәләфилік» екенін біледі, және олар Аллаһ тағала кеңістікте орын алады деп сенеді. Оның үстіне, дәлелдерді жеткізіліп оларды қабылдамағандарды ол күпірлікке шығарады.

Осыны білмегендер болса, өздері тыңдап көрсін.  Дарын бір уағызында былай айтқан екен:

«...Біздің Орта Азияда тарап кеткен пікірдің көбісі, «Аллаһ барлық жерде», немесе «Аллаһтың мекені жоқ», осы пікір тарап кеткені дұрыс па ақида да? Бірақ осы ұстануда тұрғандарды, бастап кәзіргі кезде құпірлікке шығаруға болмайды, естеріңізде болсын. Кәпір деуге болмайды. Неге? Оларға үйретіліп жатқан нәрсесі сол. Олар әлі, дұрыс нәрсені естіген жоқ, сондықтан Құран мен Сүннетте солай келді деп есептеп тұр.Сонда оларға дұрыс нәрсе жеткізіліп етпейінше, сол жеткізілгеннен кейін. «Жоқ, Құран мен Сүннетке қарсы келемін» десе, сонда кәпір деп айтсаң болады, ал бұларға жеткен жоқ, бірден кәпірлікке шығару, олардан иман іздеу, дұрыс болып есептелмейді.»

Жоғарыда жазылғанға сенбейтіндер болса өздері тыңдап көрсін, 01:12 тен 01:42 минут аралығында

Екі нәрсеге назар аударыңыздар:  бірінші бұл Аллаһ тағала барлық жерде деген жағдай. Бұл бізге жабылған жала, бұл қате сенім. Шынында ашарилер де матуридилер де Аллаһ тағала затымен барлық жерде деп сенбейді. Біз Аллаһ тағала затымен емес, Өзінің Білімімен барлық жерде деп айтамыз.

Мүмкін кейбіреулер Аллаһ тағала затымен барлық жерде деп ойлайтын шығар, бірақ бұның бізге ешбір қатысы жоқ. Ал енді осы адам қате түсініп қалған шығар, немесе оған қате түсіндіріп берген шығар, ондай болса, кейбіреулер ашарилер мен матуридилер Аллаһ барлық жерде деп ойлайтындар түсіндіруде мұқтаж болғандай, осы адам да дұрыс түсіндіруде мұқтаж.

Екінші жағдай, бұл Аллаһ тағалаға мекен тән емес. Бұл расында біз айтып өткендей Әһли Сүнна Уәл Жамағат ақидасы, бірақ Дарын осы пікірді қолдайтындарға, оларға “дәлел” жетсе такфир шығарады. Ал бұл кем дегенде Әһли Сүннаның Уәл Жамағаттың барлық ғұламалары болып табылады.

Мұсылмандар адасқан топтарда болып қалмас үшін Аллаһ одан сақтасын,  біз тағыда діни ілімді кімнен алып жатқандарыңа назар аударуына шақырамыз!

____________________

Орыс тілінен аударған Azan.kz

Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлының төрағалығымен өткен алқалы жиында осындай шешім қабылданды. Діни басқарманы Астанаға көшіру жоспары бірнеше рет талқыланып, жыл басынан бері жан-жақты дайындық жұмыстары жүргізіліп келген еді.

«Жақында Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы Аппаратының негізгі құрамын Астанаға көшіруіміз қажет. Бұл – Діни басқарма үшін маңызды қадам. Астанада жұмыс қарқынын күшейтеміз. Мұндай тарихи шешім бәрімізге үлкен жауапкершілік жүктейді. Елордада Діни басқарманың жаңа ғимаратының құрылысы басталғанына қарамастан, уақытша кеңсе табуды наиб мүфти Серікбай қажы Ораз бен Аппарат жетекшісі Ғылымбек Мәжиевке тапсырамын», – деді Ержан қажы Малғажыұлы.

Алқалы жиында Бас мүфти Алматыдағы ғимаратта жұмыс жүйелі жүргізіле беретінін баяндады. «Кейбір адамдар Діни басқарма біртұтас көшетін болыпты дейтін көрінеді. Олай емес. Мәдени, әдеби, діни ошағымыз – Алматы әрқашан мүфтият үшін маңызды. Осындағы ғимаратта да жұмыс істейтін боламыз», – деді Бас мүфти.

Басқосуда Ержан қажы Малғажыұлы осынау игі бастамалар мен дін саласындағы тарихи оқиғалар халқымыздың дархан мінез, досқа қамқор кеңпейіл ниетінің, ұлттар татулығының һәм бірлігінің арқасында жүзеге асып жатқанын айтты. Ынтымақ болса, ырыс та, береке де болатынын тілге тиек етті. Бас мүфти қызметкерлерге жұмысты өндіріп істеп, жауапты кезеңде белсенділік танытуға үндеді.

ҚМДБ Баспасөз бөлімі

Сұрақ:

Әссәләму алейкум имамдар. Имам Муслимнің мына екі сахих хадисі жайлы сұрайын деп едім. Ибн Омардан жеткен хадисте Пайғамбарымыз (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) былай деген: «Расында Ислам бөтен болып басталды және бөтен болып қайтады. Жылан өз ініне оралғандай дін де өзі бастауын алған екі мешітке жалғасады (яғни, Меккедегі әл- Харам мен Мәдинадағы Пайғамбар мешіті)» 147. Әбу Һурайрадан (Алла оған разы болсын) жеткен хадисте Алла Елшісі (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын): «Шын мәнінде, (қатер төнгенде) жылан ініне шоғырланатындай иман Мәдинаға шоғырланады». Егер Уахабилік ағымы (Сәләфилік) адасқан ағым болса, онда олар Мұхаммед Пайғамбардан (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) кейін Алла Тағала өз мейірімін төккен Мекке мен Мәдинада қалайша өмір сүріп жатыр? Мәдинадағылар теріс қылықты адамдарға қарсы деген көптеген хадистер келеді. Егер уахабилік ағымы адасқандар болса немесе имансыздар болса олар баяғыда- ақ Алланың қаһарына ұшырар еді ғой. Осыны түсінідіріп беріңіздерші, Алла разы болсын. Темірлан

Жауап:

Уа ғалейкум әссәләм, Темірлан.

Ислам дініндегі ағымдардың қателесуі мен дұрыстығы олардың ғалымдарының қай жерде өмір сүріп жатқандығымен емес, олардың сенімдерімен анықталады. Және де егер сенімдері я болмаса дәлелдерінде қателік болса, онда қате пікірдің қайдан тарағаны беймәлім халде ол қате сол қалпында қалады.

Ең бірінші сізге Мекке мен Мәдина қаласын сәләфилік ағым өкілдері бейбіт жолмен я болмаса діни пікірталас нәтижесінде алған жоқтығын білгеніңіз жөн. Ибн Абдул Уахабтың Хижаз аймағында өз идеологиясын небір дәлелдермен таратқысы келген әрекеттері сәтсіздікке ұшырап және дінбұзушылық әрекет деп табылды. Осыдан соң «сәләфилік»  ағымы (ол заманда олар уахабилік ағымы деген атпен танымал болатын) ол аймақта яғни Хижаз аймағында билікті қарумен қолға алды.

Бұл қасиетті екі жерді басып алу мақсатымен бірнеше жыл шайқасты. Ақыр аяғында олар Хижаз аймағында өз биліктерін орнатпас бұрын екі қалаға орнығуына жәрдем берген Британдық империямен одақтас болып, билікті қолдарына алды. Екі қасиетті мекен мен «сәләфилік» ағымының қысқаша тарихы осындай әрі төменде жалғасын табады.

Жоғарыдағы келтірілген хадистерге келер болсақ, бұл хадистерді осы мәселеде келген барлық мәліметтер мен ғалымдардың түсіндірмесімен бірге қабылдау және түсіну керек.

«Дін Мәдинаға жылан өз ініне қайтып келгендей, қайтып оралады» деген хадисті имам хафиз Ибн Хажар Әсқалани өзінің «Сахих» Бұхаридың «Фәтхул Бәриіне» жазған тәпсір кітабында былайша түсіндіріп береді:

«Жылан өз інінен тамақ іздеп шығып, егер оған бір жағдай бола қалса, қайта ініне кіретініндей, жолбасшысы мұсылман болған халде, дін де Мәдинаға оралады. Себебі ол қала Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын ) қаласы. Ол (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) тірі кезде Оған еру үшін және де дінді үйрену үшін айналасына сахабалар (оларға Алла разы болсын) жиналатын. Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын)  өмірден озған соң, бұл қалада сахабалар мен табиғиндер және таба- ут- табиғиндер қалды.  Оларға әр аймақтан адамдар білім алу үшін және де Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) жолымен жүруді жалғастыру үшін келетін. Олардың дәуірі аяқталған соң,  адамдар Пайғамбардың (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) қабірін, мешітін зиярат ету мақсатында  және де Аллаға құлшылық ету мен Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) мен сахабалардан қалған жәдігерлерді көру мақсатында Меккеге келді. «Фатхул Бәри» , «Мәдинаға оралатын дін туралы» 6- бөлімі». 1876 хадис.

Одан ары қарай Ибн Хажар Асқалани имам Қуртубидің имам Мәліктің Мәдинадағы Әһли Сүннет жолы, яғни мәзһабы дінге енген жаңалықтардан қорғалған және де сенімді деген сөзіне сүйене отырып айтқан пікірін келтіреді: «Егер бұл пікір дұрыс болса да, ол тек қана Пайғамбар(оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) заманына және әділетті төрт  халифаның дәуіріне ғана қатысты. Шииттердің, муғтазилилердің, хауариждердің басқа да ағымдардың бүлігінен соң, сахабалар басқа қалалар мен аймақтарға  қоныс аударып кетеді. Осылайша аталмыш қорғалу мен сенімділік өз күшін жояды ».

Сондықтан да сіз келтірген хадис Хижаз аймағының билеушілері дұрсы бағытта дегенге дәлел бола алмайды. Егер біреулерді меңзеп айтылған хадис болса, онда Мекке мен Мәдинада өз үстемдігін жүргізгісі келіп, қасиетті мекеннің басшыларына соғыс ашқан Ибн Абдул Уаххаб пен оның ізбасарларына қарсы айтылған болар.

Сіздің түсіндіруіңіздегі Мәдина теріс пиғылды адамдарға қарсы деген хадис те қасиетті қалаларға соғыс ашып, билікті қолдарын алған уахабилердің тыйым салынған әрекеттерін меңзеп тұр.

Сонымен қатар, тіпті Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) заманында да Мәдинада екіжүзділер тұрған. Осыған қарап- ақ, біздің аласапыран заманымызды ол заманмен салыстыра отырып, сенімді әрі дінге енген жаңалықтардан жақсы қорғалған деп айту қателік.

Имам Бұхаридің жинағында имам Мәлік (оларға Алла разы болсын) Пайғамбар (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) былай деген: «Мекке мен Мәдинадан басқа Дәжжал аяқ баспаған бірде бір қала қалмайды, (ал Мекке мен Мәдинаның) әрбір кіре беріс қапталында періштелер сап түзеп қорғап тұрады. Сосын Мәдина тұрғындарымен бірге үш рет сілкінеді де, Аллаһ (одан) әрбір кәпір мен мұнафиқты шығарып жібереді». Хадисті Бұхари келтіреді.

Дәжжал келгеннен кейінгі Мәдинадағы екіжүзділер мен кәпірлердің шығарып тасталуы, олардың Дәжжал келгенге дейін сол жерде болатынын көрсетеді. Осылайша, Мәдинаның жаман пиғылды адамдарды қабылдамайды дегені, ол жерде ол адамдар мүлде жоқ дегенді және де ол жердегі  ағымның дұрыс екендігін білдірмейді.

Назар аудара кететін жайт, біз жоғарыдағы хадистерді келтіре отырып, «сәләфилік» ағымын ешқашан күпірлік пен екіжүзділікте айыптамаймыз, тек қана сіздің пікіріңіздің қате екендігін көрсетіп береміз.

Әһли сүннет уәл Жамаға ғалымдары мен «сәләфилік» ағымының ғалымдары арасындағы келіспеушілік діннің өзекті сұрақтарына қатысты. Және де бұл мәселе олардың тақуалықтары мен өзге де имани қасиеттеріне еш қатысы жоқ.

___________________________

Орыс тілінен аударған Azan.kz