Дін ғалымдары: «Көркем мінез» сөзін кеңінен қарастырып, адам баласының жеке өзіне, отбасында, жұмыс орнында, қоғамдық орындарымен құлшылығына қатысты іс- әрекетінде әдепті болу, тіпті талас- тартыс, кек алу, ажырасу, арыздану, өтініш, қарызды талап ету, жазалау сондай- ақ соғыс кездерінде де шариғат талаптарымен әдептерін сақтай отырып атқару,- деген.

Көрке мінез – ол пайғамбарлардың мінезі, ол шыншылдармен ізгілердің мінезі.

Қиямет күні таразы басында мүмин пенденің көркем мінезінен асқан ауыр нәрсе болмайды. Күмәнсіз Алла ауызы былапыт сөзге толы арсыз адамды жек көреді(1).

Бұл тақырыпқа қатысты мынадай хадистер бар: «Мүминдердің иман тұрғысынан ең кемелдісі – мінез- құлқы ең жақсы болғаны»(2), «Мүмин өзінің көркем мінезінің арқасында күндіз ораза, түнде намаз оқитын пенденің мәртебесіне жетеді»(3).

Хазіреті Әли (Алла одан разы болсын) көркем мінездің белгісі: «Харамнан аулақ болу, адал табыс табу және отбасына жомарт болу»,- деп айтқан.

Атам қазақ мақал- мәтелдерінің бірінде: «Аңдамай сөйлеген – ауырмай өледі»,- деген. Сонымен қатар «Он бәленің тоғызы тілден», «Ұрлық түбі - қорлық», «Біреуге ор қазба – өзің түсесің», «Жақсыға барсаң жадырап қайтарсың, жаманға барсаң жабығып қайтарсың»,- балалары мен немерелерін кішкентайынан тәрбиелеп отырған. Есейе келе дін мен дәстүрді қоса меңгерген ұрпағы, үлкенге ізет, кішіге құрмет көрсеткен.

Мінезі көркем адаммен дос болу, барлық адамның қалауы. Ал досы көпті дау алмасы анық. Басыңа күн түскенде, шынайы достар ғана қасыңнан табылады. Өмірдің қай бұрышында, кімді не күтіп тұрғаны бір Аллаға мәлім. Сүрінгенге сүйеу, қиналғанға жәрдемші болу адамдықтың белгісі. Алыс бар жерде беріс бар,- деген. Адамның жанын, адам ғана түсінері анық. Ендеше кеңшілікте кең болсаң, таршылықта айналаңнан адамдарды табасың деген. Көркем мінез жемісін осы өмірде және ақыретте де берері анық.

Қарабалық аудандық "Ғашура ана" мешітінің бас имамы Рахым Серік Темірбекұлы

____________________________________________________

1. Бұхари, Әдәбул- Муфрад, 1/164; Термизи, Бирр 61.
2. Термизи, рада, 11; Әбу Дауіт, сүннет 16.
3. Табарани, әл-мужамил-Кәбир, 1/260.