Ислам – көркем мінез бен әдептілікке негізделген кемел дін. Мұсылманның сыртқы және ішкі дүниесі сай болуға тиіс. Жер бетінде нағыз әдептің үлгісін пайғамбарымыз (с.ғ.с) көрсетті. Әдепті тәлім- тәрбие жағынан алсақ та, киім кию, ас ішу тұрғысынан қарасақ та, сөз сөйлеуді алсақ та, бәрібір қашан да ең биіктен табылды.

        Әбубәкір (р.ғ.) пайғамбарымыздан (с.ғ.с): «Уа, Алланың елшісі, сені осыншалықты әдепке кім баулыды?»,- деп сұрады. Ол (с.ғ.с): «Мені Раббым әдепті етті және жақсылап тәртиеледі»,- деп жауап қайырды.

       Айша анамыздан (р.ғ): «Алла елшісінің мінез- құлқы қандай еді?»,- деп сұрағанда, ол: «Сіздер Құран оқымайсыздар ма?»,- деді.

       Олар: «Оқимыз», - дегенде, анамыз: «Алла Расулінің мінез- құлқы Құран еді»,- деп жауап берді.

       Демек, пайғамбарымыз (с.ғ.с) әдептің ең шыңынан орын алған. Олай болса, әдеп үйренгісі келгендер Алла елшісіне қарау керек. Сөйтіп бейнебір әдеп айнасына қарап тұрғандай, өзінің кем- кетігін түзетуі қажет. Өйткені Алла тағала оны бүкіл адамзатқа үлгі болатындай әдепті етіп жаратты. Пайғамбарымыздың пайғамбарлығының бір кереметі де осында.

      Хикмет иесі Лұқпаннан: «Осыншама әдептілікті қайдан үйрендің?»,- дегенде «әдепсіздерден үйрендім. Олардың өзін- өзі ұстауына қарап, қайсысы көңіліме жақпаса, сол әдеттен бездім»,- депті.

     Бұрынғы ізгі адамдар әдеп туралы небір құнды қанатты сөздер қалдырды. Мысалы: «Әдептілік – арлылық, әдепсіздік – сорлылық». «Әдептілік – әдемілік», «Әдеп – адамның киімі тәрізді. Әдепсіз адам жалаңашқа ұқсайды» деген қанатты сөздер әдепті бейнелі түрде түсіндірген. Әрине, әдеп адамның тәнінің емес, рухы мен жанының киімі. Киім болмаса, ұятты жерлеріміз ашық болып тұратын секілді, әдеп болмаса, рухымыздағы кейбір ағат мінездер жұртқа көрініп жүреді.

      Тағы бір ғалым: «Әдеп – тәж секілді. Оны киген кісі бар бәледен құтылады». – деген. Ойланып қарасақ, шындығында әдепті кісіге қандай адам жау болады? Ешкімге соқтықпай, құлшылығын жасап, тек жүрген кісімен ешкімнің де ілігі болмасы анық. Керісінше, әдепті кісілерді жұрттың бәрі сыйлайды, тіпті патшадай құрметтейді.

     Жалпы алғанда дінімізде әдептілік кең ұғымды қамтиды. Мұсылман адамды әдеп иесі деуге болады. Ал әдепті құлын Алланың сүйері анық.

Қарабалық ауданы "Ғашура ана" мешітінің бас имамы Рахым Серік