Намаздың маңыздылығы:

Алла Тағала намаздың маңыздылығы жөнінде Құран Кәрімде былай деп, баян етеді:

قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكَّىٰ وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّىٰ

«Ал (күпірліктен, Аллаға серік қосудан, күнә атаулыдан, дүниеқұмарлықтан) арылған, шүбәсіз, азаптан құтылып, мұратына жетеді». Сондай-ақ Раббысының атын еске алып, намаз оқыған да құтылады» .

Ал Абдулла ибн Омар (р.а.) риуаят еткен хадисте Пайғамбарымыз (ﷺ) былай деген:

عَنْ‏ ‏ابْنِ عُمَرَ ‏رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا ‏قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ‏ ‏صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "‏بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ‏ ‏مُحَمَّدًا‏ ‏رَسُولُ اللَّهِ وَ إِقَامِ الصَّلَاةِ وَ إِيتَاءِ الزَّكَاةِ وَ الْحَجِّ وَ صَوْمِ رَمَضَانَ".

«Ислам бес негізге тұрғызылған: Алладан басқа құдайдың жоқтығына және Мұхаммадтың (ﷺ) Оның елшісі екендігіне куәлік етіп, иман келтіру, намаз оқу, зекет беру, қажылық жасау және рамазан айында ораза ұстау».

Алла Тағаланың ең сүйікті құлшылығы ол – намаз. Бұған Абдулла ибн Масғұттың (р.а.) басынан өткен мына бір оқиғасы дәлел болмақ.

عَنْ عَبْدِ اللّه بن مَسْعُودٍ رضي اللّه عنه قال: "سَأَلْتُ رَسُولَ اللّه صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَسلَّمَ: أَي الْعَمَلِ أَحَبُّ إلى اللّه؟ قال: "الصَّلاةُ عَلَى وَقْتِهَا". متفق عليه

Абдулла ибн Мсғуд (р.а.) былай деген: «Бірде мен Алла Елшісінен (ﷺ): «Алла Тағаланың ең сүйікті амалы қандай?»-деп сұрадым. Пайғамбарымыз (ﷺ): «Уақытында оқылған намаз»,-деп жауап берді» .

Намаз мүміннің және кәпірдің арасын ажырататұғын нәрсе. Бұл жөнінде Джәбир ибн Абдулла (р.а.) Алла Елшісінің (ﷺ) былай дегенін естіген:

عن جابر قال: سمعت النبي صلى الله عليه وسلم يقول: "بَيْنَ الرَّجُلِ وَبَيْنَ الشِّرْكِ وَالْكُفْرِ تَرْكُ الصَّلَاةِ" رواه مسلم.

«Расында, адамның және серік қосу мен күпірліктің арасын байланыстыратын нәрсе – намазды тәрк қылу» . Имам Әбу Ханифа мен оның шәкірттерінің, Куфалық ғалымдардың, имам Мәлік пен Суфян әс-Сәуридің, имам Шафиғидің шәкірті әл-Музанидің және т.б. көпшілік ғұламалардың көзқарасы бойынша немқұрайлық және жалқаулық себепті намаз оқымайтын адам кәпір болып есептелмейді. Олар бұл хадисте, намаздың парыздығын мүлде мойындамай, жоққа шығарған кісі жайлы айтылған деп, тұжырым жасаған.

Абдулла ибн Амр (р.а.) риуаят еткен хадисте Алла Елшісі (ﷺ) дүние тіршілігінде намазын сақтықпен уақытылы орындаған адамға, қиямет күні намаздың оған берер пайдасы өте орасан зор болатындығын былай деп жеткізген:

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو، عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "أَنَّهُ ذَكَرَ الصَّلاةَ يَوْمًا فَقَالَ: مَنْ حَافَظَ عَلَيْهَا كَانَتْ لَهُ نُورًا وَبُرْهَانًا وَنَجَاةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ، وَمَنْ لَمْ يُحَافِظْ عَلَيْهَا لَمْ يَكُنْ لَهُ بُرْهَانٌ وَلا نُورٌ وَلا نَجَاةٌ، وَكَانَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَعَ قَارُونَ وَهَامَانَ وَفِرْعَوْنَ وَأُبَيِّ بْنِ خَلَفٍ

«Бірде Алланың Елшісі (ﷺ) намаз жайлы сөз қозғап былай деген: «Кімде-кім, оны қадағалап орындайтын болса, онда ол оның жарық нұрына, жақтаушы куәгеріне және қиямет күніндегі құтқарушысына айналады. Ал кімде-кім, немқұрайлық танытып, оны орындамайтын болса, онда ол оның не жарық нұры да, не қорғаны да, не құтқарушысы да болмайды. Тіпті қиямет күні ол Перғауынмен, Хаманмен және Убай ибн Халафпен бірге болады» .

Омар (р.а.) халиф болған кезінде, өзінің барлық өкілдеріне қатысты үндеу хатын шығарып, былай деп, талап қойған болатын:

عَنْ نَافِع مَوْلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّاب، كَتَبَ إِلَى عُمَّالِهِ: "إِنَّ أَهَمَّ أَمْرِكُمْ عِنْدِي الصَّلَاةُ ، فَمَنْ حَفِظَهَا وَحَافَظَ عَلَيْهَا، حَفِظَ دِينَهُ، وَمَنْ ضَيَّعَهَا فَهُوَ لِمَا سِوَاهَا أَضْيَعُ

«Расында мен, сендердің ең маңызды міндеттерің – намаз деп есептеймін. Өйткені, намазына сақтық танытатын адам, Ислам дінінің басқа да біндеттеріне дәл солай сақтық танытады. Ал егер ол намазына селқостық танытатын болса, онда ол Илсамның басқа да міндеттерін оп-оңай бұзатын болады» .

Намаздың құндылығы:

Құран мен хадистерде намаздың көптеген сансыз құндылықтары баян етілген. Алла Тағала намаздың арсыздық пен жеккөрінішті нәрселерден тыятындығы жайлы былай деген:

إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ ۗ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ ۗ

«Өйткені намаз – адам баласын арсыздықтан һәм жамандық атаулыдан (теріс қылықтардан) тыяды. Ал Алланы үнемі (жүрекпен тілмен һәм іс жүзінде) еске алу болса, құлшылықтың ең үлкені, ең зоры» .

Сонымен қатар намазды Раббысының разылығы үшін толық орындаған адамға, Алла Тағала Фердаус жұмағын нәсіп ететіндігін былай деп баян етеді:

وَالَّذِينَ هُمْ عَلَىٰ صَلَوَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ أُولَٰئِكَ هُمُ الْوَارِثُونَ الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ

«Намаздарын кемеліне жеткізе, үзбей әрі уақытылы оқиды. Міне солар нағыз мұрагерлер. Олар (пейіштің төрі) Фердаусқа мирасқор болады. Олар онда мәңгі-бақи мекендейді» .

Әбу Һурайра (р.а.) риуаят еткен хадисте, Алла Елшісі (ﷺ) бес уақыт намаздың өзі, жасаған күнәларымыздың каффараты болып есептелетіндігін былай деп жеткізген:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه، أَنَّ رَسُولَ اللّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَقُولُ: "الصَّلَوَاتُ الْخَمْسُ، وَالْجُمُعَةُ إِلَى الْجُمُعَةِ، وَرَمَضَانُ إِلَى رَمَضَانَ، مُكَفِّرَاتٌ مَا بَيْنَهُنَّ، إِذَا اجْتَنَبَ الْكَبَائِرَ". رواه مسلم

«Егер адам баласы үлкен күнәләрдан сақтанса, онда бес уақыт намадың, осы жұма мен келесі жұманың және бұл Рамазан айы мен келесі Рамазан айының арасында жасалған күнәләр кешіріледі» .

Сондай-ақ Әбу Һурайра (р.а.) риуаят еткен тағы басқа бір хадисте Алла Елшісі (ﷺ) күніне бес рет суға шомылған адам денесіндегі ластықтан қалай тазарылатын болса, күніне бес рет намаз оқитын адам да дәл солай, бойындағы күнәларынан арылатындығын былай деп жеткезгін:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ : "أَرَأَيْتُمْ لَوْ أَنَّ نَهْرًا بِبَابِ أَحَدِكُمْ يَغْتَسِلُ مِنْهُ كُلَّ يَوْمٍ خَمْسَ مَرَّاتٍ هَلْ يَبْقَى مِنْ دَرَنِهِ شَيْءٌ؟ قَالُوا: لَا يَبْقَى مِنْ دَرَنِهِ شَيْءٌ. قَالَ: فَذَلِكَ مَثَلُ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ يَمْحُو اللَّهُ بِهِنَّ الْخَطَايَا"

«Егер адам күніне бес рет үйінің жанында ағып жатқан өзенге шомылса, бойында қандай да бір ластық қалар ма еді?» Сахабалары: «жоқ, ластығынан ешнәрсе қалмайды»,-деп жауаберді. Сонда Пайғамбарымыз (ﷺ): «Бес уақыт намаздың да мысалы дәл солай. Алла Тағала онымен күнәләрды кешіреді»,-деген .

Анас (р.а.) жеткізген риуаятта Пайғамбарымыз (ﷺ) намаз оқып жатқан адамның Жаратушы Иесімен сырласатынын ұқтырып, былай деген:

عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ :"إِنَّ أَحَدَكُمْ إِذَا صَلَّى يُنَاجِي رَبَّهُ"، متفق عليه

«Расында, егер сендердің біреулерің намаз оқып жатқан болса, онда ол Раббысымен сыбырлап сөйлесіп жатыр» .

Әбу Зар (р.а.) риуаят еткен хадисінде, намаз оқитын адамның бойынан күнәлары төгілетіндігін былай деп жеткізген: «Бірде Пайғамбарымыз (ﷺ) өзінің үйінен шықты. Күз мезгілі болған соң ағаштардың жапырақтары түсіп жатты. Ол (ﷺ) ағаштың екі шыбығын ұстай қалған кезде, олардың жапырақтары шашылып, жерге төгілді. Бұған қатысты Ол (ﷺ) назар аудартып былай деді: «Ей Әбу Зар (р.а.), қашан мұсылман адам намазын Алланың разылығы үшін оқыса, онда оның бойынан мына жапырақтар түскендей, күнәлары төгіледі» .

Намаз – бұл Пайғамбарымыздың (ﷺ) көзінің қарашығы, қуанышы және жарық нұры. Себебі Әнәс ибн Мәлік (р.а.) риуаят еткен хадисте Алланың Елшісі (ﷺ) намаздың құндылығы жөнінде былай деген:

عن أنس بن مالك رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "جُعِلَتْ قُرَّةُ عَيْنِي فِي الصَّلَاةِ"

«Намаз – көзімнің қарашығы»

Мұсылмандардың басшысы Әбу Бәкірдің (р.а.) әдеттегі дағдысының бірі, намаз уақыты жақындаған кезде былай деп ескерту жасайтын

كَانَ أَبُو بَكْر رَضِيَ اللهُ عَنْهُ يَقُول إِذَا حَضَرَت الصَّلَاة : "قُومُوا إِلَى نَارِكُمْ اَلَّتِي أَوْقَدْتُمُوهَا فَأَطْفِئُوهَا"

«Тұрыңдар! Намаз оқумен (күнә жасау арқылы) өздеріңді өртеу үшін тұтатқан отты, өшіріңдер» .

Қостанай облыстық «Марал ишан» мешітінің наиб имамы Сыздықов Дархан Манарбекұлы