Тәубе сөзінің тілдік мағынасы «Оралу қайту» дегенді білдіреді. Күнәларынан арылу Аллаға бойұсынғандықтың белгісі. Тәубе сөзінің шариғаттағы мағынасы Алладан қорқып, рахымына қол жеткізу. Аллаға бойұсынбағандығына және жасаған үлкен-кіші күнәлары үшін өкініп, бұдан былай, мұндай әрекетерге бармауға нақтылы шешім қабылдау.

Алла Тағала ерекше мейірімді, кешірімді, тәубені толық қабылдаушы.

Әрбір кісінің Жаратқан Иесінің рақымдылығына үміт ете отырып жасаған тәубесі, Алла Тағаланың пендесіне деген сүйіспеншілігін оятады.

Қасиетті Құранда тәубе етуші адам, Алланың сүйікті пендесі болып, күнәларының жуылып-шайылатындығы ескерілген. Негізінде тәубе ету – Раббымыздың адам баласына берген ұлы нығметі. Күнәһар пенделер тәубе жасамаса Аллаға титтей де кесірін тигізе алмайды. Раббысына бойұсынған, тәубе, шүкір жасаушы пенделерін Алла Тағала өзінің тура жолымен жүргізіп, оларға разы болады. Тіпті, Алла өзі жаратқан пендесінің тәубесін қабыл еткен уақытта, періштелер де қуанады екен.

Алла Тағала былай айтты: «Әй Мүминдер. Аллаға шынайы тәубе қылыңдар. Раббыларың жамандықтарыңды жойып, астарынан өзендер ағатын жұмақтарға кіргізуі үміт етіледі» (Тахрим сүресі, 8-аят).

Шын мәнінде, жамандықты білмей істеген пендесінің де тәубесін Алла қабыл етеді. Абдулла ибн Омар риуаят еткен хадисте Пайғамбарымыз (с.ғ.с) айтты: «Алла Тағала пендесінің тәубесін, жаны алқымға келмейінше қабылдайды».

Дін ғұламалары тәубенің қабыл болуы үшін төрт шарт қойған.

1-Күнәдан тиылу;

2-Бұрынғы жасаған күнәларына қатты өкіну;

3-Күнәні қайталамауға бел байлау;

4-Кісі ақысын иесіне қайтару.

Пайғамбарымыз (с.ғ.с) айтты: «Сендердің ең жақсыларың, күнәдан кейін дереу тәубе еткендерің». Кімде-кім күпірлік жасап, дініен шығып кететін болса, дереу тәубе жасап, дініне қайта оралуы қажет.

Алла Тағала айтты: «Мені ұмытсаңдар ризықтарыңды азайтамын» (Таха сүресі, 124-аят).

Алла Тағала адамды топырақтан жаратқанда оның топырағына жақсылық пен жамандықты қосқан деген. Соның жамандығынан тек тәубе арқылы құтылады екен. Ақырет азабынан құтылуды ойлаған әр бір мүмин мұсылман, әрдайым күнәлары үшін тәубе жасауы тиіс.

Алла Тағала айтты: «Шексіз Алла Тағала тәубе етушілерді жақсы көреді, тәубе етушілер Алланың сүйікті құлдары» (Бақара сүресі, 222-аят).

Пайғамбарымыз (с.ғ.с) айтқан екен: «Алла Адамның (ғ.с.) тәубесін қабыл еткенде, періштелер қатты қуанған екен. Сонда Жәбрәйл мен Микәйл періште Адамға (ғ.с.) келіп: «Алла тәубеңді қабыл етті»,-деп сүйінші сұраған. Сонда Адам (ғ.с.): «Иа Раббым! Менің ұрпағым не істесін?»-деді. Сонда Алла Тағала: «Қиямет күні тәубе етушілерді қабірлерінен сүйіншілеп, дұғаларын қабыл етіп тұрғызамын деді» (Термизи).

Бірде Хәзіреті Омар (р.а.) Пайғамбарымызбен (с.ғ.с) бірге бір ансарлық сахабаның үйіне барды. Әлгі сахаба болса, өлім аузында жатыр екен. Алла Елшісі (с.ғ.с.) оған: «Аллаға тәубе ет»,-деді. Әлгі кісінің тілі икемге келмей екі көзін аспанға қаратып қайтыс болды. Сонда Алла Елшісі (с.ғ.с.) күлімсіреген сынай танытып еді, Омар (р.а.): «Иа Алланың Елшісі (с.ғ.с.) күлімсіреуіңіздің мәнісі неде?»-деп сұрады. Алла Елшісі (с.ғ.с.): «Мына кісі тілмен емес, шын жүрек ықласымен тәубеге келгендіктен қуандым»,-деді (Хадис Әбу Дәуіт).

Пайғамбар(с.ғ.с) бес нәрсеге асығыңдар деді.

1-Тәубе жасауға;

2-Мәйітті жерлеуге;

3-Бойжеткен қызды тұрмысқа беруге;

4-Қарызды ерте беруге;

5-Келген қонаққа тағам беруге.

Мысалы: Алла Перғауын лағнеттің тәубесін қабыл алмады, себебі оның тәубесі тым кеш болды. Сол секілді араб мүшріктерінен болған Әбу Лаһаб пен Әбу Жәһілдің және осы екеуі сияқтылардың тәубелері қабыл етілмеді. Адам баласы нәпсіге беріліп, иман күшінен айрылып жатады. Негізінде адам баласы дүниеге тап таза, күнәдан пәк болып дүние есігін ашады. Алла Тағала да ешбір жан иесін күнәлі іске мәжбүрлемейді. Пенде жүрегінің қараюы бір күнә жасаудан басталып, тәубе жасасаумен жүрегі қара дақтан тазарады. Адам баласы өмірде жасаған күнәлары арқылы, ең ауыр дертке ұшырайды. Ал оның шипасы түн ортасында тұрып, намазын оқып, истиғфар дұғаларын жасап, Алланың жарылқауын тілеу екен.

Алла Тағала өзінің Құран Кәрімінде пенденің тәубе жасауы арқылы күнәларының кешірілетіндігін айтқан. Алла Тағала былай деді: «Ал олар қашан арсыздық істесе не өздеріне зұлымдық қылса, Алланы естеріне алып, күнәларының жарылқауын тілейді» (Әл-Имран сүресі, 135-аят).

Алла Тағала басқа бір аятта былай деді: «Олар түнде аз ғана ұйықтаушы еді. Олар таң сәріде жарылқану тілеуші еді» (Зарият сүресі, 17-18 аят).

Сондай-ақ Алла Тағала былай деді: «Бірақ кімде-кім тәубе жасаса сондай-ақ кім иман келтіріп, ізгі іс істесе, міне Алла олардың жамандықтарын жақсылықтарға ауыстырады. Алла өте жарылқаушы, ерекше мейірімді» (Фурқан сүресі, 70-аят).

Кімге Алла Тағала үш нәрсені нәсіп етсе, ол пенде Алланың сүйіспеншілігіне бөленгендігінің белгісі:

1-Аллаға жалбарынып, дұға жасаушы болса;

2-Күнәсі үшін әрдайым тәубе етуші болса;

3-Алланың берген нығметіне шүкір етуші болса.

Тәубенің есігі жан алқымға келгенде жабылады. Тәубеге келуге үлгермей, дүниеден өтіп жатқан пенделер қаншама.

Алла Тағала айтты: «Әй мүминдер, түгел Аллаға тәубе етіңдер, мүмкін құтыларсыңдар» (Нұр сүресі 31-аят).

Алла Тағала тағы бір басқа аятында айтты: «Әй мүминдер Аллаға шынайы тәубе етіңдер» (Тахрим сүресі, 8-аят).

Пайғамбарымыз (с.ғ.с) хадис шәрифінде былай деген: «Бір адам түйесімен ұзақ шөл далада сапарда келе жатып бір жерге тоқтап, түйесінен түсіп демалмақ болады. Бір уақытта ұйқысынан оянып кетіп, жан-жағына қараса, түйесі үстіндегі ас-суымен кетіп қалыпты. Әлгі кісі айналасына қарап, ары-бері жүгіріп, әбден шаршап-шалдығып, шөлден өлер хәлге жеткен соң, алғашқы түйеден түскен тұрағына қайта оралып келеді де ұйқтап кетеді. Біраздан соң оянып кетсе, түйесі үстіндегі бар азығыменен келіп тұр екен. Сол кезде әлгі адамның қуанышында шек болмай, қатты қуанған екен. Ал Алла Тағала болса, мүмин пендесінің жасаған тәубесіне бұл қуаныштан да артық қуанады» (Бухари).

Дін ғұламалары былай деген: «Мұсылман адамның өмірде жасаған күнәлары қаншалықты көп болса да, жақсылықты үміт етіп, дұға жасап, Алладан кешірім сұраса, Жаратушы Жаббардың кешіретіндігін ұмытпаған жөн. Себебі Алла Тағала өзіне серік қоспаған қалаған пендесінің барлық күнәсін кешіретіндігін Құранда ескерткен. Мұндай ұлық нығмет, тек пайғамбарымыз Мұхаммедтің (с.ғ.с) үмметіне берілген ерекшелік».

Ажмахан Есенкелді Сақтағанұлы
Ұзынкөл аудандық «Балықты» мешітінің
бас имамы