«Саясат күнде өзгереді, ал дін - мәңгілік»

Нұрсұлтан Назарбаев

Ежелден еркіндікті армандап келген халқымыз Тәуелсіздіктің ақ таңы атқаннан кейін асыл дініміз- исламмен қайта табысып жатыр. Ұмыт бола бастаған мәдениетіміз бен салт-дәстүрімізді, тіліміз бен дінімізді жаңа заманға сай жаңғыртып дамытуға жағдай туа бастады. Ал, нешеме ғасырлардан бері ата-бабаларымыздың ұстанған діні – ислам. Ол бүкіл адамзат пен өркениет тарихына айрықша үлесін қосып келе жатқан ұлық дін. Дініміздің тарихы даму жолына ойша көз жүгіртсек. Исламның жаратушы құдыреттен келген Құран Кәрімнен кейінгі негізгі түп қазығы Мұхаммед Пайғамбардың (с.ғ.с.) хадистері мен сүннеті. Бір аллаға сенген ұлтымыз өзінің мұсылмандық өмір салтына Құранды және сүннет дәстүрлерін біріктіріп, қабыстыра білген. Демек, өткен бабалардың тіршілік тынысындағы осы жайды бүгінгі жаңа ұрпаққа ұғындыру замана талабы болып отыр.

ҚМДБ соңғы екі, үш жылғы тындырып жатқан орасан зор жұмыстарының мағына мәні де осыған саяды. Қазақ халқы өзіндік ділі бар, тамырын тереңге жайған құндылықтары, рухани бай мұралары мол ұлт. Тіліміз бен дініміздің, өнеріміз бен салт-сана дәстүріміздіңбір бөлігі ретінде ислам да әр заманда өркендеп, дамуымыздың ұйтқысы болып келеді. Және алдағы уақытта да солай бола беретініне сенеміз.

ҚМДБ төрағасы, Бас Мүфтиіміз, хазрет Ержан қажы Малғажыұлының бастамасымен жарық көрген «Дін мен дәстүр» атты кітапта хазрет Мүфти былай деген:

«... мақсатымыз – ұлттық табиғатымызбен сабақтас шариғаттағы мазхабымыз бен танымдық мектебімізді тұғырлап, асыл дүниелерімізді, жауһарларымызды жарыққа шығару, үзілгенімізді жалғап, жоғалтқанымызды түгендеу, сан ғасырлық тарихы бар діни дәстүрлерімізді қалпына келтіру. Сол арқылы қазақтың толыққанды ұлтқа, Алаштың іргелі елге айналуы үшін қолдан келгенше үлес қосу... Қоғамды ынтымаққа ұйытатын, бірлікке бастайтын құндылықтарымызды қадірлеуіміз қажет. Дәстүрлі дінінен, ділі мен тілінен, әдет-ғұрпынан ажыраған елдің болашағы жоқ. Сол үшін рухани құндылықтарымызды құнттай белгеніміз жөн. Әйтпесе, Құран Кәрімде ескертілген ақиқат жолынан айнып, адасқан қауымға айналып кетуіміз бек мүмкін»

Бұл кітапта нешеме ғасырлар бойына ата-бабаларымыздан бері қарай ұстанып келе жатқан әдет-ғұрып, салт-сана, дәстүріміздің адамгершілік принциптеріміз бен дүниетаным, көзқарастарымыздың өз дініміздің рухымен, ұстанған мақсат-мұраттарымен бір арнада тоғысып, бір-бірімен өзара жымдасып, сай келетін ойға қонымды түрде баяндалған.

Дала елінің қалың жұртын жақсылық пен имандылыққа үндейтін осынау қадірлі де құнды кітап көзі ашық, көкірегі ояу кәрі-жасты бір сілкіндіріп ашық ой, асыл мазмұнымен риза еткенін жақсы білеміз. Алдағы уақытта дін мен дәстүрдің біртұтастығын сақтап, Алла тағаланың әмір еткен амалдарына бой ұсына отырып, исламға деген адалдығымыз бен құрметімізді арттыра беру абыройы борышымыз болмақ.

Соңғы екі жыл аясында ҚМДБ басшылығымен Республика аймағында өткізіліп жатқан діни-насихаттық маңызды шаралар көпшілік көңіліне қуаныш ұялатып келеді. Осындай аса маңызды үлкен жұмыстардың бірі ақпан айында Астанада өткен мешіт имамдарының республикалық форумы болды. Өзінің мәні мен мағынасы жөнінен құрылтайлардан кем соқпайтын бұл келелі жиында шариғат талаптарына сай атқарылған жұмыстардың жетістіктері айтылып, алдағы бес жылға белгіленіп отырған ауқымды істердің белестері белгіленіп, тарихи үрдістің, амалды іс-қимылдың әдістері мен тәсілдері сараланды. Ел дамуының қазіргі кезеңдегі жай-күйі мен жағдайларын жан-жақты ескере отырып, заман рухына сай ҚМДБ қызметін одан әрі дамытудың тұжырымдамасын қабылдады. Сонымен бірге бұл форумда қазақ елі мұсылмандарының исламдағы бейнесін және шариғат пен дініміздегі алар орнын сипаттап айқындайтын құжат – Қазақстан мұсылмандарының тұғырнамасын талқылап қабылдады. Ел мұсылмандарының өмірінде мұндай стратегиялық мәні бар бағдарламалық жоспарлар бұрын-соңды болып көрмеген. Аталған бұл екі құжаттың мақсаттары айқын да зор: еліміздегі мұсылман қауымның өзекті деген мәселелерін, бағыт-бағдарын айқындап шешу, қоғамның барлық мүшелерімен санаса отырып, мемлекет мүддесін және заңнамалық күші бар шешімдерді ескеру арқылы өз дініміздің рухани гуманитарлық ықпалын нығайтып, арттыру.

Болашақта мешіттер мен имамдардың күнделікті қызметінде басшылыққа алынатын бұл екі бағдарлама мың жылда да мәні кеміп, өзгермейтін дәуірлік қуат-күші, рухы бар құжаттар болып саналады. Қазақ мұсылмандарының діндегі Ата заңы тәрізді бұл бағдарламалар дінімізді дамытып, өркендетуге игі ықпал етеді деп сенеміз. Діни ілім мен тәжірибені Әбу Ханафи мазхабының ұстанымдарына сәйкес дамытып, іске асыруды қамтамасыз ететін сара жылымыз болмақ.

Форумда қабылданған бағдарламаға мешіт қызметіндегі имадар жайлы көп жұрттың көкейінде жүрген ойлар төңірегінде жақсы пікірлер айтылған. Қазіргі имамдар бұған дейінгі қызметкерлерге қарағанда дін жағдайынан жақсы хабардар, оқыған адамдар. Сүйенеріміз сол – көбі жастар. Әйтсе де өмір бір орында тұрмайды. Қазіргі уақыт өзгеше жүктелер міндет те, жауапкершілік те артып отыр. Заман рухын дұрыс та тераң түсінудің сыртында үздік білін, дүниеуи саясаттың да қыр-сырынан хабардар болуды қажет етеді.

Бір сөзбен айтсақ имамдар, мешіттің қызметкерлері бүгін өмір драмасының қалың ортасында жүрген жандар. Сондықтан оларға әр кез Алла жар болып, діни білімі, адамгершілік абзал қасиеттері, кішіпейілділігі мен мейірімді жан-дүниелері, көпшілікті әрдайым жақсылыққа жетелеп, қалың жұрттың ақ бата, ақ алғысына бөлей берсін!

Қазіргі заманда діни қызметте жүрген тұлғалар қоғамдағы көшбасы деңгейіндегі аңыздай асыл жанды абзал жандар болуға керек. Дініміздің абыройын асқақтатып, мерейін үстем ететін де осы мешіт қызметкерлері. Сондықтан да олардың этикасы деген озық дамыған өркениетті, мәдениеті жоғары елдердің осы заманғы этикасынан да биік деңгейде болғаны ләзім. Әйтеуір кемшін түсіп жатпауымыз керек.

Астана форумы тек дін саласында ғана емес, ел өміріндегі үлкен тарихи оқиға болып саналады. Оның жұмысына арнайы келіп қатынасқан бірнеше шетелдік ислам діні қайраткерлері мен басшылары форум жұмысына жоғары баға беріп, онда қабылданған тарихи құжаттардың – тұғырнама мен тұжырымдаманың сыр-сипаты мен алға қойып отырған заманауи міндеттерінің терең мәнді маңыздылығын атап дәл осындай мақсаттағы үлкен форумдарды өз елдеріңде де өткізудің қажеттілігін ашып айтып, ҚМДБ-ның бұл қызметіне зор баға берді. Діни форум және онда қабылданған тиісті шешімдер ел мұсылмандарының дін қызметіндегі имамдардың да алдағы қызметінде тың серпіліс тұдырып, жалпы діни насихаттың сипаты мен мазмұны жаңаша үрдіс, өрлеу алатынына күмән жоқ. Қазақ елі мұсылмандарды бұрын соңды естіп те, оқып та көрмеген бұл тарихи тың бағдарламалар дін басшылығына жаңада ғана келген аса білімді, имандылық рухымен ер жетіп есейген, ислам мұраттарына мейлінше адал және оларды терең түсінетін оқымысты жас ғұлама қажы азаматтардың терең ізденісі мен аса жемісті қызметінің нәтижесі. Мәңгілік елдің діні де мәңгілік! Асыл дініміздің мәңгілік мәні бар мұраттарын сара жолын айқындаған Тұғырнама мен Тұжырымдамамыз қайырлы құтты болсын: Бұларға жаратқан Алламыздың нұры жаусын! Ел халқын бақыт пен берекеге, ынтымақ пен бірлікке тыныштыққа жеткізе берсін!

Жолбарыс қажы Баязид, ақын
Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі
Қостанай қаласының құрметті азаматы.
05.03.2015ж.