Қазіргі таңда Арқалық шаһарында Арыс қаласынан келген 70 бала демалуда. Олар «Құрылысшы» деп аталатын демалыс лагерінде орналасқан. Оларға қолдан келген қамқорлықтардың бәрі де жасалып жатыр.

Алыстан келген балдырғандардың жай-жапсарымен танысу мақсатында «Мухтасиб Әлмұхаммед» мешітінің бас имамы Бектұрсын Торғайбайұлы және киелі орынның қызметкерлері бүлдіршіндермен кездесті.

Бас имам балалармен жүздесу барысында имани тәлім-тәрбие, үлкенді сыйлау, ата-ананы құрметтеу жайлы сөйлесті. Сондай-ақ мұсылман баласы ешқашанда өтірік айтпауы, бұзақылық жасамауы керектігі, көркем мінезді азамат болып қалыптасуы қажеттігі жайлы сөз етті.

Сонымен қатар қонақ балаларға сый-сыяпатта көрсетті. Өздерімен ала барған түрлі тәттілер мен шырындарды табыс етіп, көңілдерін бір көтеріп тастады.

Жалпы Түркістан облысының Арыс қаласынан демалуға келген балалар уақыттарын көңілді де мазмұнды өткізуде. Олар да өздеріне ерекше ықылас көрсеткен мешіт қызметкерлеріне дән риза болысты.

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы 2019 жылы Құрбан айт мерекесі тамыз айының 11-і күні басталатынын хабарлайды.

Астрономиялық тұрғыдан Айдың тууы бейсенбі күніне, яғни 1 тамызға сәйкес келеді. Ал, 2 тамыз зулхиджа айының бірінші күні болып саналады.

Арапа күні 10 тамызға сәйкес келеді. Арапа – қажылар Арафа жотасында құлшылық ететін күн.

Қажылыққа бармаған мұсылмандар үшін арапа күні ауыз бекіту – мұстахап (жағымды) амал. Әбу Қатадан жеткен хадисте: «Арапа күнінің оразасы өткен және келер жылдардың күнәларына кәфәрат (кешірім) болады...» делінген.

Жағдайы бар мұсылманның құрбан шалуы – уəжіп (міндет). Құрбандыққа түйе, сиыр жəне қой (ешкі де) шалынады. Құрбандық малы айт намазынан кейін айттың үшінші күні күн батқанға дейін шалынады.

Құрбандық етін үшке бөліп таратуға болады. Бір бөлігі өзіне қалады, екінші бөлігі ағайын-туыс, көршілерге беріледі, үшінші бөлігі көмекке мұқтаж кісілерге таратылады.

Жақында Арқалық қаласына қарасты Жаңақала ауылында мұсылмандардың құлшылыұ орыны «Намазхана» салтанатты түрде ашылды. Бұл, биылғы жастар жылындағы ауыл жастарының елге қосқан сүбелі еңбегі. Ауылдың саналы жігіттері өздері ақылдаса келіп, халықты имандылыққа баулу мақсатында өз қаражаттарымен аталған киелі орынды пайдалануға берді.

Намазхана үйінің ашылу салтанатына Әулиекөл ауданы және Арқалық шаһарының бас имамдары Нұрбол Балахметов пен Бектұрсын Уәлиев, сонымен қатар қала әкімінің орынбасары Түбекбай Әубәкіров, ішкі саясат бөлімінің басшысы Мансия Айтмағамбетова, «Жастар ресурстары» орталығының жетекшісі Аманкелді Ахметжанов және басқа да азаматтар қатысты.

Осы басқосуда Арқалық қаласының бас имамы Бектұрсын Уәлиев жиналған қауымды шын жүректен құттықтап, өздерінің лайықты үлестерін қосқан жастарға алғысын білдірді. Оларға алдағы уақытта да мықты денсаулық, отбасыларында бақыт, қызметтерінде табыс тіледі.

Ал жиналғандарға имандылық ордасының қалың жұртшылықтың жиі басқосар орнына айналатындығына нық сенімді екенін айтты. Сөйтіп, намазханаға қасиетті Құран мен аяттар жазылған тақтаны тарту етті.

Намазханаға аталмыш ауыл тұрғыны Бауыржан Мырзабекұлы діни қызметкер болып тағайындалды. Салтанатты жиыннан кейін көпшілікке ас беріліп, қайтыс болған жандарға Құран бағышталды.

Сондай-ақ жоғарыда әңгіме арқауына айналған намазхана үйінің тұрғызылуына өздерінің демеушілік-қолдауын көрсеткен барша азаматтарға «Алғыс хат» табысталды.

Қостанай қалалық «Жайлаубай ата» мешітінде 2019 жылдың 24 маусымы мен 14 шілдесі аралығында мектеп оқушыларына арналған сауат ашу курсы ұйымдастырылды. Аталған шараға жетекшілік еткен наиб имам Сейдағалиев Нұрлан және «Нұр-Мүбарак» Египет ислам мәдениеті университетінің тәжрибе демалысындағы шәкірттер.

Аталған сауат ашу курсы екі бағытта жұмыс істеді. Мәселен, алғашқысында жазғы лагерь, яғни балалар 20 күн бойы мешітте дәріс алса, ал екінші жартысында түске дейін ұйымдастырылған дәрістерден сауаттарын ашты. Діни сауат ашу курсына 8-15 жас аралығындағы 40 бала қабылданды.

Мешіт ұстаздарының мәжілісінде бекітілген оқу жоспарына сәйкес балалар «Құран әліппесі», «Имандылық әліппесі» және «Әдеп» сабақтарынан діни білім алып, таным көкжиектерін кеңейтті.

Аталған парасат ордасында шәкірттер тек білім алып қана қоймай, көңілді әрі бой сергітер ойындарға қатысып, өз араларында жарыстар өткізді.Сонымен қатар шаһардың көрнекті жерлерін аралап, оларға түрлі серуендер де ұйымдастырылды.

Әңгіме арқауына айналған шараның соңында балаларға сертификат табысталды. Діни білім нәрімен сусындаған балалар соңында «Дильшод» асханасы ұйымдастырған қайырымдылық дастарханынан дәм татты.

«Балықты» мешітінің бас имамы Есенгелді қажы Сақтағанұлының ұйытқы болуымен Ұзынкөл ауданында балалардың жазғы демалыс кезінде діни сауат ашу курсы өтті.

Аудандық мешітте балаларға арналған имандылық демалысының басты ұстанымы «Сіздердің ең жақсыларыңыз Құранды үйреніп және басқаларға үй-реткендеріңіз» деген ұлы Пайғамбарымыздың (с.ғ.с) хадисі және қазақтың ұлы ағартушысы Ы.Алтынсарин атамыздың «Бір Аллаға сыйынып, Кел балалар оқылық» деген тағылымы мол ұлағатты өлең жолдары болды.

Демалыста ұйымдастырылған шараның өзге демалыс орындарынан ерекшелігі - жеткіншектерге дініміздің қағидалары мен Құран әліппесін оқуды үйретуінде.

Сөйтіп балаларымыз ғасырлар бойы халқымыздың көкірегіне ұялап, қанына сіңген Ислам дінінің имандылық қағидаларын үйренумен қатар ізгілік, қайырымдылық, адалдық, әділдік сияқты жақсы қасиеттерді де бойларына сіңірді.

Сонымен қатар балалар ұлттық ойындардыда ойнады. Ал дәріс беруші имамдар Алла тағаланы таныған жеткіншектердің келешекте жақсы аззамат болады деп үміттенетінін айтып өтті.

-«Бұл жазғы демалыс дәстүрге айналды. Дінді таныған балалар келешекте жаман әдеттерден аулақ болады. Келген балаларға қазақтың салт-дәстүрін, ұлтымыздың тарихын үйретеміз. Ислам дінмен танысқысы келген әрбір оқушының үйренері мол» дейді Ұзынкөл аудандық«Балықты» мешітінің бас имамы Есенгелді Әжімахантегі өз сөзінде.

Жітіқара жұртшылығы үшін «Ержан Тәтішев» мешіті тек имандылық ордасы ғана емес, үлкен рухани-мәдени орталық. Ауданға сән беріп тұрған, иісі мұсылман халықтарының барлығы да тағзым етіп, Алла Тағалаға құлшылық-ғибадат жасайтын киелі ғимарат.

Осынау парасат ордасы аудан орталығындағы ең бір қолайлы жерге, бас көшенің бойында орналасқан. Сондықтан аталған мешіт бірден еріксіз көпшіліктің назарын аударады.

Мұсылман бауырларымыз мұнда жұма, Ораза және діни мереке кездерінде келіп, тағзым етеді. Аруақтарға Құран оқытады. Жастар болса, шаңырақ көтерген соң некелерін қидырып жатады.

Жаз мезгілі ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізуге өте қолайлы кезең. Сондықтан Жітіқара аудандық «Ержан Тәтішев» мешітінде осындай аса маңызды істер жүзеге асырылды.

Мысалы, мешітке жанашыр азаматтардың тікелей көмегінің арқасында киелі орынның іші мен сырты ақталып, сырланды. Оны шынайы көңілдерімен атқарған жандарға айтар алғысымыз шексіз.

Алдағы уақытта да аталмыш мешіттің барша қызметкерлері мен азаматтар имандылықты жандандыру мақсатында көптеген игі мақсаттағы жұмыстарды іске асыра беретіндігіне кәміл сенімдіміз.

Апат айтып келмейтіндігі белгілі. Қалың қазақ тұратын Арыс қаласындағы оқиға барша қандастарымызға үлкен ой салды.

Осындай жағдайда бүкіл ел болып көмек көрсетіліп жатқаны баршаға мәлім. Осыған дейін облыс әкімінің тапсырмасы аясында Қостанай обысы атынан 20 тонна ұн, 7 тонна макарон мен 3 тонна кондитерлік өнімдері бар авто керуені жолданған.

Қостанай облысының өкілі бас имам Бахытбек Нұрғабылұлы «Арыс қаласындағы жағдай бәріміздің де қабырғамызды қайыстырып, терең ойда қалдырғаны аян. Қазіргі таңда бүкіл елімізде оларға азық-түліктей, қаржылай көмек ұйымдастырылып жатыр. «Жұмыла көтерген жүк жеңіл» демекші, бұл орайда дін қызметкерлері де жоғары саналылық көрсететіндігі даусыз».

Міне осы орайда да намазхан бауырларымыздың және Қостанай облысы бойынша барлық дін қызметкерлері бір күндік еңбекақысын қосқанда 644 000 теңге көмек жолданды.

Әр жыл сайын облыстық мешіттің сауат ашу курстарында жасөпірімдерге арналған жазғы сабақтар өткізіліп тұрады. Міне быйыл да жазғы демалысы болса да, мешітіміздің тұрақты яғни жылда қатысып жүрге жас шәкірттері және басқа да ықылас білдірген балалар мешітімізде маусым айының 10-30 аралығында 20 күндік сабаққа қатысты.

Дәстүрімізде және Ислам дінінде бала тәрбиесінің орны ерекше екендігі баршаға мәлім. Исламмен ұштасып жатқан дәстүріміз де баланың өзін жаратқанды тануына, ақ пен қараны айыруына, үлкендерге деген сый-құрметінің жоғары болуына айрықша мән береді.

Осы орайда қатысушыларға жапы қасиетті Құранның әліппесі, Пайғамбарлардың өмірбаяны, 100-сұрақ секілді ақпараттық дәрістер өткізілді.

Биылғы жылы барлығы 26 бала тәлім-тәрбме сабақтарына қатысқаны үшін арнайы сертификатқа ие болды.

Жалпы облысымыз бойынша көптеген сегіз мешітте жазғы діни сауат ашу курстары өткізілді. Ондағы басты мақсат өскелең ұрпаққа дәстүрлі дініміздің тура жолын көрсету.

Қасиетті бес парыздың бірі – қажылық жасайтын уақыт та таяпқалды. Осыған орай, облыстық мешітте болашақ қажыларды ұлы сапарға дайындық семинары болып өтті.

Бұл шара барысында дін қызметкерлері күнделікті жүйелі түрде дайындық дәрістерін өткізді. Атап айтар болсақ, Икрам Бақытжан, Сыздықов Дархан, Төребаев Тимур, Бейсекеев Абзал, Балахмет Әлішер және Ғабдімәліков Есет сабақ жүргізді.

Дін мамандары қажылық рәсімін өткеру кезіндегі жайттарды, яғни парыздар, сүннет, уәжіп амалдардың бүге-шүгесіне дейін түсіндірді.

Міне бұл Ұлы сапарға Қостанай биылғы жылы сегіз адам барады. Олар еліміздің «Нұр Қазақстан», «Қызмет саяхат» және «Атлас туризм» компаниялары арқылы аттанатын болады.

Қажыларға тілейтініміз сапарлары оң болып, қажылықтары қабыл болған күйде елімізіге аман-есен жетуді нәсіп болсын.

Қайрат Жолдыбайұлы, Мұхитдин Исаұлы

Қа­жылық ғи­ба­да­ты ша­ма­сы жет­кен әр­бір адам­ға өмі­рін­де бір рет па­рыз.

Қа­жы­лық­тың па­рыз­ды­ғы­ның дә­лел­де­рі

(Құ­ран, сүн­нет, иж­мағ)

1. Құ­ран

«Ол жер­ге ба­ру­ға ша­ма­сы жет­кен бар­лық адам­ға Аллаһ үшін Қағ­ба­ны зия­рат етіп, қа­жы­лық жа­сау па­рыз».«Қа­жы­лық­ты жә­не ум­ра­ны Аллаһ үшін тә­мам­даң­дар».

2. Сүн­нет

Пай­ғам­ба­ры­мыз (с.а.у.) бы­лай де­ген:

«Ис­лам ді­ні бес не­гіз­ден тұ­ра­ды: Аллаһ­тан бас­қа тә­ңір жоқ екен­ді­гі­не жә­не Мұ­хам­мед­тің (с.а.у.) Аллаһ та­ра­пы­нан жі­бе­ріл­ген шы­найы ел­ші екен­ді­гі­не куә­лік кел­ті­ру, на­маз оқу, зе­кет бе­ру, Ра­ма­зан ора­за­сын ұс­тау, ша­ма­сы кел­се қа­жы­лық­қа ба­ру» 

«Кү­мән­сіз, Аллаһ Та­ға­ла сен­дер­ге қа­жы­лық­ты па­рыз қыл­ды, қа­жы­лық­ты орын­да­ңыз­дар».

3. Иж­мағ

Ис­лам ғұ­ла­ма­ла­ры ша­ма­сы жет­кен әр­кім­ге қа­жы­лық ғи­ба­да­ты­ның ғұ­мы­рын­да бір рет па­рыз екен­ді­гі­не бір пі­кір біл­дір­ген.

Қа­жы ғи­ба­да­ты­ның па­рыз бо­луы үшін қо­сыл­ған шар­ттар бел­гі­лі бір адам­да то­лық­са, оған де­реу қа­жы­лық жа­сау шарт па?

Қа­жы ғи­ба­да­ты­ның па­рыз бо­луы үшін қо­сыл­ған шар­ттар бел­гі­лі бір адам­да то­лық­са, ол кі­сі­ге ер­те­рек қа­жы­лық жа­сау па­рыз. Ша­ма­сы ке­ле тұ­ра қа­жы­лық­ты ке­шік­тір­ген кү­нә­кар бо­ла­ды. Пай­ғам­ба­ры­мыз (с.а.у.): «Қа­жы­лық­ты орын­дауда асы­ғы­ңыз­дар! Өйтке­ні, сен­дер­дің еш­қайсы­ла­рың өлім­нің қай уа­қыт­та ке­ліп же­те­ті­нін біл­мей­сің­дер»,– дейді.

Қа­жы­лық ғи­ба­да­ты­ның па­рыз­ды­ғы­ның шарт­та­ры

Бел­гі­лі бір адам­ға қа­жылық ғи­ба­да­ты­ның па­рыз бо­луы үшін тө­мен­де­гі шар­ттар орын­да­луы ке­рек.

1. Мұ­сыл­ман бо­лу. Мұ­сыл­ман емес­тер­ге қа­жылық па­рыз емес. Сон­дық­тан мұ­сыл­ман емес адам қа­жылық ғи­ба­да­тын орын­дап бол­ған­нан кейін Ис­лам ді­ні­не кір­се, ша­ма­сы жет­кен жағ­дайда қайта­дан ба­руы ке­рек.
2. Ақыл – есі дұ­рыс жә­не ба­ли­ғат жа­сы­на же­ту.

Ба­ли­ғат жа­сы­на жет­пе­ген ба­ла­лар мен ақыл-есі дұ­рыс емес­тер­ге қа­жылық па­рыз емес. Бұл екеуі қа­жылықты ат­қар­са, со­сын ба­ла ба­ли­ғат жа­сы­на жет­се, ақыл есі кем адам жа­зыл­са, қа­жылықты ша­ма­ла­ры жет­кен жағ­дайда қайта орын­даула­ры па­рыз. Жас ба­ла­ның ба­ли­ғат жа­сы­на дейін­гі жа­са­ған қа­жы­лы­ғы – нә­піл қа­жы­лық са­на­ла­ды.

3. Азат бо­лу.Қа­жылық ұзақ уа­қыт ат­қа­ры­лып, ұзақ са­пар­ды та­лап ете­тін­дік­тен тұт­қын­дар­ға, түр­ме­де­гі­лер­ге, құл­дар­ға қа­жы­лық ғи­ба­да­ты па­рыз емес. Өйтке­ні, тұт­қын­дар­да он­дай мүм­кін­ші­лік жоқ.
4. Уа­қыт. Ара­фат тауын­да ар­найы бел­гі­лен­ген тұ­ру уақы­ты мен зия­рат тауабы уақы­ты­на өмі­рі жет­пе­ген адам үшін қа­жы­лық па­рыз емес.
5. Қа­жы­лық ғи­ба­да­тын орын­дауға ша­ма­сы­ның жетуі

а) Ден­саулы­ғы бо­луы

Ден­саулы­ғы на­шар, алып жү­ре­тін ада­мы жоқ со­қыр, ақ­сақ, сал сияқ­ты ауру­лар­ға ұшы­ра­ған­дар­ға жә­не кө­лік­ке өз­ді­гі­нен мі­не ал­май­тын қарт кі­сі­лер­ге қа­жылық па­рыз емес.

ә) Қа­жет­ті қа­ра­жа­ты болуы

Қа­жы­ға ба­рып-ке­лу қар­жы­сын, жол­да, қа­жы­лық­та жей­тін азы­ғы­на жә­не әйел ба­ла-ша­ға­сы­ның, жал­пы қарауына мін­дет­ті адам­дар­дың қа­жы­лық­тан қай­тып орал­ған­ға дейін­гі қа­ра­жа­тын кө­те­ре ала­тын адам­ға қа­жы­лық па­рыз.

б) Ба­ра­тын жол­дың се­нім­ді болуы

Қа­жы­лық­қа ба­ру­дың па­рыз бо­луы үшін жол се­нім­ді бо­луы ке­рек. Ба­ра­тын жол­да со­ғыс не­ме­се бас­қа да қа­тер­лі жағ­дай­лар туын­да­са, қа­жы­лық­қа ба­ру па­рыз емес.

Әйел­дер­ге байла­ныс­ты ар­найы шар­ттар

1. Қа­жы­лық­қа ба­ра­тын әйел­мен бір­ге күйеуі не­ме­се мах­рам туыс­та­ры­нан біреуі бо­луы ке­рек. Пай­ғам­ба­ры­мыз (с.а.у.) ха­дис шә­ри­фін­де бұйыр­ған: «Әйел адам өзі­мен бір­ге мах­ра­мы бол­ма­са, үш күн­нен ар­тық са­пар ше­ге ал­майды». Бұл Ха­на­фи мәз­һа­бын­да. Ша­фи­ғи мәз­һа­бын­да әйел адам­ның жа­нын­да се­нім­ді бір­не­ше та­қуа әйел­дер бол­са, мах­рам­сыз қа­жы­лық жа­сай ала­ды.
2. Ғид­дет­ті бол­мауы 

Қа­жы­лық­қа ба­ра­тын әйел күйеуі­нен та­лақ не­ме­се күйеуі­нің қай­тыс бо­луына байла­ныс­ты ша­ри­ғат­тың бел­гі­ле­ген ғид­дет мер­зі­мін­де бол­мауы ке­рек. Өйтке­ні, Аллаһ Та­ға­ла мы­на аят­та ғид­дет мер­зі­мін­де­гі әйел­дер­дің үй­ден шы­ғу­ла­ры­на тыйым сал­ған: «Та­лақ қыл­ған әйел­де­рің­ді үй­ден шы­ғар­маң­дар, олар да шық­па­сын».Қа­жы­лық­ты бас­қа уа­қыт­та өтеуге бо­ла­ды. Ал ғид­дет бел­гі­лі уа­қыт­қа ар­нал­ған.

Сал ауруына ду­шар бол­ған, ден­саулы­ғы на­шар қарт, мү­ге­дек адам, жол көр­се­те­тін кө­мек­ші­сі жоқ со­қыр адам­дар, жа­нын­да бір­ге ба­ра­тын мах­ра­мы жоқ әйел­дер, ше­тел­ге шы­ғу­дан мем­ле­кет та­ра­пы­нан тыйыл­ған, ба­ра­тын жо­лын­да қа­тер­ге ұшырауы мүм­кін адам­дар қа­жы­лық­қа өз­де­рі­нің ор­ны­на бас­қа бі­реуді көз­де­рі­нің ті­рі­сін­де жі­бе­руіне не­ме­се өзі дү­ние­ден қайт­қан­нан кейін өкіл ре­тін­де ба­рып-ке­лу­ле­рін та­лап ету­ле­рі­не бо­ла­ды.

Әли Имран, 3/97.

Бақара, 2/196.

Тирмизи, Иман, 3; Бухари, Иман,1; Муслим, Иман,21.

Муслим, Хаж,412.

Әбу Дәәуд, Мәнасик,5. Ибн Мажә, Мәнасик,1.

Исламда әйелдің үйленуі харам болған жақын туыстары.

әш-Шәукәни

Әйел адамның күйеуінен талақ болғаннан кейін немесе күйеуі қайтыс болғаннан кейін күтетін белгілі уақыт.

Талақ, 1.