Алла Тағала әрбір ораза ұстауға денсаулығы жарайтын, балиғатқа толған, ақыл-есі бүтін мұсылманға оразаны парыз етті. Алла Тағала Құран Кәрімде былай деген: فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ

«Сендерден кім Рамазан айында болса, ораза ұстасын. Ал кім (осы айда) науқас болып немесе сапар шегіп ораза ұстамаса, (қаза болған күндерін) басқа уақытта ұстасын. Алла сендерге жеңілдікті қалайды, ауыртпалық артқысы келмейді» . Бұл аяттың мағынасынан Алла Тағала құлдарының кейбіріне Рамазан айында белгілі бір себеппен ораза ұстамауға рұқсат еткенін аңғарамыз. Солардың ішінде Рамазан айында ораза ұстамайтын, бірақ содан кейін қазасын өтейтін адамдар бар. Олар мыналар:

1. Жолаушы. Шариғат тұрғылықты жерінен таң атқанға дейін ең кемі 86 км. (ханафи мазһабына сәйкес) қашықтыққа сапарға шыққан адамға ораза тұтпауға рұқсат етеді. Бірақ кейін қазасын өтеп береді. Егер таң атқаннан кейін жолға шықса, онда оған бұл күні ораза ұстау қажет болады да, оразаны бұзуға тыйым (харам) салынады. Дегенмен ораза ұстау жолаушыға қиындық тудырмаса оған ораза тұту мұстахаб болады.

2. Дертке шалдыққан адам. Рамазан айында науқас адам ораза себепті денсаулығы нашарлаудан немесе дертінің жазылуы баяулаудан қауыптенсе, оған ораза ұстамауға рұқсат етіледі. Әрине бұл жерде тәжірибеге немесе білікті дәрігердің нұсқаулығына жүгінеді. Ауруы себепті ораза ұстай алмаған жандар емделгеннен кейін ұсталмаған ораза күндерінің қазаларын өтеулері қажет.

3. Жүкті және емізулі баласы бар әйел. Жүкті әрі емізулі баласы бар әйелдер ораза ұстау өзіне не баласына зиян беруден қорықса ораза тұтпауға рұқсат етіледі. Әнәс ибн Мәліктен (Алла оған разы болсын) риуаят етілген хадисте: رَخَّصَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمْ) لِلْحُبْلَى الَّتِى تَخَافُ عَلَى نَفْسِهَا أَنْ تُفْطِرَ وَلِلْمُرْضِعِ الَّتِى تَخَافُ عَلَى وَلَدِهَا. «Алла Елшісі (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) өзі және сәбиі үшін қауыптенетін жүкті әйелге мен емізуші әйелге ауыз ашуға рұқсат етті» , - дейді. Сонымен қатар дәрігер, бала емізетін әйелге сәбидің еміне қажетті дәрумендер қабылдауды жазып берсе, онда оған ораза ұстамауына рұқсат етіледі.

4. Өміріне қауыптену. Аузы берік адам ауыр жұмыс істеу арқылы қатты шөл мен аштыққа шалдығып, сол үшін өмірінен не есінен айырылатындай жағдайға душар болса, онда оған оразасын бұзуға рұқсат етіледі. Кейіннен бұл күннің қазасын өтеп береді. Алайда мұндай кісілерге оразаны басынан бастап ауыз бекітпей бірден ұстамауға рұқсат етілмейді. Сондықтан Рамазан айында ауыр жұмыс істейтін адамдар оразасын аяғына дейін ұстауға кедергі келтіретін тым көп жұмыс істемеген жөн.

Сондай-ақ жылдың басқа мезгілінде ораза ұстауға шамасы келмейтін қария кісіге және созылмалы дерті бар кісіге (өмір бойы ауыратын) ораза ұстамауға рұқсат етіледі. Оларға қазасын өтеу де шарт емес. Оларға күніне бір міскінді тамақтандыру (таңғы және кешкі ас) уәжіп болады. Бұл жөнінде Алла Тағала былай деген: وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍۖ فَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَّهُۚ

«Ораза ұстауға шамасы әзер жететіндер (яғни, қарттар және созылмалы дертке шалдыққан науқастар қаза болған әр күнге) підия ретінде бір жарлының (бір күндік екі мезгіл) тамағын (немесе соның құнын ақшалай) беруі керек. Ал енді кімде-кім қайырымдылық жасап (аталмыш мөлшерден) асырып берсе, онысы өзі үшін қайырлы әрі жақсы болмақ» .

Дархан Манарбекұлы, Қостанай аудандық «Маңдай батыр» мешітінің Бас имамы

Рамазан – это особый, священный месяц для мусульман, наступления которого ждут мусульмане всего мира, и с которым нехотя расстаются, месяц, в котором начали ниспосылаться бесценные аяты Священного Корана.
Рамазан – месяц чисто-сердечного раскаяния и внутреннего диалога с душой. В это время принимаются покаяния и прощаются грехи людей, которые, с чистым сердцем и великой надеждой на милость и довольство Всевышнего Аллаха.
Искренние рабы Аллаха жили так, чтобы укрепить свои стопы на истинном пути и усердствовали на пути служения. Ведь основная причина того, что человеку дарована жизнь — его предназначение быть рабом Аллаха. Поэтому в основе всех наших целей и идеалов должно быть намерение использовать свою жизнь так, как использовали ее «познавшие Всевышнего».

Представьте, что наша жизнь — канва, по которой мы вышиваем узор. Если мы наполним жизнь прекрасным и истинным содержанием, чистотой и добродетелью, то узор нашей жизни будет ровным и красивым внешне, глубоким и благим по содержанию. Если мы будем вышивать узор нашей жизни, вкладывая в него хаос, запрещенное и мерзкое, то он получится запутанным, уродливым и рваным и оборвется тревожно и трагически…

Человек, для того чтобы наилучшим образом использовать свою жизнь, должен найти главное, а не спотыкаться на второстепенном. Но и этого недостаточно. Когда человек знает о главном, то воплощать его в жизнь следует со вниманием. Особым условием для этого является безупречно выполненная работа. Например, пчела. Когда она строит соты и наполняет их медом, разве она это делает как-то лениво или с недостатками? Нет, порядок, аккуратность и точность соблюдены во всем. Если бы было иначе, то, возможно, мед не был бы для нас целебным, а был бы вредным. В таком случае, разве человеку, который создан в наилучшем образе среди всех творений, не нужно быть в своих действиях, делах и поступках еще совершеннее и тщательнее, чем пчела? Ему следует наполнить свою жизнь верой, познанием, искренностью, богобоязненностью, чтобы привести в порядок свою душу. Известно, что человек имеет душу и тело, и владеет имуществом. Его обязанности начинаются с того, что свое тело он должен пропитать обязан разрешенной пищей и использовать на пути Аллаха, имущество и деньги тратить на Его пути, а душу украсить нравственными качествами. Если он будет стараться выполнять это безупречно, то укрепится в состоянии «ахсан-и таквим» — в образе прекраснейшего создания Всевышнего.

Для укрепления в вере и нравственности существует множество путей, главное – знать их и выполнять искренне. Перечислим некоторые из них:

— Изучать основы ислама, углубляться в понимании явной и скрытой сути вещей и происходящих событий.

— Приближать свою нравственность к нравственности Пророка ﷺ.

— Очищаться от дурных привычек и качеств. Брать примером для себя праведников «Эпохи благоденствия», нравственность сподвижников Пророка ﷺ.

— Не просто читать Кyр`ан, а изучать, стараться прочувствовать и осмыслить.

— Быть стойким на пути истины, выполнять обещанное, держать слово, не нарушать клятву.

— Быть привязанным к поклонению.

— Размышлять о смерти.

— Совершать ночную «ибаду» (поклонение).

— Быть в окружении благочестивых людей, находиться рядом с праведниками.

— Любить братьев по вере.

— Избегать осуждений и сплетен.

— Правильно использовать заработанное, избегать расточительства и не быть жадным.

— Помогать нуждающимся, давать садака.

— Стремиться достичь умения быть довольным.

— Быть добрым и щедрым.

— Внимательно относиться к правам других.

— Быть внимательным, к тому, что ты ешь, следить за тем, чтобы пища была разрешенной.

— Служить людям ради Всевышнего. Жить, соблюдая принцип: «Казаться таким, каков ты есть, и быть таким, каким кажешься»…

Без сомнения, месяц Рамадан — великолепная возможность для тренировки навыка и опыта обретения всех этих качеств. Рамадан — это месяц, когда Милость Аллаха Тааля проявляется с великой силой. Да будет благословен месяц Рамадан — месяц великой милости Всевышнего. Это месяц, который дает возможность восполнения упущенного, возмещения долгов, исправления ошибок и недостатков, возможность обновления жизни.

Пусть Всевышний Аллах поможет нам достойно провести месяц Рамадан и приобрести блага и дары из его сокровищницы духовности. Аминь!

Главный имам мечети «Жұма» Денисовского района Жиенбаев Р.М.

Баршаға мәлім, Елордамызда Бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлының төрағалығымен Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының Төралқа мәжілісі болып өтті. Оған аталмыш басқарманың бөлім басшылары, облыстардың бас имамдары қатысып, өткен жылы атқарған игі жұмыстары жайлы есеп берген еді.

Өңірдегі Бас имам Бахытбек қажы Нұрғабылұлы осы айтулы жиыннан нәтижелі оралды. Былтырғы жылы жүзеге асырылған істер тиісті бағасын алып, дін қызметкерлерінің ізденістері мен талпыныстары жақсы жағынан аталды.

Біз таяуда дін қайраткеріне арнайы жолығып, көкейде жүрген бірнеше сауалдарымызды қойып, нақты жауаптарын алған едік. Төменде осы сұхбатты оқырмандар назарына ұсынып отырмыз.

Бірлік бар жерде-тірлік бар

-Жылдық жұмыстарыңызға Төралқа мәжілісінде оң баға беріліпті. Осы табыстарыңызға Қостанай облысындағы барша мұсылман қауымы қуанышты. Алдағы уақытта да еңбектеріңіз жанып, табыстан-табысқа жете беріңіздер?

-Ізгі лебізіңізге рахмет. Өткен жыл пандемияға байланысты күллі еліміздегідей бізге де оңай соққан жоқ. Алайда әріптестерімнің еңсесі түспеді. Қайта бойларынан рухани тың күш-жігер тауып, жұмысты барынша жандандыра түсті.

Әрине, мешіттер үнемі қалыптасқан дертке байланысты үнемі намаз оқуға ашық болмаса да халықпен байланысын үзбеді. Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының алдыңызға қойған барлық талаптарын дер кезінде орындап отырдық.

Тіпті тоғыз жолдың торабында орналасқан мешіттерімізде жолаушыларға қолайлы жағдай туғызу мақсатында намаз оқитын бөлмелерді де дайындадық. Жауынды-шашынды, боранды күндері бір сәт бой жазып, сергіп, тынығуларына қолдан келген мүмкіндікті жасадық.

Өздеріңіз білесіздер, Солтүстікте қыста үскірік аяз, бет қаратпас суық күндер аз болмайды. Сондай кездері жолды тазартқан азаматтарға да ас-су жеткізіп тұрдық.

Ал пандемияға байланысты атқарылған жүмыстар ұшан-теңіз. Оның бәрін осындай бір сұхбатта баяндап беру әсте мүмкін емес. «Біз біргеміз» деген қағиданы берік ұстанып, ауруханадағы емделіп жатқан ағайындарға қол ұшын создық. Өз басым өңірдегі барлық аудандар мен қалалардың, кенттердің имамдарына, ауылдардың молдаларына әңгіменің орайы келгенде шынайы алғысымды білдіргім келеді. Олар кездескен барлық ауыртпалықтарға төзді әрі шыдады. Қайта шыңдала түсті.

Жеті бағыт бойынша жұмыс істедік

-Бахытбек қажы Нұрғабылұлы, республикамыздағы жыл қорытындысында жеті бағыт бойынша тындырылған қыруар шаралар айтылды. Соларға қысқаша тоқталып және сөзіңізді өзіңіз басшылық ететін өңірдегі мешіттердің тыныс-тіршілігімен байланыстыра кетсеңіз?

-Бас мүфти төрағалық ететін Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы 2021 жылдың басында жеті бағыт бойынша жұмыс жоспарын бекіткен-ді. Біз соны басшылыққа алдық.

Ал олар қандай бағыттар еді. Енді соған аз-кем тоқталғаным жөн болар. Мәселен, ақпарат және қоғаммен байланыс, оқу-ағарту және кадрлық әлеует, дін мен дәстүр, уағыз-насихат, қайырымдылық, рухани тәрбие-Ихсан ілімі, жат діни ағымдармен жұмыс секілді бағыттардың қай-қайсысыда ауқымды әрі маңызды. Олардың бәрі де мұсылман бауырларымыздың өмірінде ерекше орын алады.

Өз басым өңірге жауап беретін Бас имам ретінде мешіттерде өткізілетін түрлі басқосуларда, семинарларда, әріптестермен болған кездесулерде жоғарыда аталған бағыттардың мәні мен өзектілігін үнемі айтып отырдым.

Сондай өзара түсіністіктің нәтижесінде жыл бойы шама-шарқымыз келгенше тыңғылықты әрі нәтижелі жұмыс істеуге тырыстық. Әрине, оның бәрін тәптіштеп баяндайтын болсам, әңгімеміз ұзаққа созылып кетері сөзсіз.

Солардың кейбіреулерін ғана тілге тиек еткенім орынды болар. Бірінші бағыт бойынша сайтта және әлеуметтік желілерде облыстағы діни ахуал мен күллі мешіттердің тыныс-тіршілігі ұдайы жарияланып отырды. Діни мерекелердің алдында телеарналарға шығып сөйлеп, халыққа құнды мағлұматтар бердік.

Өзге бағыттар бойынша да алдын ала белгіленген жоспарлар ұдайы пысықталып, тиісті мамандар бақылауға алды. Соның арқасында көзделген меже биігінен көріндік.

-Сіздің салмақты ойыңыз бен пікіріңізге қарағанда, алынған асулар аз емес. Ең алдымен өңірде қанша мешіт пен намазхана бар екендігін айтсаңыз, олар қыстан қысылмай өтуге барлық жағдайлар жасалған болар. Жоғарыда аталған бағыттардың ішінен кейбіреулерін жұртшылық назарына сала кетсеңіз?

-Сауалыңыз өте орынды. Мұндайда өткен кезеңдер еріксіз еске түседі. Еліміз егемендік алғанға дейін аймақта бірде бір имандылық ордасы болған жоқ. Ол енді кешегі қайта оралмас кеңестік заманның кесірінен туындаған.

Тек қана тәуелсіздікке қол жеткізген отыз жылдың ішінде қаншама зәулім мешіттер салынып пайдалануға берілді. Қандастарымыз үлкен қуанышқа кенеліп, үлкенді-кішілі қауым ислам дініне бет бұрды. Кадрлар жағы мықтап қолға алынды.

Қазіргі таңда мешіттерде жұмыс істеп жатқан имамдардың басым көпшілігі жоғары кәсіби білім алған жастар. Жыл сайын діни басқарма және өкілдіктің қолдауымен талапты бозбалалар беделді оқу орындарына түсіп жатады.

Артта қалған жылы білікті оқу орындары-Нұр-Мүбарак Египет ислам университетіне, Хасеки академиясына, Қарилар орталығына, медресе-колледждерге 11 талапкер қабылданып, таңдаған мамандықтарын игеріп жатыр.

Олардың сапалық біліктілігіне келсек, бұл күндері облыс бойынша 71 қызметкер бұйрық бойынша қызмет атқарады. Оның 44-і бас имам және найб имамдар. Діни курстарда біліктілігін жетілдіретіндер де жеткілікті. Өткен жылы діни басқарманың қолдауымен ротация жасалып, бірқатар аудандар мен қалалардың имамдары ауыстырылды.

Жалпы, өңірде 25 мешіт Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының филиалы ретінде тіркелген. Таратыңқырап айтатын болсақ, оның 5-і қалалық, 16-сы аудандық және 4-і ауылдық мешіттер. Былтыр аймақта 1 мешіт пен 2 намазхана қайта салынып, пайдалануға берілді. Сөйтіп, Құсмұрын, Бөрлі, Шеген елді мекендердегі ағайындар үлкен қуанышқа бөленді. Сонымен қатар 36 намазхана да халыққа қызмет етеді.

Қазіргі таңда Әулиекөл және Алтынсарин аудандарында жаңа мешіттер салынуда. Алдағы уақытта олар бойкөтеріп, қалың жұртшылыққа есігін айқара ашатын болады.

Тәуелсіздіктің 30 жылдығына орай Қостанай облысында да ауыз толтырып айтарлықтай істер атқарылды. «30 жылдық мерейтойға 30 мың тал отырғызу» акциясына белсене қатысып, 330 талды ектік.

Сонымен қатар 4 мешіт күрделі жөндеуден өткізіліп, жұртшылықтың имандылық ордасына, 11 мешіттегі асханалар ағайындардың басқосатын орнына айналды. Мен осы арада бірқатар мешіттің іші-сыртында және қабірлер басында тазалық жұмыстары атқарылғандығын тілге тиек еткім келеді.

Қазақ «Үйі жоқтың күйі жоқ» деп босқа айтпайды. Имамдар мен діни қызметкерлер ештеңеге алаңсыз әрі жалақысы лайықты болса, жұмыс та оң нәтиже беретіндігі ақиқат.

Өткен жылы 5 діни қызметкерге баспана берілді. Олардың сол сәттегі қуанышын көрудің өзі түсінген адам үшін үлкен бақыт. Мешіттерге деген демеушілердің жанашырлығының арқасында 3 жеңіл көлік тапсырылды. Бұл да олардың жұмысын жеңілдете түсері даусыз.

Қолы ашықтың-жолы ашық

-Біздің халқымыз ежелден қиналған жанның жанынан табылуды, жетім-жесірге қолдау көрсетуді сауапты іс саналған. Сіздерде осы қайырымдылық бағытында да қыруар жұмыстар атқарылып жатқанын көзбен көріп, көңілге түйіп жүрміз. Сол маңызды да ізгілікті шаралар жөнінде әңгімелейтін кезіңіз келген секілді.

-Бұл қайырымдылық бағытындағы игі шаралар негізгі жұмыстарымыздың бірегейіне жатады. Осы орайда Зекет және қайырымдылық қорының тындырған істері айтарлықтай. Біз жыл бойы «Тайқазан», «Берекелі Рамазан сыйы», «Қолдан-қолға», «Ел үлесі пәтерге», «Үміт сыйла сәбиге», «Жетім көрсең, жебей жүр», «ҚМДБ гранты», «Киім-кешекпен көмек», «Қайырымды жұма», «Жылулық сыйла», «Өмірге үміт сыйла» секілді жобалардың кеңінен қанаттарын жаюына белсене атсалыстық.

Осы аталғандармен бірге «Раббың үшін құрбан шал», «Ауызашар себеті», «Көшпелі қайырымдылық керуені», «Рамазан керуені», «Мектепке жол», «Алтын құрсақты батыр аналарға тосын сый», «Қиындықта ел бірге» секілді айналамыздағы қолдауға зәру жандарға көрсетілетін мән-маңызы зор акцияларды ұйымдастыруға да ерекше көңіл бөлеміз.

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының ұсынған үлгісіне сай жұмыс жүргізу біздің басты міндетіміз. Жерлеу рәсімдерінде ысырапшылдық пен бәсекелестікке жол бермеу және жалпыға ортақ мәдениет қалыптастыру мақсатында облыста бірнеше жиындар өткіздік. Өйткені, бұл жайлар қазіргі таңда өте өзекті. Жасыратын несі бар, қимас адамдары дүниеден өтіп, қара жамылған шаңырақтардың бәрінің тұрмыс жағдайлары бірдей емес.

Сондай-ақ қабір басындағы келеңсіздіктерді бір ізділікке келтіру жөнінде де түсінік жұмыстары тұрақты жүргізіледі. Бұл орайда өңірдің Жітіқара және басқа да аудандарда қолға алынған игі жұмыстар баршылық.

«Рухани тәрбие-Ихсан» бағытында да былтыр «Ихсан-рухани кемелдену жолы» деп аталатын кітапты баспадан шығардық. Оны бауырларымыздың жүректеріне жеткізу хақында да жергілікті бұқаралық ақпарат құралдарында, сайттарда қаншама танымдық-тағылымдық мақалалар жарық көрді.

Уақыт талабы имамдардан қызметте жоғары жауапкершілікті ғана емес, ішкі жансарай сұлулығын, терең білім мен біліктілікті, тұрақты шығармашылық ізденісті қажет етеді. Халықпен күнделікті тонның ішкі бауындай араласып, дін қызметкерлері ата-бабамыздан келе жатқан салт-дәстүрді, әдет-ғұрыпты, көркем мінезді бойларына сіңіріп, шешендік пен мәдениетті түрде сөйлеу білуге әбден дағдыланулары қажет.

Олар республикалық «Мұнара» газеті мен «Иман» журналын жаздырып алып қана қоймайды. Рухани байлық көзі болып табылатын бұл басылымдарды мұсылман бауырларымыздың арасында насихаттап отырады. Басқа да ғибраттық жағы мол газет-журналдарға да айрықша назар аударады.

Дін мен дәстүр егіз. Оны әсіресе, еліміздің жарқын келешегі болып табылатын өскелең ұрпақтың санасына жеткізу аса маңызды. Осы ежелден мирас болып келе жатқан асыл қазынамызды кішкентайынан біліп, сезінген бозбала мен бойжеткен үлкен мен кішіні сыйлап, өз елінің нағыз ұлтжанды патриоттары болып қалыптасатындығына өз басым кәміл сенімдімін.

Діни ағымдармен жұмыс

-Тәжірибелі имам ретінде сіздің айтарыңыз мол екендігін білеміз. Кешегі қаңтар айындағы еліміздегі күтпеген дүрбелең оқиға жүрегі елім және халқым деп соғатын әрбір намысты, көзі ашық, көкірегі ояу жанға үлкен ой салғандығы айдан анық. Өзіңіздің де ой-пікірлеріңізді келтіре кетсеңіз?

-Бұл қаңтардағы қанды оқиға бәрімізді де терең ой үстінде қалдырды. Ол елімізге қаншама зардап пен шығын әкелді. Бейбіт өмір сүріп жатқан жұртшылық жазықсыз жапа шекті. Бәрімізге де үлкен сабақ болды.

Республикамызда ғұмыр кешіп жатқан түрлі ұлт өкілдерінің отаны біреу-ол тәуелсіз Қазақстан. Оны тек біз ғана қорғаймыз. Сондықтан енді бұрынғыдай алаңсыз, қам-қарекетсіз отыруға болмайды.

Елімізде әскери қуатымызды күшейтіп, жастарымызға тиісті деңгейде патриоттық тәрбие беруге барлық ата-аналар да жауапты. Осы орайда дін қызметкерлері де жауапкершілікті жоғары сезінулері тиіс. Күнделікті жұмысымызда біз діни ағымдарға жол бермеу жағын басты назарда ұстауымыз қажет.

Әрбір жоғары және арнаулы оқу орындары мен мектептерде болған кездерімізде терроризм мен діни экстремизммен күрес және оның қауіп-қатері, алдын алу жайында әңгіме өткізіп, жігіттер мен қыздардың мемлекетшілдік, отаншылдық бағыттағы рухын арттыруға барымызды саламыз.

-Сөз соңында алдағы басты жұмыс жоспарларыңыз жөнінде қысқаша айтып берсеңіз?

-Әр жылдың өзіндік несібесі бар. Алдымызда барыс жылы жүзеге асырылар асқаралы міндеттер тұр. Қазірдегідей қалыптасқан пандемия кезінде де мешіттердің жұмысын бір сәтке де босаңсытуға болмайды.

Өткен кезеңдегідей жеті бағыттағы міндеттерді жалғастыра береміз. Өңірдегі діни ахуалды барынша жандандыруға атсалысып, халықтың діни сауатын көтеруге, кейінгі жастарымызды ізгілікке, адамгершілікке тәрбиелеу жолында уақытпен санаспай жұмыс істейміз.

Сонымен бірге мінекей дініміздегі қасиетті болған үш ай басталды. Олар Ережеп, Шағбан және Рамазан. Оның алғашқысы Алланың айы Ережеп айының келуімен ең әуелі Алладан тыныштық береке тілеймін! Бұл ай сауапты амалдар мен жақсылықтарға, мейірімге толы болсын!

Ережеп айы – дәнді егу айы. Шағбан айы – егінді суғару айы, ал Рамазан айы – егінді ору, қырман айы. Егілген егіннің жеміс бергені секілді, әрбір жақсы істің нәтижесі де болады. Сол себепті, бұл айда ораза тұтып, көбірек намаз оқып, рухани амал жасау керек.

Алла тағала отбасыларыңызға береке, елімізге татулық, амандық берсін! Мемлекетімізге тыныштық, әрбір жанның жүрегіне иман нұрын сепсін!

Әңгімелескен Оразалы Жақсанов

Қостанай облысының Бас имамы Бахытбек қажы Тәжімбетпен сұхбат

Сегодня хочется затронуть очень важную тему для времени, которое наступило сейчас. В настоящее время многие из людей проживают жизнь, даже не общаясь с соседями, но в Исламе соседи - это люди, которые играют не маловажную роль для правильной практики Ислама.

Если затронуть нашу историю, то можно увидеть, как наши предки бережно выстраивали хорошие взаимоотношение с соседями. В казахском языке есть такое понятие «Көршінің ақысы – Құдайдың ақысы», что дословно переводится «Права соседа – права Всевышнего», имея ввиду что, нарушив права соседа, ты нарушишь, те права, которые Всевышний запретил нарушать. Если посмотреть на времена ссылок целых народностей в казахские степи, то казахи принимали их как гостей, и делали всевозможные благие дела в отношении новых соседей. И возможно по этой причине, Всевышний даровал нам такую благодать, что в нашем государстве собрались около 130 национальностей, которые живут и процветают под единым флагом Казахстана.

Абу Хурайра передал, что Пророк Мухаммад (мир ему) сказал:

«Пусть тот, кто верит в Аллаха и Судный день, говорит благое или молчит. Пусть тот, кто верит в Аллаха и Судный день, почитает своего соседа. Пусть тот, кто верит в Аллаха и Судный день, хорошо принимает своего гостя» (Бухари, Муслим).

Посредством этого хадиса можно понять, что уважительное отношение к своему соседу является признаком полноценности веры.

А в другом хадисе:

«Джибриль столько говорил мне об отношении к соседям, что я подумал, что он включит их в число наследников» (Бухари, 6014).

И нам как практикующим Ислам нужно задуматься выстроили ли мы достойное отношение со своими соседями?!

И напоследок хотелось рассказать прекрасную историю, произошедшую с Абдуллой ибн Мубараком. Абдулла ибн Мубарак совершал хадж раз в два года, и в один из таких годов он направился в Священную Мекку. И после выполнение всех обязанностей хаджа, уставший заснул. И увидел, как два ангела спустились и начали диалог.

Первый ангел: Сколько в этом году людей совершили хадж?

Второй ангел: Около 60 000 людей.

Первый ангел: Сколько было принято?

Второй ангел: Только один, и это хадж человека из Дамаска, Абдулла ибн Мукаффаль, но при этом он не был в Мекке!

Абдулла ибн Мубарак был потресен, и проснувшись направился в Дамаск. По приезду в Дамаск, он начал спрашивать о том, где живет Абдулла ибн Мукаффаль. И ему указали, и великий имам Абдулла ибн Мубарак встречается и спрашивает о нем, что он сделал такого, что даже не посетив Мекку его хадж был принят. И Абдулла ибн Мукаффаль рассказывает:

«Я всю жизнь работаю сапожником, и получаю очень мало денег. И на протяжении 20 лет я собирал средства, чтобы посетить Священную Мекку и совершить хадж. И когда я был практически готов отправится в путь, моя беременная жена почувствовала запах варенного мяса от дома соседей, и она попросила меня о нем. Я направился к соседям, и попросил немного варенного мяса, и соседка мне сказала: «То мясо, которое готовим мы, дозволено для нас, но запретно для Вас!». Я очень удивился этому, и задал вопрос: «Как такое может быть?». И она повествовала такую историю, что на протяжение нескольких дней в ее доме не загорался очаг, то есть не готовилась еда, и ее дети были очень голодны, и она вышла чтобы найти хоть что-нибудь из еды для детей, и увидела мертвого осла на дороге и отрезала немного мяса. По этой причине для них это мясо было дозволенным, хотя в основе оно запретно. И я чуть не зарыдал, вернулся в свой дом, взял деньги, которые собирал на протяжении 20 лет и отдал их этой женщине сказав: «Вот мой ХАДЖ» и ушел».

И только посмотрите насколько хорошие отношения с соседями могут возвысить Ваш уровень перед Всевышним. Хочется упомянуть еще один хадис Пророка ﷺ:

«Не является верующим (в смысле – не имеет полноценной веры, прим. переводчика) тот, кто уснет сытым в то время как рядом с ним будет голодный сосед» (Бухари).

И возможно дуа наших соседей будет принято, и они станут причиной нашего входа в Рай. По этой причине, если Вы еще не наладили свои отношения с соседями сделайте именно сегодня, не оставляя на завтра.

 И дарует нам Всевышний прекрасный нрав в отношении наших соседей!

Главный имам мечети «Aldiyaruly Zhanuzaq» Сейдаглиев Нурлан

Ислам – көркем мінез бен әдептілікке негізделген кемел дін. Мұсылманның сыртқы және ішкі дүниесі сай болуға тиіс. Жер бетінде нағыз әдептің үлгісін пайғамбарымыз (с.ғ.с) көрсетті. Әдепті тәлім- тәрбие жағынан алсақ та, киім кию, ас ішу тұрғысынан қарасақ та, сөз сөйлеуді алсақ та, бәрібір қашан да ең биіктен табылды.

        Әбубәкір (р.ғ.) пайғамбарымыздан (с.ғ.с): «Уа, Алланың елшісі, сені осыншалықты әдепке кім баулыды?»,- деп сұрады. Ол (с.ғ.с): «Мені Раббым әдепті етті және жақсылап тәртиеледі»,- деп жауап қайырды.

       Айша анамыздан (р.ғ): «Алла елшісінің мінез- құлқы қандай еді?»,- деп сұрағанда, ол: «Сіздер Құран оқымайсыздар ма?»,- деді.

       Олар: «Оқимыз», - дегенде, анамыз: «Алла Расулінің мінез- құлқы Құран еді»,- деп жауап берді.

       Демек, пайғамбарымыз (с.ғ.с) әдептің ең шыңынан орын алған. Олай болса, әдеп үйренгісі келгендер Алла елшісіне қарау керек. Сөйтіп бейнебір әдеп айнасына қарап тұрғандай, өзінің кем- кетігін түзетуі қажет. Өйткені Алла тағала оны бүкіл адамзатқа үлгі болатындай әдепті етіп жаратты. Пайғамбарымыздың пайғамбарлығының бір кереметі де осында.

      Хикмет иесі Лұқпаннан: «Осыншама әдептілікті қайдан үйрендің?»,- дегенде «әдепсіздерден үйрендім. Олардың өзін- өзі ұстауына қарап, қайсысы көңіліме жақпаса, сол әдеттен бездім»,- депті.

     Бұрынғы ізгі адамдар әдеп туралы небір құнды қанатты сөздер қалдырды. Мысалы: «Әдептілік – арлылық, әдепсіздік – сорлылық». «Әдептілік – әдемілік», «Әдеп – адамның киімі тәрізді. Әдепсіз адам жалаңашқа ұқсайды» деген қанатты сөздер әдепті бейнелі түрде түсіндірген. Әрине, әдеп адамның тәнінің емес, рухы мен жанының киімі. Киім болмаса, ұятты жерлеріміз ашық болып тұратын секілді, әдеп болмаса, рухымыздағы кейбір ағат мінездер жұртқа көрініп жүреді.

      Тағы бір ғалым: «Әдеп – тәж секілді. Оны киген кісі бар бәледен құтылады». – деген. Ойланып қарасақ, шындығында әдепті кісіге қандай адам жау болады? Ешкімге соқтықпай, құлшылығын жасап, тек жүрген кісімен ешкімнің де ілігі болмасы анық. Керісінше, әдепті кісілерді жұрттың бәрі сыйлайды, тіпті патшадай құрметтейді.

     Жалпы алғанда дінімізде әдептілік кең ұғымды қамтиды. Мұсылман адамды әдеп иесі деуге болады. Ал әдепті құлын Алланың сүйері анық.

Қарабалық ауданы "Ғашура ана" мешітінің бас имамы Рахым Серік

Взятка - деньги или драгоценный предмет, передаваемые должностному лицу или другому лицу в целях собственной личной выгоды и достижения желаемого, или же для скрытия истины ложью.

В Фикхе (мусульманском праве), того кто передает взятку называют «рәши», получателя - «муртәши», а посредника - «рәйш». И все эти трое несут грех взяточничества.

Шариат строго запрещает брать взятки и давать взятки. Всевышний Аллах приказал в Коране:
"Не поедайте скот и имущество друг друга запретным путем. А также не давайте предводителям взятки, что бы они не поедали запретное!». В следующем аяте: «Они - слушатели лжи, и поедающие греховное «(Сура Маида, 42). Слово «сухт» в этом аяте имеет такое значение как «взятка» - это мнение таких ученых, как имам Хасан и Саид ибн Жубайр

Когда Пророк (да благословит его Аллах и приветствует) сказал, что тот, кто извлек выгоду через «сухт», не войдет в Джаннат, рядом сидящие сподвижники спросили: "О Посланник Аллаха, что такое сухт?». Тогда Посланник Аллаха (да благословит его Аллах и приветствует) ответил: «Взятка для вынесения приговора» (Ибн Жарир). В повествовании от Саубана (да будет доволен им Аллах) сказано: "Посланник Аллаха проклял дающего и получающго взятку и тех, кто причастен к взятке» (Имам Ахмад). Давая понять что в этом есть в этом действие есть тяжкий грех.

Исламские ученые единогласно вынесли решение, что взятка - это харам. Взяткой считается даже подарок по предварительному договору, для изменения какого-либо решения.

Взяточничество - эпидемия, нарушающая нормы исламского общества. Там, где присуствует взятка, царит несправедливость, посягают на права человека и общества, закон не имеет свою силу.

Поскольку имущество, переданное в качестве взятки, является харам, человек получивший его обязан вернуть его владельцу. Если подаренная вещь потерянна, то возвращается другая вещь, равная стоимости потеренной вещи. В случае смерти лица, давшего взятку, вещь возвращается его наследникам. Таким образом, взяточник избежит наказания в этом мире. А чтобы избежать наказания в следующей жизни, нужно искренне покаяться и попросить прощения у Аллаха. Если собственника имущества найти не представляется возможным, это имущество передается нуждающимся по распределению (Али Хайдар. Дюрару Аль-Хуккам шарх маджаллати аль-ахкам, "Дару алам Аль-кутуб", 2003, 4/592).
Вердикт (хукм):

- Давать, принимать и содействовать в передачи взятки - харам. Доход, полученный путем взяточничества, также считается харам.
- Получивший взятку обязан вернуть владельцу полученное имущество или денежные средства. В случае не обнаружения собственника имущества (взятки), оно распределяется нуждающимся.

Взято журнал «Иман» №9 (206) 2021 год
Перевел: главный имам мечети «Aldiyaruly Zhanuzaq» Сейдаглиев Нурлан

Казахстан как светское государство внес огромный вклад в развитие глобального диалога и мирного сосуществования религий. Конституция государства гарантирует равные возможности вероисповеданий, в стране создана обстановка межконфессиональной толерантности. О том, почему так важно обращаться к духовным ценностям и быть сплоченными во время новых вызовов, говорит наиб имам областной мечети Марал ишан Дархан кажы Сыздыков (на снимке).

– Дархан кажы, рассуждая о том, что сказал Нурсултан Назарбаев в статье «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» о модернизации общественного сознания, можно утверждать, что религия в этом процессе имеет ключевое значение.

– Безусловно, это так. К любой религии приходят разными путями. Сошлюсь на примеры приходов в ислам. Например, через простую житейскую ситуацию: один из молодоженов, вступая в брак, принимает веру супруга, чтобы иметь единую, общесемейную точку зрения на религиозные вопросы. Другая часть обращается к вере через преодоление определенных жизненных проблем и тем самым решается на кардинальные изменения собственного сознания и восприятия мира. Есть и те, кто ищет ответы на вопросы: «Куда я иду? Зачем живу? Что будет после физической смерти?» Не найдя ответ в философии или других науках, они обращаются к религии, так как человек создан для веры, он обязан во что-то верить. А религия предлагает ответы на эти вопросы тем людям, кто встает на путь нравственного самосовершенствования. Есть уникальная группа прихожан, таких людей крайне мало, но они есть. Однажды, проснувшись, они решают идти в мечеть, предварительно не предпринимая по этому поводу никаких усилий. Но, прикоснувшись к исламу, они рады новому общению и остаются среди единоверцев. Можно упомянуть семьи потомственных священнослужителей, чьи дети и внуки с самого рождения связаны с традиционным исламом. То, что сегодня мы обращаемся к духовности, своим корням, очень важно, поскольку жить достойно – это означает, прежде всего, жить духовно.

Дархан кажы, какую проблему Вы считаете в настоящее время самой актуальной для мусульманских священнослужителей?

– Самая большая проблема в среде мусульман, по моему мнению, даже не религиозная безграмотность населения, этот барьер я считаю вполне преодолимым, а обращения молодых людей, ищущих ответы на жизненно важные религиозные вопросы, не к тем людям. Разве можно себе представить ситуацию, когда человек с каким-либо физическим недугом обращается не к врачу, строя дом, ищет не строителя. В этих вопросах мы проявляем основательность, тщательность и щепетильность, а за помощью обращаемся только к профессионалам, потому что нуждаемся в компетентном специалисте. В религиозных вопросах некоторые прихожане проявляют легкомыслие, удовлетворяясь иногда разговором в мечети с более авторитетным по виду рядовым прихожанином. Видимо, его ответ устраивает ищущего. А обратиться надо бы к имаму или его коллегам, только у них можно получить квалифицированный и полный ответ, разъяснение или толкование. В исламе не принято отказывать в помощи вопрошающему человеку, не стоит стесняться возможной неуклюжести формулировки вопроса. Важно донести до священнослужителя суть проблемы. В беседах с имамами можно упорядочить свои первоначальные знания, устранить возможную путаницу в мыслях и намерениях. Только компетентный специалист может дать полноценный, развернутый и аргументированный ответ.

– Откуда же берутся тогда приверженцы салафизма, из среды которых чаще всего со временем вырастают экстремисты и террористы?

– Да, они выросли и сформировались рядом с нами, в нашем обществе, это значит, что и ответственность несем вместе. Особенно велика роль родителей в деле переубеждения и возврата заблудших детей. Не секрет, что молодые люди, придерживающиеся ислама салафитского толкования, избегают встреч и дискуссий с имамами и муллами. Хотелось бы отметить другой факт: мы часто проводим спортивные мероприятия для верующих молодых людей по футболу, борьбе, шахматам. В них самое активное участие принимают инакомыслящие прихожане, нередко занимая призовые места. Мы их не отталкиваем от себя, наоборот, стараемся приблизить их к себе. Время диктует новые требования, ищем разные методы. В последнее время мы разнообразили нашу тактику: стали больше общаться с родителями молодых салафитов, предостерегая их о возможных плачевных последствиях ухода детей к экстремистам. Родители всячески защищают своих отпрысков, стараются оправдать деяния детей.

На протяжении жизни у человека есть много возможностей совершать не только благие дела, но и плохие поступки. Если же он встал на путь исправления, то сердце его и разум обязательно найдут в мечети понимание и поддержку.

– До сих пор мы говорили о взрослых, а как быть детям и подросткам в силу своего возраста и любознательности, ищущих ответы на взрослые вопросы?

– Первыми учителями для них должны стать родители и дедушки с бабушками. Мы призываем своих прихожан: «Не бойтесь детских вопросов, бойтесь не смочь ответить на них. Если вы достигли знаний в какой-то сфере светской жизни, то постарайтесь приобрести и основы религиозных знаний. Это важно для нравственного здоровья ваших детей и будущих потомков. Дети могут «по теряться» в жизни. Нежелательно получение знаний из сомнительных и некомпетентных источников.

– Безусловно, что живое общение и прямой контакт со священнослужителем приоритетны, но ведь есть еще и Интернет.

– Да, есть и другая возможность: найти ответ в Интернете, при этом важно знать, где искать. Компетентную и правдивую информацию можно получить на официальных сайтах Духовного управления мусульман Казахстана (ДУМК). Как известно, в республике подавляющее большинство мусульман придерживется ислама суннитского толка, то есть традиционного. Представители ДУМК работают во всех городах, районах и во многих селах страны, их первоочередная задача – вести просветительскую и разъяснительную работу среди прихожан.

Сергей Исмаилов
фото автора

Глава государства Нурсултан Назарбаев на XX сессии Ассамблеи народа Казахстана заявил: «Великая Степь тысячи лет была толерантной. Толерантность - это нравственная норма нашего общества».

Межконфессиональное и межэтническое согласие в Республике Казахстан является одним из важных условий целостности государства. Вопрос свободы вероисповедания всегда актуален для Казахстана как для многоконфессиональной страны. Республика Казахстан является ярким примером страны межнационального и межконфессионального согласия. В Свяшенном Куране сказано: «В религии нет принуждения. Прямой путь истины уже ясен знамениями и отличается от пути заблуждения. Кто верует в Аллаха и отверг веру в идолопоклонство и все, что отклоняет его от Истины Аллаха, то уже обрел надежную опору, котрая сохранит его, чтобы он не упал в бездну неверия в Аллаха. Поистине, Аллах слышит все, что вы говорите, и знает все, что вы делаете, и Он наградит вас за все праведное, что вы вершите!» (сура аль-Бакара, аят 256). Этот аят подчеркивает совершенство исламской религии, которая благодаря своим безупречным доказательствам является религией разума и знаний, религией мудрости.

Несомненно, ислам — великая религия мира, терпимости, справедливости и толерантности. Ни один человек не может заставить принять Ислам другого человека. Принять Ислам или оставаться сторонником любой другой религии, каждый решает сам. О запугивании или причинении вреда не может быть и речи. В качестве указаний на это можно привести следующие аяты Священного Корана: «Если бы твой Господь пожелал, то уверовали бы все, кто на земле. Разве ты стал бы принуждать людей обратиться в верующих?» (Сура Юнус, аят 99) Эти аяты подчеркивают, что вера должна быть основана на свободе и разуме и что применение силы в этом не приемлимо.

В послании Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева народу Казахстана от 17 января 2014 года сказано: «Мы, казахстанцы, единый народ! И общая для нас судьба – это наш Мәңгілік Ел, наш достойный и великий Казахстан! «Мәңгілік Ел» – это национальная идея нашего общеказахстанского дома, мечта наших предков. За 22 года суверенного развития созданы главные ценности, которые объединяют всех казахстанцев и составляют фундамент будущего нашей страны. Они взяты не из заоблачных теорий. Эти ценности – опыт Казахстанского Пути, выдержавший испытание временем». Путь к развитию государства лежит в сплоченности народов қазахстана.

Бас имам житикаринской районной мечети
Сабыржан Зейнелғабиденұлы.